سلام فرمانده؛ ظرفیت کنشگری در فرهنگ بین الملل / مخاطب مسلمان تشنهی محتواست
گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو - هانیه کمری؛ این روزها کمتر کسیست که در کشورهای اسلامی زندگی کند و سرود سلام فرمانده را نشنیده باشد. کاری که از مرزها گذشت و کشورهای مختلف هم در استقبال از آن جوابیههایی تولید کردند. در فضای مجازی بعضا کاربران مسیحی و اهل سنت هم نوشته بودند که این سرود سر زبانهایشان افتاده و در محل زندگیشان فراگیر شده. کمی پیش از محرم اجرای زندهی این سرود در بینالحرمین...
گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو- هانیه کمری؛ این روزها کمتر کسیست که در کشورهای اسلامی زندگی کند و سرود سلام فرمانده را نشنیده باشد. کاری که از مرزها گذشت و کشورهای مختلف هم در استقبال از آن جوابیههایی تولید کردند. در فضای مجازی بعضا کاربران مسیحی و اهل سنت هم نوشته بودند که این سرود سر زبانهایشان افتاده و در محل زندگیشان فراگیر شده. کمی پیش از محرم اجرای زندهی این سرود در بینالحرمین نیز خبرساز شد. نقدهای فنی بسیاری به این اثر وارد است. اما در این مصاحبه با رضا زنگنه، شاعر و مدرس و فعال حوزهی زبان و ادبیات فارسی، به سرود سلام فرمانده به مثابهی «یک پدیدهی فرهنگی» میپردازیم. - دلایل فراگیر شدن کار را چه میدانید؟ این مدت گفتگوهای مختلفی دربارهی این سرود انجام شده. روی نقد بنده متوجه متن اثر است. جدای از نقدهای جدی موجود به متن اثر و رفتار رسانهای پس از تولید باید دید چرا این کار اینقدر محبوبیت پیدا کرد. کسانی که دل خوشی از این اثر ندارند تمام این مشهوریت را به خاطر تبلیغات میدانند. بعضی میگویند این شهرت حاصل پروپاگاندای حاکمیتیست؛ اما حقیقت این است که ما دربارهی یک قدرت رسانهای جهان صحبت نمیکنیم. ما کمتر برندهی بازیهای رسانهای بودهایم و بیشتر ضد خودمان عمل کردهایم. رسانهی جمهوری اسلامی گاهی حتی روی داشتههای به حق خودش هم کار نمیکند. داشتههایی که بر آنها وفاق ملی مذهبی وجود دارد. مثلا موضوعی مثل خیانتها و جنایتهای سازمان منافقین. یا سیرهی برخی شهدای تاثیرگذار. اما عزم بر گفتن جزئیات نیست و بسیاری از مضامین دههها مسکوت مانده. ما به تازگی شروع کردهایم به ساختن فیلمهای خوب دربارهی شهدا و چهرههای مقاومت و انقلاب. درست است که صداوسیما و بسیاری از رسانهها از کار سلام فرمانده حمایت کردند، اما تقلیل مساله به تبلیغات، تبلیغ علمیای نیست. باید انصاف داشت. بنده منتقد بخش مهمی از متن کار هستم، اما باید دید این کار روی چه نقاطی دست گذاشته که تا این حد فراگیر شده. نکات زیادی در نقد و تحلیل اثر وجود دارد. - اگر بخواهیم تیتروار بررسی کنیم، نقد شما دقیقا به چیست؟ نکتهی اصلی ایرادهای فنی و زبانی و فرمی به کلام کار است. بعضا مبالغههای تقدیسگر امر سیاسی وجود داشت که خواسته یا ناخواسته به دام مصرف امر قدسی برای امر سیاسی و به دام استفادهی ابزاری از کودک میافتاد. نقد دیگر به رویکرد موافقان کار است. نباید منتقدان را به سرعت از دایرهی اسلام و انقلاب خارج کرد. این ناجوانمردیست که به نام مذهب انجام میشود. نقد به کار مذهبی میتواند و باید منجر به رشد آثار شود. اینکه به سرعت دشمنانگاری کنیم کار غلطیست. یکی از مشکلات مدیران و اهالی رسانه این است که بیشتر از اینکه به نقدهای داخلی گوش کنند، شبکههای خارجی را پیگیری میکنند. اتفاقی که میفتد این است که اینجا یک عده آدم مسلمان منطقی مطلع کار را نقد میکنند؛ اما اصلا به گوش کارگزاران نمیرسد و بعضا گارد میگیرند. خیلی وقتها میگویند حالا که دشمن موضع منفی گرفته حتما ما کار درست را کردهایم. این یک مغالطه است. اینهمه از طرف رسانههای بیگانه روی هواپیمای اوکراینی کار شد. ما که نمیتوانیم بگوییم کار خوبی کردیم؛ لذا نباید در برابر نقدهای داخلی منفعل بود. ما روی اینکه شبکههایی مثل بیبیسی علاوه بر دشمنی با جمهوری اسلامی دشمن ایرانند تعارفی نداریم. این شبکههای استعماری که از بودجههای رسمی بریتانیا و بنسلمان ارتزاق میکنند طبعا با منافع ملی ما ضدیت دارند. از دشمنی با مسائل مذهبی گرفته تا کینهتوزی در برابر زبان فارسی که در انحصار حکومتها هم نیست. متاسفانه نگاه عزیزان فرهنگی به خارج کشور است. باید گفت: ماهوارههایتان را خاموش کنید، یک مقدار رسانههای داخلی و حرف افرادی که مستقل صحبت میکنند را ببینید! نکتهی دیگری که از سوی برخی افراد مطرح میشود و باب گفتگو را میبندد این است که میگویند: به این کار عنایت شده! آیا به هر کار پرطرفداری لزوما عنایت شده است؟ یا ضرورتا کار با عنایت و اخلاص انجام شده؟ خیر! بسیاری از فرق ضاله و تروریستی نیز دعو اخلاص را دارند و با طرفداران بسیاری مواجه شدند. خوارج هم با اخلاص کارهای زیادی انجام دادند. بعد عقلانی تشیع را نباید نادیده گرفت. تمایز بسیاری از وجوه تشیع با مذاهب دیگر عقلانیت و گفتوگو پذیریست. فقط کمی لازم است تنبلی را کنار بگذاریم و این نکات را بسنجیم و با ورود به وادیهای معنوی از زیر بار تحلیل کردن شانه خالی نکنیم.