سقوط آزاد غول‌های اقتصادی دنیا / آمریکا در آستانه بحران بی‌سابقه 2020 / «کرونا» ترامپ را شکست می‌دهد؟!

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو - سینا احدیان؛ در روز‌های اخیر جهانی شدن ویروس خطرناک کرونا علاوه بر اینکه وضعیت روزمره‌ی مردم بیش از 60 گشور دنیا را با اختلال روبرو کرده است اثرات منفی اقتصادی بی سابقه‌ای در دنیا به جا گذاشته است. بحران شیوع ویروس کرونا در ابتدای سال 2020 نه تنها برای اقتصاد دوم دنیا به عنوان منشا و ناقل نیمی از مبتلایان این بیماری در سطح جهان و اقتصاد‌های کوچک و در حال توسعه بلکه برای ابرقدرت اقتصادی یعنی ایالات متحده‌ی آمریکا و سایر کشور‌های پیشرفته‌ی صنعتی از جمله کشور‌های اروپایی به چالش بزرگی تبدیل شده و در هفته‌ی اول شیوع با کاهش تعاملات تجارت جهانی و تعطیلی بسیاری از کسب و کار‌های بزرگ هزاران میلیارد دلار به اقتصاد و شرکت‌های بین المللی و چند ملیتی این کشور‌ها ضرر وارد کرده است. به نظر می‌رسد تداوم این وضعیت می‌تواند رکود بی سابقه‌ی اقتصاد جهانی را در تاریخ نیم قرن اخیر ثبت کند! اظهار نگرانی از تکرار بحران اقتصادی 2008 فایننشال تایمز و گاردین دو رسانه معتبر انگلیسی در تیتر یک روز (جمعه) به تبعات اقتصادی شیوع جهانی کرونا پرداخته و آن را با بحران اقتصادی سال 2008 مقایسه کرده اند. گاردین نوشته است: کرونا می‌تواند به اندازه بحران 2008 خسارت ایجاد کند. بلومبرگ نیز چنین میزانی از افت ارزش شرکت‌ها از زمان بحران اقتصادی جهان در سال 2008 به این سو را بی‌سابقه دانست و نوشت: بی ثباتی و افت شاخص های سهام بازارهای دنیا در هفته گذشته باعث شد تا 444 میلیارد دلار از دارایی 500 ثروتمند دنیا ازبین برود! بیل گیتس مالک شرکت مایکروسافت به همراه جف بزوس مالک فروشمگاه های زنجیره ای اینترنتی آمازون و برنارد آرنات (Louis Vuitton) در مجموع 30 میلیارد دلار افت دارایی داشتند و دارایی آقای ماسک (خودروسازی تسلا) نیز 9 میلیارد دلار کاهش دارد. خسارت 22 میلیارد دلاری «کرونا» برای گردشگری جهانی مدیرعامل شورای جهانی سفر و گردشگری گفته است: تاکنون بیش از 2.760 نفر که اغلب چینی بودند جان خود را در اثر ابتلا به ویروس «کرونا» از دست داده‌اند. وی اضافه می‌کند: بیش از 81 هزار نفر در 45 کشور مختلف به این ویروس مبتلا شده‌اند. شیوع ویروس «کرونا» می‌تواند 22 میلیارد دلار خسارت برای گردشگری جهان به بار بیاورد. بخش تولیدی و خدماتی چین در پایین‌ترین سطح بازدهی فعالیت‌های بخش تولیدی چین در ماه فوریه نزول شدیدتری نسبت به بحران مالی سال 2008 را ثبت کرد به طوریکه شاخص مدیران خرید یا همان PMI بخش تولیدی در ارزیابی ماه فوریه به عدد 35.7 نزول کرد تا نسبت به عدد 50 در ماه ژانویه کاهش بی سابقه‌ای را ثبت کند. PMI بخش خدماتی و ترکیبی نیز با افت شدیدی همراه بود بطوریکه از عدد 54.10 ماه ژانویه به عدد 29.60 رسید. یکی از کارشناسان ارشد دفتر ملی آمار چین ژائو گفته است: فشار‌های وارد بر بخش واردات و صادرات بر بخش تولیدی سوار شده است، اما انتظار می‌رود فعالیت‌های کارخانجات و خدمات هر دو به مسیر قبلی خود در ماه مارس بازگردند. پاریس در اوج نارضایتی اقتصادی و اعتراض جلیقه زرد‌ها درگیر کرونا شد طی یک هفته‌ی گذشته شاخص کک 40 (فرانسه) نیز در ریزشی بی سابقه 11.94 درصد افت کرد. وزیر دفاع فرانسه بعد از شیوع کرونا در این کشوراعلام کرد: کرونا به ارتش