سخنرانی عطاءالله بیگدلی با موضوع انقلاب اسلامی و مسأله آرمان شهر

همایش ملی انقلاب اسلامی و آینده افق تمدنی روزهای 25 و 26 مهرماه 1400 به صورت مجازی برگزار می‌شود.

به گزارش خبرگزاری مهر، پژوهشکده شهید صدر دانشگاه جامع امام حسین (ع) در نظر دارد جهت بسط، تعمیق و تحقق هدف اصلی بیانیه ارزشمند گام دوم انقلاب اسلامی ایران در راستای حرکت به سمت ایجاد تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای ظهور امام زمان (عج) به عنوان آرمان اصیل انقلاب اسلامی ایران، اقدام به برگزاری همایش ملی با عنوان «انقلاب اسلامی و افق تمدنی آینده» کند.

طی هفته آینده دو نشست تخصصی با موضوع «تأملی در انسان شناسی انقلاب اسلامی» با ارائه سیدجواد طاهایی؛ پژوهشگر حوزه علوم انسانی و «انقلاب اسلامی و مسأله آرمان شهر» با ارائه عطاءالله بیگدلی؛ عضو هیأت علمی دانشگاه جامع امام حسین علیه‌السلام برگزار می‌شود.

محمدصادق حاجی‌پور، پژوهشگر اندیشکده مطالعات بنیادین تمدنی پژوهشکده صدر در گفتگو با خبرگزاری مهر در خصوص این دونشست و موضوع آنها گفت: همان‌طور که می‌دانیم دوران مدرن با محوریت یافتن انسان در ساحت اندیشه و تفکر فلسفی همزاد بوده است. از اولین توجهات اومانیست‌های رنسانس به جایگاه منحصربه‌فرد انسان در جهان و طرح مفهوم فردیت و شخص آزاد توسط آن‌ها، تا طرح فلسفی دکارت، همگی نشانه‌های آشکار تغییر جایگاه انسان و تلقی متفاوت از او و نسبتش با هستی بودند. دیگر تصور کلاسیک و مدرسی از انسان اعتبار خود را از دست داده بود و نیاز بود تا به شیوه‌ای متفاوت و با مفاهیمی جدید درباره این انسان جدید تأمل شود. این چیزی بود که در اندیشه فلسفی مدرن محقق گردید. همراه با این تحول بنیادین در نسبت انسان و هستی، مدنیتی جدید و متفاوت از گذشته بر اساس محوریت آزادی و خودبنیادی این انسان ظهور و بروز یافت. ما ایرانیان در اثر مواجهه خود با این تمدن جدید در طول حدود دویست سال اخیر، به‌تدریج با این تلقی انسان شناسانه جدید روبه‌رو شده‌ایم. در این مدت اگرچه در ساحت نظر اومانیسم مدرن را رد کرده‌ایم اما در ساحت عمل و حیات اجتماعی با مشارکت خود در ساختارها و نظم جهان مدرن، عملا با این تلقی از انسان درگیر بوده‌ایم. اکنون قصد داریم به این پرسش بپردازیم که آیا در عالم انقلاب اسلامی، انسان جدیدی به ظهور رسیده است که به لحاظ بنیادین با سوژه‌ی عالم مدرن متفاوت است؟ انسان انقلاب اسلامی چه مختصاتی دارد و نسبتش با جهان پیرامون و هستی چگونه است؟ انسان انقلاب اسلامی خود را چگونه می‌یابد و چه ظرفیت‌هایی را برای ایجاد تمدن اسلامی پیش‌روی خود می‌بیند؟ نقطه‌ی افتراق انسان انقلاب اسلامی با سوژه‌ی عالم مدرن در چیست و چگونه می‌توان با این تلقی در مسیر تمدن‌سازی پیش رفت؟ چشم‌انداز آتی و عرصه‌های عمل این انسان چیست و چگونه رقم خواهد خورد؟

وی افزود: فوکو، آن‌گاه که انقلاب ایران را دید، چنین پنداشت که ما ایرانیان رویایی در سر داریم. اما آیا ما ایرانیان واقعا به جهانی دیگرگون از جهان معاصر می‌اندیشیم؟ با معانی جدیدی پیوند خورده‌ایم و می‌خواهیم ساختارهای جهان مدرن را تغییر دهیم؟ ما به تمدنی دیگر می‌اندیشیم؟ «تمایز» و «تفاوت» ما با جهان غرب چیست؟ این تفاوت در چه سطح و تا چه عمقی است؟ آیا ایرانیان امروز امکان نظری و سپس عملی برای خیال‌کردن و به تصویرآوردن و البته ساختن و تحقق عینی چنان آرمان‌شهری را دارند؟ انقلاب اسلامی فرصتی بود برای امکان متفاوت بودن. ایرانیان پس از انقلاب گروه گروه آرمان‌شهر داشتند. در خیال برخی اندک، آرمان‌شهر انقلاب اسلامی به تمدن قدیم اسلامی بسیار شبیه بود، باغ‌شهرهای کوچک و متوسط، مردمانی ساده‌زیست و کشاورز، زیستی شرعی و مناسک‌محور، استقلال از جهان کفر و... در خیال برخی دیگر و البته اندک، آرمان‌شهر انقلاب، سوسیالیستی بود، عدالت، مساوات، تشابه، نبود طبقه، فقدان فقر و البته دین! در کمال شگفتی، برخی نیز آرمان‌شهری لیبرال داشتند، آزادی، حق بیان، حقوق بشر، اراده عمومی، رأی‌گیری، حق تعیین سرنوشت و... البته دین! و شاید آرمان‌شهر برخی سرمایه‌داری بود؛ تجارت، ثروت، رفاه و البته باز دین! این تصاویر با هم گفتگو کردند، شاید بهتر باشد بگوئیم این آرزوها با هم نبرد کردند!

حاجی‌پور ادامه داد: این نبرد سرمنشأ بسیاری از ناکارآمدی‌های ایران امروز است، گوئی در هر مسأله‌ای ایرانیان نمی‌توانستند صورت مطلوب آن را تصویر نمایند و بر سر آن تصویر خیال‌انگیز، به نوعی وفاق اجتماعی برسند. می‌دانیم که خیال‌ها در مقام اجمال‌اند و توافق بر سر اجمال آسان؛ اما این چنین نبود و بر سر اجمال‌ها نیز توافقی صورت نمی‌گرفت. حال در این جلسه به این پرسش‌ها خواهیم پرداخت که آیا هم‌چنان آن‌چنان‌ایم؟‌! آیا عموم مردم ایران در دل به صورتی از حیات دل نبسته‌اند و آرام آرام نظم اجتماعی ایران به سمت و سوی یک آرمان‌شهر نمی‌رود؟ گوئی چرا! ما امروزه کم‌تر نبرد می‌کنیم و گوئی نظم و آرامش در حال برقراری است، اما به کدامین سوی؟!

این نشست‌ها، در تاریخ 25 و 26 مهرماه 1400 از ساعت 10:30 تا 12 به صورت مجازی و برخط در پژوهشکده شهید صدر برگزار خواهد شد. علاقمندان می‌توانند از طریق لینک http://www.skyroom.online/ch/sadr/irhfc در این جلسات شرکت فرمایند و همچنین جهت کسب آخرین اطلاعات به سایت همایش با نشانی http://irhfc.ihu.ac.ir/fa مراجعه نمایند.