سبقت رشد اقتصادی آمریکا از چین
سیاستهای اتخاذشده در دو قطب اقتصادی بزرگ جهان موجب این پیشبینی شده است که در سالجاری میلادی رشد اقتصادی آمریکا از چین پیشی میگیرد. پیشبینی شده است که رشد اقتصادی آمریکا به 8/ 2درصد میرسد، اما رشد اقتصادی چین 2درصد خواهد بود. این اتفاق از سال 1976 بی سابقه بوده است و کمترین نرخ رشد اقتصادی این کشور به شمار میرود. قرنطینه های گسترده کرونایی، همزمان با وقوع جنگ در اوکراین نگرانیها...
رشد کاهنده اقتصاد چین
روز پنجشنبه، بلومبرگ در گزارشی رشد اقتصادی چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان در سالجاری میلادی را 2درصد اعلام کرد. این در حالی است که پیش از این پیشبینی رشد اقتصادی آمریکا 8/ 2درصد اعلام شده بود. نرخ 2درصدی رشد اقتصادی چین کمترین رقم از دوران انقلاب فرهنگی در این کشور به شمار میرود. از سوی دیگر، از سال 1976 تاکنون اولین بار است که رشد اقتصادی آمریکا از چین پیشی میگیرد. رشد اقتصادی ضعیف غول اقتصادی آسیا در حالی رقم می خورد که دولت این کشور برای مبارزه با رکود، بسته های متعدد محرک اقتصادی را به کار گرفته است که شامل بسته های مالی، پولی و نظارتی میشود. کارشناسان، رشد اقتصادی ضعیف چین را با سیاست کووید صفر مرتبط می دانند؛ سیاستی که اجرای آن در هفته های اخیر بازتاب بسیاری در رسانه ها داشته است.
بهمنظور فهم بهتر رشد اقتصادی 2درصدی چین باید به خاطر داشته باشیم که در سال 2020 و در اوج پاندمی کرونا رشد اقتصادی چین به 2/ 2درصد رسید. از سوی دیگر، رشد اقتصادی 2درصدی فاصله زیادی با رشد اقتصادی 5/ 5درصدی هدف گذاریشده رسمی از سوی دولت چین دارد. همه اینها در حالی است که در آن سوی جهان، اقتصاد آمریکا همچنان شاهد رشد مخارج مصرفکننده و کاهش بیکاری است و پیشبینی میشود رشد اقتصادی آن از چین فراتر برود. از دهه 1970 و شروع سیاست اصلاحات و در های باز، چین همیشه نسبت به آمریکا نرخ رشد بالاتری را تجربه کرده است. با این حال، شکاف درآمد سرانه بین شهروندان آمریکایی و چینی همچنان قابلتوجه است.
افت نرخ رشد صادرات چین
گزارش گمرک چین در ماه های اخیر حاکی از آن است که رشد صادرات چین روند نزولی به خود گرفته است. دو هفته قبل، گمرک چین در تازهترین گزارش خود اعلام کرد که صادرات این کشور در ماه آوریل نسبت به مدت مشابه سال گذشته 7/ 3درصد افزایش یافته است. این درحالی است که این رشد در ماه مارس 7/ 15درصد به ثبت رسیده بود که از کاهش قابلتوجه آهنگ رشد صادرات چین حکایت دارد. کارشناسان، بخشی از کاهش رشد صادرات چین را متاثر از افزایش سطح عمومی قیمتها در جهان و افت تقاضای کالاهای غیرضروری به دلیل نگرانیهای موجود در خصوص چشم انداز اقتصاد جهان پس از وقوع تهاجم نظامی روسیه به اوکراین می دانند. با این حال، اجرای سیاست کووید صفر با اعمال قرنطینه اجباری در شانگهای، قطب تجاری چین، یکی از سیاست های مهم و تاثیرگذار در کاهش صادرات چین بوده است. در بخش دیگری از گزارش گمرک این کشور، نرخ رشد واردات در ماه آوریل تنها 7/ 0درصد اعلام شد.