فرانسه هم راه پیدا کرد و چندین پایگاه شمال پاریس شاهد ثبت ابتلا به کروناست. سقوط 7 درصدی شاخص کل سهام در برزیل هفته ی پیش در اثر تایید اولین مورد ابتلا به ویروس کرونا در کشور برزیل، در همان روز نخست شاخص کل سهام این کشور 7% سقوط کرد. بدترین هفته‌ی بورس لندن از 2008 تا کنون قدیمی‌ترین خبرگزاری جهان (فرانس پرس) نوشت: به دنبال شیوع ویروس کرونا، بورس لندن با کاهش 3.39 درصدی بدترین هفته را از سال 2008 تا کنون تجربه کرد. اقتصاد ژاپن در وضعیت اضطراری شینزو آبه؛ نخست وزیر ژاپن برای در امان ماندن از بحران کرونا، ضمن تعطیلی تمامی مدارس و مراکز آموزشی برای چندین روز اعلام کرد که قرار است لایحه اقتصادی بزرگی برای حمایت از شرکت‌های کشورش تدوین کند. صنایع بزرگ کره تعطیل شد بعد از تعطیلی هفته‌ی پیش شرکت بزرگ سامسونگ روز گذشته دو غول صنعتی هیوندای و الجی نیز با مثبت شدن تست کرونای یکی از کارکنان بزرگترین واحد‌های تولیدی خود را تعطیل کردند. ابراز نگرانی رئیس جمهور سنگاپور از آغاز رکود کرونایی اقتصاد تاثیر پذیری اقتصاد سنگاپور از انتشار کرونا از تاثیر پذیری از ویروس سارس (سال 2003) هم بالاتر رفته و احتمال وقوع رکود در اقتصاد ما بالاست. متاسفانه بعضی کارکنان شرکت نفت شل در سنگاپور هم به کرونا مبتلا شده اند. کارمندان آمریکایی فاقد مرخصی عاملی برای گسترش کرونا نشریه امریکایی خط سلامت (Healtline) می‌نویسد: جمعیت 32 میلیونی کارمندان و کارگران در امریکا که توان استفاده از مرخصی با حقوق را ندارند موجب شیوع گسترده کرونا خواهند شد. 79 درصد از کارکنان صنایع غذایی ایالات متحده مرخصی با حقوق ندارند و در صورت تعطیلی کارخانجات با مشکلات مالی جدی روبرو خواهند شد. در سال 2009 نیز جمعیت مبتلایان به انفولانزا در امریکا، 7 میلیون نفر بیش از میزان پیش بینی شده بوده است. در طول هفته‌های گذشته شیوع کرونا در امریکا به مجادله سیاسی فراگیر میان ترامپ و نمایندگان مجلس بخصوص دموکرات‌ها تبدیل شده است و خبر‌های متناقضی از آمار و ارقام درباره گسترش بیماری در این کشور به گوش میرسد. ترس مردم آمریکا از سرمایه گذاری طی هفته‌ی گذشته شاخص ترس در سرمایه گذاری (VIX) در بازار سهام امریکا به بیشترین مقدار در دو سال اخیر رسید! (30 واحد) سقوط میلیاردی و یک باره‌ی ارزش ابر شرکت‌های آمریکایی اثرات شیوع گسترده و جهانی ویروس کرونا بازار‌های سهام آمریکا را با طوفان فروش سهام از سوی سهامداران مواجه کرده است به طوری که شرکت‌های موسوم به GAFAM یعنی گوگل، آمازون، فیسبوک، اپل و مایکروسافت اواسط هفته‌ی گذشته در عرض یک روز 237 میلیارد دلار از ارزش خود را از دست دادند. روز جمعه نیز شبکه‌ی انگلیسی سی ان بی سی مجموع زیان 6 شرکت بزرگ آمریکایی طی هفته‌ی گذشته را 1000 میلیارد دلار عنوان کرد! سقوط بی سابقه‌ی بازار سهام آمریکا با نگرانی از شیوع ویروس کرونا در آمریکا تنها طی یک هفته گذشته شاخص داوجونز بازار سهام این کشور بیش از 12 درصد افت را تجربه کرد. همچنین دو شاخص نزدک و S&P 500 نیز طی همین مدت به‌ترتیب 10.54 درصد و 11.49 درصد کاهش یافتند. به عبارت دیگر در اتفاقی بی نظیر با ریزش 2500 پیپ شاخص DOWJONES و سایر شاخص‌های مذکور طی تنها 2 روز، بیش از 1.7 تریلیون دلار سرمایه در آمریکا از بین رفته است! تعطیلی گسترده‌ی شرکت‌های بزرگ آمریکایی در چین بسیاری از شرکت‌های آمریکایی از جمله گوگل، مکدونالدز و استارباکس