سبقت مرگ و میرهای جاده‌ای از فوتی‌های کرونا در ایران
اقتصادنیوز: سیاه‌ترین سال جاده‌های کشور سال 84 بود. سالی که 27 هزار نفر درکشور جان خود را درجاده ها از دست داده اند. موج تصادفات هر سال با سفرهای نوروزی آغاز می‌شود و یادآوری می‌کند که یکی از جدی‌ترین مسائلی که امروز در کشور با آن مواجه هستیم ایمنی ترددها در شهرها و جاده‌های کشور است.
به گزارش اقتصادنیوز، جاده‌های کشور هر ساعت 2 قربانی می‌گیرند در کنار فوتی‌ها آمار مجروحین نیز به 29 نفر می‌رسد. براساس اعلام مرکز کنترل ترافیک پلیس راهور، کشته شدگان تصادفات جاده‌ای از 25 اسفند تا 8 فروردین، 520 نفر بوده و به عبارتی، نوروز امسال روزانه 40 نفر جان خود را در تصادفات از دست داده‌اند و این در شرایطی است که در ایام نوروز 1400، تعداد هزار و 80 نفر و در ایام نوروز 99 به دلیل اعمال محدودیت‌های کرونایی، تعداد 543 نفر در تصادفات جان باختند.
سبقت مرگ و میرهای جاده‌ای از فوتی‌های کرونایی
به نظر می‌آید آمارمرگ و میرهای تصادفات جاده‌ای در نوروز امسال نسبت به سال گذشته کاهش هم پیدا کند و به حدود 800 فوتی برسد در این سال‌های کرونایی پرمرگ و میر مدتی بود آمار تصادفات جاده‌ای دیگر به چشم نمی‌آمد وقتی روزانه بیش از 500 نفر در اثر کرونا فوت می‌کردند مرگ روزانه دست کم 40 نفر در اثر تصادفات کم رنگ شده بود اما با کاهش مرگ و میرهای کرونایی این آمار به هم نزدیک و به نظر می‌آید با کاهش فوتی‌های کرونایی به زودی مرگ و میرهای ناشی از تصادفات از فوتی‌های کرونایی هم سبفت بگیرد.
یکی از دلایل اصلی تصادفات جاده‌ای خودروهای بی کیفیت است. پلیس این روزها هشدارهای تندی به خودروسازان داده است. سردار سید کمال هادیانفر رئیس پلیس راهور ناجا با انتقاد از اینکه در صنعت خودرو اصلاً وضعیت خوبی نداریم، گفته است: ما خودرو ملی نداریم، خودرو چینی داریم اگر خودرو ملی داشتیم نباید با بالا رفتن قیمت دلار خودرو در کشور بالا برود، اگر خودروسازها ایمنی و کیفیت خودرو را بالا نبرند، جلوی شماره‌گذاری خودرو گرفته می‌شود.
به گفته او 54 میلیون راننده دارای گواهینامه و 38 میلیون وسیله نقلیه در کشور داریم که 35 درصد آن فرسوده است، 80 درصد ناوگان عمومی هم دچار فرسودگی است واز 12 میلیون موتورسیکلت درحال تردد 10 میلیون 500 هزار موتور سیکلت فرسوده است که بخشی از این فرسودگی به تحریم‌ها و بخشی به مدیریت برمی‌گردد.
رئیس پلیس راهور ناجا با اشاره به اینکه بیشتر مشکلات راهور در بخش تصادفات است گفت: 30 سازمان در تصادفات نقش دارند اما 8 سازمان از جمله پلیس راهور، امداد و نجات، اورژانس، بیمارستان‌ها و هلال‌احمر نقش اساسی دارند.
هادیانفر معتقد است که مدیریت، قوانین و مقررات، عامل انسانی، راه و مسیر در تصادفات 5 عامل اصلی است و خسارت‌های ناشی از تصادفات 8 درصد از تولید ناخالص ملی کشور را به خود اختصاص می‌دهد یعنی مبلغی حدود 5.3 میلیارد تومان خسارت به کشور وارد می‌کند و حدود 9 تا 11 درصد بودجه کشور صرف تصادفات می‌شود.
در سال گذشته 17 هزار نفر در تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست دادند و 360 هزار نفر مجروح شدند که از این تعداد 15 تا 25 درصد معلول و قطع نخاع شدند. به گفته پلیس 236 هزار کیلومتر طول راه‌های کشور است و 5 هزار و 200 نقطه حادثه‌خیز در کشور داریم و نزدیک به 38.5 درصد از تصادفات در این نقاط حادثه‌خیز اتفاق می‌افتد، عدم روشنایی کامل، اختلاف سطح و روکش خراب آسفالت از جمله مشکلات راه‌ها و بروز تصادفات است.
