سوال فلسفی محدثی از عبدالکریمی و تقدیر از اهالی بنام علوم انسانی

در هفته ای که گذشت، در اختتامیه جشنواره فارابی از درگذشتگان و افراد در قید حیات وبنام علوم انسانی تقدیر شد و برگزیدگان این جشنواره شناخته شدند.

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه: طبق قرار هفتگی‌مان که هر پنجشنبه مروری بر اتفاقات و اخبار حوزه اندیشه می‌کنیم، این هفته هم قرار است نگاهی بر اخبار و اتفاقات این حوزه در هفته‌ای که پشت سر گذاشتیم داشته باشیم. اگرچه اخبار هفته ای که گذشت، بیشتر متاثر از اتفاقات خوزستان و شیوع ویروس کرونا بود اما ما همچنان بر، قرار خود ماندیم و هرچند کم و مختصر ولی نگاهی بر رخدادهای حوزه اندیشه در هفته گذشته خواهیم داشت.

شاید بتوان گفت مهم ترین اتفاقی که در حوزه اندیشه در هفته قبل افتاد، بحث و جدب میان دو اندیشمند مطرح حوزه فلسفه علم یعنی مهدی گلشنی و موسی اکرمی بود که جرقه آن هم از گزارش هفتگی هفته قبل خبرگزاری مهر زده شد. به این شکل که در آن گزارش، گزارش نشستی که در آن موسی اکرمی در خصوص تاریخچه فلسفه علم و تاسیس آن سخنرانی کرده بود و گفته بود که گلشنی موافق تاسیس دوره دکترا فلسفه علم نبوده است آمده بود و همان سخنان، واکنش شاگردان گلشنی را در پی داشت و اکرمی هم به آن واکنش ها پاسخ داد و در نهایت هم خود گلشنی در گفتگو با یکی از شاگردانش پاسخ اکرمی را در یک یادداشت نسبتا مفصل داد و بیان کرد که ادعای مخالفت ن با راه اندازی دوره دکترای فلسفه علم، ادعای نادرستی است و به نظر می‌رسد که قائله در همین جا ختم شد.

اما خبر دیگری که کام اهالی ادبیات و فلسفه را در هفته گذشته تلخ کرد، مرگ مجتبی گلستانی، پژوهشگر و نویسنده حوزه های فلسفه و ادبیات بر اثر کرونا بود. گلستانی دارای مدرک دکترای فلسفه اخلاق بود و سالها در این حوزه مشغول پژوهش و نویسندگی بود.

خبر دیگر اینکه در هفته ای که پشت سر گذاشتیم، اختتامیه دوازدهمین جشنواره بین المللی فارابی به صورت مجازی برگزار شد. در این مراسم در بخش تقدیر از برگزیدگان دوازدهمین جشنواره بین‌المللی فارابی از مرحوم سید اسعد شیخ‌الاسلامی، مرحوم داود فیرحی و مرحوم عزت‌الله نگهبان به عنوان شخصیت‌های پیشگام علوم انسانی و اسلامی، ژاله آموزگار، آیت‌الله سیدمحسن خرازی، سیدمحمد رضوی و ضیاء موحد به عنوان شخصیت‌های پیشکسوت علوم انسانی و اسلامی، محمدرضا ریخته‌گران به عنوان نظریه‌پرداز برجسته و منوچهر صانعی دره‌بیدی به عنوان مترجم برتر تقدیر شد.

اما در میان نشست ها و سخنرانی هایی که برگزار شد مروری بر مهم‌ترین آنها خواهیم داشت؛ حجت الاسلام خسروپناه در نشست «‌مطالعات جهان اسلام و رویکردهای فکری و فلسفی» به مهم‌ترین جریان‌های فکری و فلسفی مسلمانان در عصر حاضر پرداخت که در میان شیعیان و اهل تسنن به وجود آمده است.

حمیدرضا آیت اللهی، استاد بازنشسته دانشگاه علامه هم در یک نشست با موضوع «فلسفه دین؛ تحلیلی یا قاره‌ای» سخنرانی کرد؛ در این نشست در ابتدا به معرفی و تفکیک فلسفه قاره ای و تحلیلی پرداخت و سپس به صورت مختصر توضیح داد که فلسفه دین را جزو کدامیک از این دسته بندی ها می‌توان قرار داد.

همچنین در نشست مجازی دیگری کتاب «تأملاتی بر نسبت ساحت قدس، وجود و تاریخ» اثر بیژن عبدالکریمی حضور حسن محدثی، وحید سهرابی‌فر، حسین پورفرج و مولف اثر نقد شد. محدثی در این جلسه ابتدا از عبدالکریمی بابت اینکه فضای نقد این اثر را فراهم کرده تشکر کرد و بعد گفت: یک مشکل جدی در ایران داریم و آن اینکه اندیشمندان ایرانی تبار اندیشه خود را مشخص نمی‌کنند. این یک معضل جدی است. اهالی علوم انسانی در ایران از آرای دیگران تغذیه می‌کنند ولی ریشه بحث خودشان را مشخص نمی‌کنند و این یک مشکل جدی است. اگر من می‌خواهم بدانم جای ملکیان در نقشه اندیشه کجاست باید تلاش زیادی کنم که بفهمم ملکیان متأثر از فلان متفکر است. این یک معضل جدی در میان ایرانیان است. می‌خواهم از آقای عبدالکریمی خواهش کنم کمک کنند تبار اندیشه‌شان مشخص شود، یعنی ما با اندیشه به مثابه مجموعه‌ای از اسرار برخورد نکنیم. این مشکلی است که با آثار آقای عبدالکریمی دارم. این گفت‌وگو هم از این جهت بود که این مطلب را روشن کنم.

در بخش پایانی گزارش هم سراغ بازار نشر و کتابهای در راه انتشار و منتشر شده می‌رویم. کتاب «شوپنهاور» نوشته آر. راج سینگ و ترجمه مهدی قنبری برای دومین بار در یک سال و نیم گذشته تجدید چاپ شد. علاوه بر آن، کتاب «بازنمایی هویت از نگاه دیگری؛ نحوه برساخته شدن اسلام‌هراسی و ایران هراسی» تألیف علی‌اشرف نظری به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شد.

جلد نخست مجموعه تاریخ فلسفه غرب، با عنوان «فلسفه در دوره باستان» تالیف حمیده کوکب، ملیحه صابری نجف آبادی و حمیدرضا خادمی هم توسط انتشارات سمت منتشر شد.

سید محمدرضا تقوی، استاد دانشگاه شیراز هم خبر از انتشار اثر تازه ش با عنوان «تحول در علوم انسانی: از ضرورت و مبادی تا منطق و روش شناسی: مورد مثال روان شناسی بالینی» داده است.