سیاست کووید صفر
دولت چین در مواجهه با دور تازه شیوع ویروس کرونا در این کشور سیاست سختگیرانه ای را اتخاذ کرده که به کووید صفر معروف شده است. این سیاست با قرنطینه اجباری شهر های بزرگ و محدود کردن عبور و مرور افراد در سطح شهر موجب شده است تا اقتصاد این کشور از مسیر بازیابی خود از رکود بحران کرونا منحرف شود و آثار سوء آن خود را در آمارهای اقتصادی منعکس کند؛ چرا که زنجیره های تامین کلیدی از شانگهای تا شنژن به دلیل محدودیتهای اعمالشده، گره خورده و با مانع روبه رو شده اند. همچنین تاکید سیاسی برای واکنش نشاندادن چین به این ویروس وجود دارد؛ زیرا شیجین پینگ، رئیس جمهور این کشور مشروعیت رهبری خود را در محافظت از جان چینی ها در برابر کووید دنبال میکند. «شی» که انتظار میرود در اواخر سالجاری یکدوره پنجساله دیگر به عنوان رئیس جمهور بر سر کار بماند، به رغم افزایش ناامیدی در بین مردم، رویکرد مقابله با کرونا موسوم به کووید صفر را دوبرابر کرده است.
چرا قرنطینه شانگهای مهم است؟
اقتصاد چین و تعاملات فراگیر تجاری این کشور با اکثر اقتصادهای جهان، موجب میشود تا تحولات اقتصادی در آن بر بازارهای مالی تاثیرات زیادی بگذارد و اقتصادهای دیگر جهان را متاثر کند. چین، بزرگترین مصرفکننده بسیاری از مواد خام جهان و بزرگترین تولیدکننده برخی کالاها از جمله پنل های خورشیدی است و طبیعی است که کاهش حتی محدود نرخ رشد آن بر بازارهای دیگر جهان تاثیر بگذارد. شانگهای و چند شهر بزرگ دیگر چین در راستای ادامه سیاست کووید صفر دولت چین قرنطینه شده اند. 45شهر دیگر چین هم به طور کامل یا نسبی قرنطینه شده اند. نکته مهم این است که یکچهارم کل جمعیت چین در این شهرها ساکن بوده و 40درصد کل تولید ناخالص داخلی چین را به خود اختصاص داده اند. شانگهای با جمعیت بیش از 25میلیون نفر، شهری بندری در شرق چین است. در واقع، این شهر، بزرگترین و ثروتمندترین شهر چین و یکی از شهرهای بزرگ جهان است و نقش مهمی در اقتصاد جهان دارد. قرنطینه شانگهای که کانون فعلی شیوع کرونا در چین است، تاثیر زیادی بر رشد اقتصادی چین می گذارد.
تولید ناخالص داخلی شانگهای 680میلیارد دلار است که حدود 4درصد کل تولید ناخالص داخلی چین را تشکیل میدهد. سومین بورس بزرگ جهان از لحاظ ارزش شرکتها، پس از نیویورک و لندن در شانگهای مستقر است. ارزش بورس شانگهای به 7300میلیارد دلار می رسد. شانگهای از لحاظ تعداد میلیاردرها در جایگاه پنجم جهان قرار دارد. از سوی دیگر، شانگهای وزن زیادی در تجارت چین دارد و سهم آن در کل تجارت خارجی چین بیش از 10 درصد است. بندر شانگهای، پرترافیک ترین بندر کشتی های کانتینری جهان است و میزان فعالیت های آن چهاربرابر بندر لس آنجلس آمریکاست. نکته دیگر این است که شانگهای، هاب بزرگ هوانوردی در آسیاست. فرودگاه های این شهر در سال 2019 به بیش از 122میلیون مسافر خدمات ارائه کردند و به این ترتیب، شانگهای پس از لندن، نیویورک و توکیو، چهارمین هاب پرترافیک هواپیمایی جهان است.
اما شیوع کرونا در فعالیت های مختلف این شهر، اختلال های جدی به وجود آورده است؛ یعنی حمل ونقل هوایی، فعالیت های تجاری در بندر، صادرات و واردات و... همگی تحت تاثیر همهگیری و اقدامات دولت چین برای مهار آن قرار گرفته اند. نکته مهمی که درباره شانگهای کمتر مورد توجه قرار میگیرد، اهمیت زیاد آن برای اقتصاد جهان و نقش این بندر در تولید و فناوری است. منطقه شانگهای که شامل کانشان و چند شهر شرقی دیگر است، هاب بزرگ فعالیت صنایع گوناگون، از خودروسازی گرفته تا تولید نیمه هادی هاست. دو شرکت فولکس واگن و جنرال موتورز در این منطقه کارخانه دارند و نخستین کارخانه عظیم شرکت تسلا در آسیا، در شانگهای مستقر است. تعطیلی این صنایع در پی سیاست ضدکرونایی دولت چین اثرات محسوسی بر اقتصاد این کشور و جهان خواهد گذاشت.