سبد کمریسک بورسبازان
با توجه به نوسانات بازارهای دارایی مانند ارز، طلا و سکه، در برابر ارزندگی نسبی بازار سهام، چه ترکیبی از صندوقها میتواند بیشترین سود با کمترین ریسک را ایجاد کند؟ نتایج بررسیها حاکی از این است که پرتفوی حداقل ریسک با ترکیبی از صندوقهای طلا و سهامی میتواند یک ترکیب بهینه باشد. پرتفوی چیدهشده مذکور، طی سال جاری بازدهی 11درصدی داشته که مطابق با بازدهی شاخص کل است؛ ضمن اینکه طلای 18عیار...
علی قاسمی: بازارهای دارایی، بهطور دائم در نوسان هستند و انتظارات بازار نیز در خصوص دارایی های مختلف، متفاوت است. بررسی ها نشان میدهد که قیمتهای پایین بازار سهام و رکوردزنی پیدرپی اونس طلا این ضرورت را ایجاد میکند که سبدی بهینه از سهام و طلا به سرمایه افراد اختصاص یابد. مفهوم بهینه را مطلوبیت افراد و سطح ریسکپذیری یا ریسک گریزی آنها تعیین میکند، اما می توان ترکیبی از داراییها را با حداقل ریسک در سبد سرمایهگذاری قرار داد.
در گزارش حاضر به نحوه ترکیب بهینه دارایی ها اشاره شده و بازدهی و عملکرد سبد کمریسک از ابتدای سال مورد سنجش قرار گرفته است. این گزارش از آن رو ترکیب برنده 1402 نام گرفته است که سبد مورد سنجش و ترکیب بهینه آن با ریسک کم، بازدهی معقولی را نسبت به شاخص دارایی ها یعنی طلای 18عیار و شاخص کل به ثبت رسانده است. همچنین این ترکیب برای آینده بازارها کاربرد دارد و هرشخص با توجه به مطلوبیت خود می تواند این ترکیب را به نفع خود تغییر دهد.
بازار طلایی2024
چند صباحی است که رشد قیمت اونس جهانی طلا سبب شده است تا تحلیلگران در برابر طلا گارد صعودی داشته باشند و برخی از موسسات بزرگ اقتصادی قیمتهای بالایی را نسبت به 2هزار دلار فعلی پیشبینی میکنند. اگر این گونه باشد هر نوع تحرک دلار در داخل کشور، می تواند بازار طلا را با نوسان های خوبی همراه کند. رونق صندوقهای طلا در بورسکالا نیز شرایطی را فراهم آورده است که اهالی بازار به جای نگهداری فیزیکی طلا، اقدام به خرید واحدهای صندوق طلا میکنند. همچنین قیمتهای ارزان بازار سهام سبب شده است تا استقبال از بازار سهام نیز به طور بلندمدت افزایش یابد. بر همین اساس، می توان پرتفویی را با حداقل ریسک و به طور بهینه برای بلندمدت خریداری کرد. اما در صورت تغییر انتظارات می توان با پذیرش ریسک، ترکیب آن را تغییر داد.