هم مثل شرکت اپل که در چین فعالیت‌های گسترده دارند ضمن از دست دادن تقاضا، تمام دفاتر خود در چین را به علت انتشار کرونا تا اطلاع ثانوی تعطیل کردند. کمپانی اپل بعد از تعطیلی شرکت هایش در کشور چین اعلام کرده است: کار و فعالیت در چین را کم کم آغاز میکنیم، اما سرعت بازگشت به سطوح قبلی فعالیتمان کندتر از انتظارات خواهد بود! به احتمال زیاد توان رساندن کالاهایمان از مبدأ چین به سرتاسر جهان طبق برنامه های قبلی را نداریم و درامدهایمان در فصل اول سال کاهش را ثبت خواهد کرد! سقوط سهام تسلا موتورز با سرعت برق سهام شرکت بزرگ تسلا موتورز آمریکا که تولیدکننده‌ی خودرو‌های برقی و باتری لیتیوم - یون برای سایر خودروساز‌های جهان و ترن‌های برقی است با وجود اینکه در هفته‌های اخیر رشد قابل توجهی کرده بود همزمان با خبر شیوع کرونا در آمریکا کاهش بی سابقه‌ی ارزش سهام با عدد قابل توجه منفی 12.89 درصد را تجربه کرد. اظهارات ضد و نقیض مقامات آمریکایی بسیاری از مقامات دولت آمریکا سعی دارند با عادی جلوه دادن اثرات کرونا بر اقتصاد آمریکا از فشار‌های رسانه‌ای بر کاخ سفید و شدت گرفتن التهابات اقتصادی بکاهند. استیون منوچن (وزیر خزانه داری امریکا) گفته است: فکر نمیکنم تبعات انتشار ویروس کرونا بر اقتصاد امریکا به فراتر از سال 2020 کشش پیدا کند! چندین هفته وقت لازم است تا اثرات انتشار این ویروس و افت رونق صنعتی ناشی از آن در چین، در امریکا خود را نشان دهد! جیروم اچ پاول؛ رئیس فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) در کنگره امریکا گفت: انتشار ویروس کرونا میتواند در کوتاه مدت اثرات قابل توجهی به دنبال داشته باشد. انتظار دارم به زودی زود تاثیرات محسوس آن را بر اقتصاد امریکا ببینم! بعد از اعلام صریح جیروم پاول مبنی بر احتمال اثرگذاری قابل توجه انتشار کرونا بر اقتصاد امریکا لری کودلاو؛ مشاور تجاری ترامپ هم از سخنان قبلی خود عقب نشینی کرد و از "احتمال" تاثیر پذیری منفی نرخ تولید ناخالص فصل اول امریکا از شیوع کرونا سخن گفت! البته لری کودلاو یک روز قبل رسما از مردم دعوت به خرید سهام امریکا کرده و گفته بود: اینجا محدوده خرید است و مردم باید این محدوده ارزنده را خریدار باشند! بازار بیش از حد به ویروس کرونا واکنش نشان داده و معامله گران نباید افراط و زیاده روی کنند! باستیک؛ ریاست فدرال رزرو اتلانتا نیز گفت: اقتصاد امریکا هنوز از شیوع ویروس کرونا متاثر نشده است، اما افزایش سرعت شیوع آن، موجب نگرانی و عدم اطمینان (در بازار) خواهد شد! فکر نمیکنم تمهیدات ما در حمایت از اقتصاد در برابر کرونا، تغییرات بنیادین جدیدی داشته باشد. در واقع منظور باستیک این است که با توجه به کاهش بیش از 5 هزار میلیاردی ارزش شرکت‌های آمریکایی در بورس به نظر می‌رسد مداخلات و حمایت‌های دولتی در آمریکا نمی‌تواند درسطحی باشد که خسارت‌های اقتصادی رخ داده را جبران کند. آمریکا در معرض بحران اقتصادی بی سابقه همچنین اسکات مینرد؛ عضو هیئت مدیره مؤسسه مالی اعتباری Guggenheim Partners با 215 میلیارد دلار سرمایه در واکنش به ریزش سهمگین بازار سهام امریکا گفته است: این ریزش بدترین چیزی ست که در زندگی کاری ام دیده ام. از بحران رکود مالی (2008) عبور کرده ام، فروپاشی مالی بزرگ سال 1987 را دیده ام، اما این ریزش فعلی بزرگترین بحرانی ست که دیده شده و قدرت تبدیل شدن به یک بحران به شدت خطرناک را دارد. جنت یلین (ریاست