براساس آمارهای منتشر شده 30 درصد از تصادفات در جاده‌های کشور اتفاق می‌افتد و 70 درصد کشته‌ها مربوط به راه‌ها است؛ 180 هزار کیلومتر راه‌های فرعی و روستایی داریم اما راه‌های روستایی فقط آسفالت شده و هیچ ایمنی مانند گاردریل در آن اجرا نشده است.
مقامات پلیس می‌گویند بیش از 5 هزار میلیارد تومان برای برطرف کردن نقاط حادثه‌خیز در نظر گرفته شده است.
کاهش تصادفات با افزایش فرهنگ رانندگی
سردار اشتری فرمانده کل انتظامی کشور هم به تازگی از کاهش 7 درصدی تصادفات و کاهش 22 درصدی جان باختگان در تصادفات رانندگی در نوروز امسال خبرداده و این کاهش را نشانگر فرهنگ بالای مردم در رانندگی و همت همکاران و همه دستگاه‌ها عنوان کرده است.
او خستگی و خواب آلودگی را مهمترین عامل تصادفات در ایام نوروز اعلام کرده و به رانندگان توصیه کرده در حالت خستگی و خواب آلودگی رانندگی نکنند و بعد از هر 2 ساعت رانندگی استراحتی داشته باشند و طول مسیر را هم جزو سفر خود بدانند.
اما برخلاف فرمانده نیروی انتظامی، رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح کل کشور به عامل دیگری که در تصادفات جاده‌ای نقش دارد اشاره کرده و گفته است: در عرصه تصادفات، متاسفانه آنچه دیده می‌شود تخلف راننده است، اما هیچ‌کس نمی‌گوید چند درصد تصادفات به علت مشکلات راه‌ها و جاده‌ها بوده و ما در این بین با برخی ترک فعل‌ها مواجه بوده‌ایم که موجب وقوع برخی تلفات و جراحات ناشی از تصادفات و سوانح رانندگی شده است. خودرویی که امنیت نداشته باشد، در تصادفات آسیب‌پذیر است.
او خطاب به پلیس گفته است: پیش از این پلیس در کارشناسی‌های خود، سهم مقصران و دستگاه‌ها را در وقوع تصادف بیان می‌کرد و درخواست می‌کنیم پلیس مجدداً این امر را احیا کند تا به گونه‌ای نباشد که فقط رانندگان در تصادفات مقصر اعلام شوند.
آمار یک دهه مرگ و میرهای ناشی از تصادفات در نوروز
بررسی مرگ و میرهای نوروزی در اثر تصادفات نشان می‌دهد از نوروز 91 که در آن سال 1141 فوتی به ثبت رسیده تا سال 1400 که 1080 فوتی ثبت شده است. بیشترین فوتی‌ها مربوط به نوروز 92 با 1227 فوتی و کم‌ترین مروبط به نوروز 99 با 534 فوتی است که در این سال به دلیل محدودیت کرونایی کم‌ترین تردد بین استانی وجود داشت.
در سال 93 هزار و 84 فوتی، در سال 94؛ فوتی‌ها به 986 می‌رسد و در سال 95 این رقم به 964 فوتی کاهش پیدا می‌کند. در سال 96 فوتی‌ها به 874 می‌رسد. در سال 97 هم به رقم 1034 و در نوروز 98 هم این رقم به 914 رسیده است.
اما به جز موج نوروزی درطول سال نیز جاده‌های کشور برای مسافرانش امن نیست. پلیس راهور ناجا در آخرین آماری که از میزان کشته شدگان تصادفات جاده‌ای اعلام کرده به مرگ 45 تا 55 نفر در روز اشاره کرده و سیاه‌ترین سال جاده‌های کشور را سال 84 دانسته است که در آن سال 27 هزار نفر در کشور جان خود را از دست دادند. اما سال 85 به تدریج آمارها کاهش پیدا کرد. اما از سال 96 در کاهش این روند متوقف شدیم به طوری که در این سال تعداد کشته‌های جاده‌ای 1.2 درصد افزایش یافت و سال 97 این افزایش‌ها برابر با 1.7 درصد بود.
سال 97؛ 17 هزار و 138 نفر جان خود را در جاده‌های کشور بر اثر تصادف از دست دادند و بالغ بر 365 هزار نفر نیز بر اثر این تصادفات مجروح و معلول شدند. بر اساس آمارهای پلیس راهور روزانه 45 تا 55 نفر جان خود را بر اثر تصادف از دست می‌دهند، بخش زیادی از این تصادفات به ناوگان عمومی باز می‌گردد. در شرایط کنونی 90 درصد حمل و نقل بار و مسافر بر روی جاده‌ها، 7 درصد ریلی، 2 درصد هوایی و کمتر از یک درصد نیز دریایی است.