معیار ریسک چیست؟
بهطور ساده، در کتابهای مالی و سرمایهگذاری، ریسک را واریانس بازدهی یک دارایی تعریف میکنند. این موضوع را که بازدهی دارایی در دوره های مختلف چقدر با میانگین بازدهی خود در همان دوره اختلاف داشته باشد، در علوم آماری واریانس و در علوم مالی، ریسک یک دارایی تلقی میکنند. اما کاملا واضح است که سرمایهگذاری در یک دارایی یا در اصطلاح بازار سرمایه ای، تکسهم شدن کار عاقلانه ای نیست و ترکیبی از دارایی ها میتواند ریسک غیرسیستماتیک را به حداقل برساند. اما ریسک پرتفویی از دارایی ها به چه عواملی بستگی دارد؟ اول آنکه ریسک سبدی از دارایی به همان معیار ریسک معرفیشده یعنی واریانس ارتباط دارد و هرچقدر وزن دارایی با واریانس بالا در سبد دارایی بیشتر باشد، ریسک آن سبد بیشتر است و طبیعتا هرچقدر وزن آن دارایی کمتر باشد ریسک کاهش می یابد. اما یک معیار دیگر نیز در چینش سبد کمک میکند؛ کوواریانس دارایی ها که ارتباط بین نوسان یا ریسک دارایی ها را نسبت بههم اندازه گیری میکند. هرچقدر کوواریانس دو دارایی بالاتر باشد، پرتفوی دارایی به حداکثر میرسد و هرچقدر ارتباط آنها معکوس باشد، یعنی ضریب همبستگی آنها به منفی یک میل کند، ریسک پرتفو در حداقل خود قرار دارد.
در حال حاضر گسترش روزافزون صندوقهای طلا و صندوقهای سهامی سبب شده است تا کمتر کسی به فکر تحلیل همه سهام موجود در بورس باشد و معمولا ترکیبی از صندوقها را می توان به عنوان سبدی در نظر گرفت که ریسک کمتری دارد. ترکیب صندوق طلا و صندوقهای سهامی موضوع مورد بحث این گزارش است. در این گزارش، به سه صندوق سهامی معروف با نمادهای «کاریس»، «اطلس» و «آگاس» و به سه صندوق بزرگ بازار طلا، یعنی «عیار»، «طلا» و «کهربا» اشاره شده است. با توجه به اینکه همبستگی دارایی های مذکور به دلیل ارتباط قیمتی دلار، طلا و سهام بسیار بالاست، بنابراین پرتفویی متشکل از دارایی های مورد اشاره پرتفوی نسبتا پرریسکی محسوب میشود. در میان صندوقهای طلا واریانس «عیار» از سایرین بالاتر است و واریانس صندوق «اطلس» در میان صندوقهای بورسی بسیار بالاست. بنابراین انتظار میرود برای تشکیل سبدی با حداقل ریسک وزن دو دارایی مذکور به حداقل برسد.
ذکر این نکته نیز ضروری است که برای سنجش ریسک اهالی بازار، مطلوبیت سرمایهگذاران نیز حائز اهمیت است و صرفا نمی توان با این اعداد و ارقام به پرتفوی بهینه دست یافت. با توجه به سرکوب تورم در کشور و بهبود سود درآمد ثابت ها قطعا میل به صندوقهای درآمد ثابت طی سالجاری بیشتر بوده است. اما اگر سرمایهگذاری بخواهد از دارایی های پرریسک تر بهره ببرد، پرتفوی بهینه و با حداقل ریسک چطور خواهد بود؟
ترکیب برنده بازار سهام
رونق صندوقهای بورسی سبب شده است تا بازارها به جای وقت گذاشتن برای تحلیل همه نمادهای بازار عملکرد صندوقهای بورسی را مورد سنجش قرار دهند. براساس گزارش «نیمه پنهان صندوقهای بورسی» ریسک و بازده صندوقهای بورسی مورد بررسی قرار گرفت. اما صندوقهای پرمعامله بازار، یعنی «کاریس»، «اطلس» و «آگاس» به عنوان ترکیب سهامی انتخاب شدهاند. صندوقهای مذکور نیز براساس معیار ترینر که در آن گزارش بررسی شد، جزو صندوقهای قابل قبول به لحاظ بازدهی و ریسک بودند. اگر برای این ترکیب وزن بهینه ای تعیین شود تا ریسک یا واریانس را به حداقل برساند، باید 56درصد وزن سبد به آگاس، 40درصد به کاریس و به دلیل ریسک بالای اطلس 3درصد وزن سبد به این صندوق تخصیص یابد. بازدهی صندوق کاریس از ابتدای سال، 12درصد و صندوق اطلس از ابتدای سال 9درصد بوده و صندوق آگاس نیز در این مدت بازدهی 14درصدی داشته است. جالب توجه است که آگاس با وجود ریسک پایین، بازدهی بالاتری به همراه داشته است. با این ترکیب، بازدهی 13درصدی از ابتدای سال نصیب این سبد شده است که نسبت به بازدهی 11درصدی شاخص کل قابل قبول است. اما باید این نکته را در نظر گرفت که با توجه به ریسک بالای صندوقهای بورسی نسبت به سایر ابزارها باید بازدهی سبد بیشتر از نرخ بدون ریسک یعنی 26درصد باشد. اما با توجه به شرایط اقتصادی کوتاهمدت بازارها شرایط آنگونه که باید رقم نخورد. اما کسب بازدهی بهتر از شاخص با حداقل ریسک قابلتوجه است. اگر ترکیب صندوقها به ریسک های بالاتر عوض شود، بازدهی بهتر دور از دسترس نیست.