سابق فدرال رزرو امریکا) نیز گفته است: در صورتی که شیوع کرونا در امریکا جدی شود، میتواند اقتصاد امریکا را به رکود بکشاند! اقتصاد امریکا همین اواخر بدون شیوع کرونا هم مقداری کندی از خود نشان داده است و شیوع کرونا میتواند روی خرجکرد مصرف کننده تاثیر محسوسی بگذارد. این موضوع بر خریداران اوراق قرضه امریکا تاثیر منفی گذاشته است و بازار منتظر کاهش نرخ بهره است. ترامپ به دنبال حمایت لسانی و بهره برداری انتخاباتی از بازار سرمایه رئیس جمهور آمریکا در سفر هفته‌ی پیش خود به هند گفت:: دیروز روز بدی برای بازار سهام بود که علت آن ترس از ویروس کروناست. اما ما در امریکا در برابر کرونا شرایط بسیار خوبی داریم! قرار است با پیروزی من در انتخابات ریاست جمهوری، بازار سهام صعود سنگینی ثبت کند، ولی اگر من پیروز نشوم، بازار سهام دچار چنان سقوط و ریزشی شود که تا کنون کسی شبیهش را ندیده باشد! ترامپ همچنین قبل از سفر به هند با اینکه بازار سهام در آمریکا بدترین وضعیت خود در دو دهه‌ی گذشته را تجربه می‌کرد در توئیتی عجیب مدعی شد: ویروس کرونا در امریکا به شدت تحت کنترل است و بازار سهام جذاب شدن برای من را شروع کرده است! متهم کردن دیگران بجای پذیرش واقعیت ترامپ به دنبال عملیات روانی رسانه‌ها را به انتشار اخبار دروغین متهم کرد و گفت که آن‌ها هرکاری ممکن است برای بد به نظر رسیدن شرایط شیوع کرونا در امریکا میکنند از جمله به وحشت انداختن بازار، اگر بتوانند! علاوه بر این رئیس جمهور آمریکا ریزش بازار سهام در هفته‌ی گذشته را رفتار غلط خواند و عامل آن را نه اثرات شیوع کرونا بلکه مناظره های کاندیداهای دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری دانست! طرح جالب جلد نیویورکر در انتقاد از عملکرد ترامپ در برابر کرونا هفته‌ی گذشته ترامپ مدعی شد که عملکرد کاخ سفید برای جلوگیری از ورود کرونا به ایالات متحده بسیار خوب بوده است، اما در همان روز مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا از شناسایی اولین فرد مبتلا به کرونا در این کشور خبر داد. بسیاری از رسانه‌های آمریکایی نسبت به عملکرد ترامپ در مقابله با شیوع ویروس کرونا و چشم پوشی و پنهان کاری وی در مورد رسیدن کرونا به آمریکا انتقادات تندی را مطرح کردند. کرونا مهمان ناخوانده ی انتخابات 2020 آمریکا در مجموع به نظر می‌رسد خطر گسترش و تداوم کرونا در جهان بیش از آنکه به اقتصاد‌های کوچک و کشور‌های در حال توسعه ضربه بزند، دامن گیر اقتصاد‌های بزرگ و پیشرفته و شرکت‌های چندملیتی آنان من جمله آمریکا خواهد شد. از سوی دیگر در یک چرخش پیش بینی نشده و ناگهانی ناشی از شیوع کرونا در آمریکا، تداوم رشد منفی بی سابقه ی شاخص سهام ایالات متحده و متضرر شدن شرکت‌های بزرگ آن، ضمن کاهش گستره‌ی نفوذ دلار در بازار‌های جهانی، این دستاورد اقتصادی ترامپ را که همواره به آن افتخار می‌کرد ازبین برده و در مقابل افزایش محبوبیت برنی سندرز رقیب انتخاباتی وی را به دنبال داشته است. به همین دلیل است که رئیس جمهور آمریکا بجای اندیشیدن تدابیر مقابله با کرونا و مراقبت از جان شهروندان کشورش دائما در حال کتمان آمار مبتلایان و متهم کردن بسیاری از مردم، رسانه‌ها و نمایندگان آمریکایی به دروغ افکنی با استفاده از حرف‌های بی پایه و اساس است. در واقع می‌توان گفت ترامپ در حال شکست خوردن از مهمان ناخوانده‌ی کرونا در انتخابات آتی ریاست جمهوری آمریکاست.