پلیس راهور ناجا برای کاهش آمار تلفات جاده‌ای دو برنامه مشخص دارد که یکی از آنها کاهش سوانح و حوادث است و جدی‌ترین بخش آن به اتوبوس‌های مسافربری باز می‌گردد. برنامه دوم توسعه انضباط ترافیکی است، در جاده‌ها و شهرها علائم، خط‌کشی و تابلو داریم ولی با توسعه ناوگان کشور خیلی انضباط ترافیکی در تراز کشور توسعه یافته یا درحال توسعه، در کشور حاکم نیست که این نقش دستگاه‌ها را می‌طلبد تا بتوانیم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم.
وقتی سهم مقصران اصلی وارونه جلوه داده می شود
شهرام جبارزادگان کارشناس برنامه ریزی شهری هم درخصوص آمار بالای تصادفات جاده ای در کشور به سایت اکو ایران گفته است که ایران یکی از بالاترین آمارهای تصادفات رانندگی و تلفات ناشی از آن را در جهان دارد که امنیت و کیفیت پایین خودروهای تولید داخل از اصلی‌ترین عوامل تصادفات و مرگ‌ومیرهای ناشی از آن است، چنانچه رییس پلیس راهور ناجا، بهمن‌ماه سال گذشته، خودروهای داخلی را ارابه مرگ نامیده بود گفت: بنا بر اعلام مرکز کنترل ترافیک پلیس راهور، کشته شدگان تصادفات جاده‌ای از 25 اسفند تا 8 فروردین، 520 نفر بوده و به عبارتی، نوروز امسال روزانه 40 نفر جان خود را در تصادفات از دست داده‌اند و این در شرایطی است که در ایام نوروز 1400، تعداد هزار و 80 نفر و در ایام نوروز 1399 به دلیل اعمال محدودیت‌های کرونایی، تعداد 534 نفر در تصادفات جان باختند.
وی ادامه داد: خودروهای فاقد استاندارد داخلی که ایمنی پایین و آسیب‌پذیری بالایی دارند، نه تنها در حفظ جان راننده و سرنشینان خودرو مؤثر نیستند، بلکه به دلیل پایین بودن استحکام بدنه و فقدان تجهیزات و ملزومات مورد نیاز، باعث تشدید تصادفات می‌شوند، بلکه بر شدت آسیب‌های وارده به راننده و سرنشینان خودرو نیز می‌افزایند.
این کارشناس حوزه برنامه ریزی شهری با بیان این که متأسفانه، نوروز ایامی است که هزاران خانواده ایرانی عزادار می‌شوند و رکورد مرگ‌ومیر بر اثر حوادث رانندگی در جاده‌های پر حادثه کشورمان در این ایام می‌شکند گفت: بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی، ایران از نظر تعداد مرگ‌ومیر به علت تصادفات رانندگی، جزو ده کشور اول دنیاست و در ردیف پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان مانند هند، چین، اندونزی، آمریکا و روسیه قرار دارد.
جبارزادگان با اشاره به مهمترین علل شمار بالای تصادفات رانندگی در ایران گفت: نخستین دلیل ایمنی و کیفیت پایین خودروهاست و خرابی و نا ایمنی جاده‌ها، بی‌توجهی در رانندگی وعدم رعایت قوانین و مقرارت راهنمایی و رانندگی توسط راننده و سرنشینان عوامل بعدی هستند که درآمارهای بالای تصادفات نفش دارند. اما برای کم‌رنگ کردن نقش خودروسازان در تولید خودروهای غیر استاندارد و نا ایمن، این سه عامل را وارونه جلوه داده و جای عامل خودرو و عامل انسانی را عوض می‌کنند در صورتی که خودرویی که از استحکام و ایمنی بالایی برخوردار باشد، حتی در صورت خطای عامل انسانی، از راننده و سرنشینان در مقابل آسیب‌های احتمالی نیز محافظت و مراقبت می‌کند.
این کارشناس حوزه شهری به دلایل افزایش سفرهای جاده ای اشاره کردوگفت: از جمله دلایل و عوامل افزایش سفرهای جاده‌ای، می‌توان به قیمت بسیار بالای بلیت هواپیما و قیمت بالای بلیت قطار و اتوبوس اشاره کرد که باعث شده تا خانواده‌ها رنج سفرهای طولانی که گاهی به دو سه هزار کیلومتری می رسد را به جان بخرند چرا که امکان پرداخت کرایه ناوگان هوایی، ریلی و جاده‌ای را برای خود و خانواده‌شان ندارند، ضمن اینکه با توجه به گرانی هزینه اقامت در هتل‌ها و مراکز اقامتی، بسیاری از خانواده‌ها، از خودروی خود به عنوان محلی برای استراحت روزانه و مأمنی برای خواب شبانه استفاده می‌کنند تا هزینه بالای اقامت در هتل و مسافرخانه را متحمل نشوند و همین موضوع، باعث شده تا خودرو علاوه بر وسیله‌ای برای سفر، به عنوان خوابگاهی موقت نیز مورد استفاده قرار گیرد.