سبد برنده طلایی
چشمانداز مثبت بازار طلا سبب شده است تا تقاضا برای باارزش ترین فلز جهان تقویت شود. سه صندوق معروف طلا در بورسکالا، یعنی «طلا»، «عیار» و «کهربا» به عنوان سبدی مطمئن جهت کسب بازدهی از رشد احتمالی طلا مناسب هستند. برای چینش بهینه و با ریسک کم در بازار صندوقهای طلا نیاز است تا وزن های مناسبی به این ترکیب اختصاص داده شود. با توجه به نظریه پرتفوی حداقل ریسک، وزن 50درصدی برای صندوق کهربا، وزن 44درصدی برای صندوق عیار و وزن 5درصدی برای صندوق طلا می تواند ترکیبی بهینه و برنده باشد؛ چرا که بازدهی این صندوقها از ابتدای سال، حدود 5 تا 7درصد بوده است و بازدهی پرتفوی با چینش مذکور حدود 6درصد است. این در حالی است که بازدهی طلای 18عیار از ابتدای سال حدود صفر بوده است.
سبد ترکیبی بهینه و مطمئن
به نظر میرسد اکنون قیمتهای ارزان سهام و چشم انداز مثبت برای صورتهای مالی 9ماهه و صورتهای مالی سال پیشرو و همچنین درخشش اونس جهانی طلا در 2024 سرمایهگذاران را به این فکر واداشته است که سبدی از طلا و سهام را در پرتفوی خود داشته باشند. بررسی ها نشان میدهد که اگر 6دارایی مذکور شامل صندوق سهامی و طلا مورد بررسی قرار گیرد و ریسک و واریانس تکتک دارایی ها و در نهایت کوواریانس دارایی ها به صورت دو به دو محاسبه شود، ترکیب بهینه با حداقل ریسک به دست خواهد آمد. ترکیب بهینه شامل 22درصد صندوق کاریس، یکدرصد صندوق اطلس، 42درصد صندوق آگاس، 23درصد صندوق طلا و 12درصد صندوق کهربا خواهد بود و وزن عیار به دلیل ریسک بالا به صفر میل میکند. این ترکیب، از ابتدای سال بازدهی 11درصدی داشته که به اندازه شاخص کل و بسیار بالاتر از بازدهی طلای 18عیار بوده است. با توجه به میزان سن، درآمد و مطلوبیت افراد می توان این ترکیب را به نفع دارایی های پرریسک تر سوق داد و بازدهی بالاتری را طلب کرد؛ اما باید توجه داشت در بازه زمانی که دولت سعی دارد تورم را در اقتصاد سرکوب کند، چینش سبد کمریسک می تواند بهینه تر باشد. هرچند به جز ترکیب سبدی که ذکر شد افراد می توانستند بخش بزرگی از دارایی را در درآمد ثابت ها سرمایهگذاری کنند تا بازدهی بالاتری حاصل شود.