وی ادامه داد: واقعیت این است که در مقابل هر فوتی تصادفات رانندگی در کشورمان که خانواده متوفی را برای همیشه تحت تأثیر قرار می‌دهد و چندین خانواده را عزادار می‌کند، حداقل 20 نفر مجروح و مصدوم می‌شوند که 4 تا 5 نفر از این آسیب‌دیدگان تا آخر عمر خانه‌نشین شده و اگر شانس بیاورند، ویلچرنشین می‌شوند که آثار و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی آن نه تنها برای شخص دچار معلولیت که برای خانواده وی نیز جبران‌ناپذیر است.
علیرضا اسماعیلی، استادیار دانشگاه علوم انتظامی و عضو مرکز تحقیقات و ارتقای ایمنی دانشگاه شهید بهشتی در خصوص عواملی که در بروز تصادفات جاده‌ای نقش دارند هم گفت: دیدگاه سنتی در ایمنی جاده‌ها این است که مسئولیت تصادفات جاده‌ای معمولاً بر عهده کاربران فردی جاده است. اما با وجود این بسیاری از عوامل دیگر خارج از کنترل این کاربران ممکن است در این زمینه نقش داشته باشد. تخمین زده می‌شود که خطای انسانی بین 64 تا 95 درصد از تمام علل تصادفات رانندگی در کشورهای در حال توسعه را تشکیل می‌دهد.
اختلال در عابران پیاده عامل دیگری است که این استاد دانشگاه به آن اشاره کرده، به گفته او تقریباً همیشه تصور می‌شود که رانندگان مسئول تمامی تصادفات هستند، اما اختلال در عابران پیاده نیز یک احتمال دیگر است. عابران پیاده مجنون یا مست در جاده‌ها به وضوح از دیگر علل تصادفات جاده‌ای هستند. عابران ناشنوا و نابینا، مصروع و سالمندان و بیماران بدون همراه نیز از موارد دیگر قابل ذکر در این زمینه هستند.
او یادآورشد: اصلاح محیط جاده برای کاهش جریان ترافیک، سرعت خودرو، جداسازی رانندگان با سرعت بالا و پایین یا جلوگیری از ورود وسایل نقلیه به برخی از مناطق خاص از جمله اقداماتی است که می‌توان برای کمک به کاهش تصادفات جاده‌ای انجام داد اما در اکثر کشورهای در حال توسعه اجرا نمی‌شوند. جاده اگرچه بی خطر ترین راه مسافرت نیست، رایج‌ترین نوع حمل و نقل داخلی در سراسر جهان است. ارایه حمل و نقل عمومی مناسب و مقرون به صرفه با قطار یا اتوبوس می‌تواند به کاهش استفاده از حالت‌های پرخطر حمل و نقل کمک کند. متاسفانه، در اکثر کشورهای در حال توسعه اهمیت راه آهن درک نشده و عمدتاً با حمل و نقل جاده‌ای جایگزین شده است؛ در نتیجه سیستم‌های جاده‌ای بیش از حد شلوغ شده اند. خیابان‌ها و جاده‌ها به غیر از حمل ترافیک، اغلب برای مقاصد عمومی که از کشوری به کشور دیگر متفاوت است استفاده می‌شوند.
به گفته او کشورهای در حال توسعه پیشرفت کمی در زمینه مدیریت ایمنی جاده تجربه کرده اند، این نشان دهنده لزوم در اولویت قرار دادن این زمینه برای تمام کشورها است.
آمار کشته شدگان تصادفات ایران از آمار جنگ‌های طولانی مدت و زلزله‌های مهیبی که در این سال‌ها به وقوع پیوسته بیشتر است. خسارت مالی و جانی و خانواده‌هایی که پس از این حوادث آسیب‌های جدی می‌بینند قابل توجه است. برای کاهش این تلفات تکالیفی مشخص شده است.
بر اساس بخش (الف) ماده (108) قانون برنامه ششم توسعه باید تا پایان این برنامه میزان تلفات حوادث رانندگی شهری نسبت به تعداد 10 هزار دستگاه خودرو، 31 درصد کاهش یابد. همچنین بر اساس بند (39) بخش (ج) از ماده (30) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور نیز باید سالانه دستگاه‌های اجرایی 10 درصد کاهش میزان تلفات را برنامه ریزی و در خصوص آن اقدامات لازم را انجام دهند.
اما آمارها نشان می‌دهد، بندهای مربوط به کاهش تصادفات چندان جدی گرفته نشده اند و همچنان جاده‌ها و خیابان‌های کشور قربانی می‌گیرند.
همچنین بخوانید