سیاست دوگانه آمریکا برای احیای برجام
با توجه به تداوم سیاست فشار حداکثری، تحریم‌های روزافزون و فضای ایران هراسی، چشم‌انداز احیای برجام هر روز سخت‌تر به نظر می‌رسد.
به گزارش الف، روز جمعه، هفتم آبان ماه علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه بعد از سفر به بلژیک و رایزنی با انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام که به اعلام آمادگی دو طرف برای آغاز مذاکرات انجامید با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه و مذاکره‌کننده ارشد روسیه در مذاکرات وین و میخائیل بوگدانف، نماینده ویژه پوتین در امور خاورمیانه و شمال آفریقا دیدار و به گفت‌وگو پرداخت.
علی باقری در بدو ورود به مسکو عنوان داشت آن چیزی که در دور جدید گفت‌وگوها از اهمیت جدی برخوردار است آمادگی طرف مقابل برای تصمیم‌گیری جدی درباره لغو تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی است.
باوجود تأکید معاون سیاسی وزیر خارجه، بعید به نظر می‌رسد آمریکایی از حربه تحریم که در سال‌های اخیر به‌عنوان ابزاری جهت پیشبرد سیاست خارجی خود به‌وفور از آن استفاده کرده‌اند دست بردارند. در آخرین مورد وزارت خزانه‌داری آمریکا روز جمعه نام چهار فرد و دو نهاد جدید را به علت مشارکت در توسعه صنعت پهپادی در فهرست تحریم‌های خود قرار داد.
بلافاصله بعد از تحریم‌های جدید، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در بیانیه‌ای مدعی شد واشنگتن از تمامی ابزارها برای مقابله با فعالیت‌ها و نفوذ مخرب ایران ازجمله اشاعه هواپیماهای بدون سرنشین استفاده خواهد کرد.
در واکنش به همین تحریم‌ها بود که ایران بار دیگر اعلام کرد تحریم‌های جدید آمریکا ثابت کرد مقامات کاخ سفید هنوز از روش دونالد ترامپ پیروی می‌کنند و ازاین‌رو نمی‌توانند قابل‌اعتماد باشند.
سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ضمن محکوم کردن اقدام اخیر واشنگتن و مردود دانستن آن گفت: «اعمال تحریم‌های جدید نشان‌دهنده رفتار کاملا متناقض کاخ سفید است. دولتی که از قصد بازگشت به برجام سخن می‌گوید و همان روش ترامپ را در تداوم اعمال تحریم ادامه می‌دهد این پیام را ارسال می‌کند که واقعا قابل‌اعتماد نیست».
هم‌زمان با تداوم سیاست تحریمی ایالات‌متحده، استراتژی ایران هراسی و فشار حداکثری نیز از دستور کار کشورهای غربی کنار نرفته است. به همین دلیل است که سخنگوی دفتر نخست‌وزیری انگلیس حین دیدار سران آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه در حاشیه اجلاس گروه بیست در ایتالیا، توافق هسته‌ای را بهترین گزینه روی میز جهت جلوگیری ازآنچه او دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای خواند، دانست.
بعد از دیدار سران آمریکا و سه کشور اروپایی عضو برجام نیز بیانیه‌ای صادر شد که در آن اشاره‌شده بود رهبران چهار کشور در مورد «خطر ناشی از توسعه برنامه هسته‌ای ایران برای امنیت بین‌المللی» گفت‌وگو کردند.
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه نیز در بیانیه مشترکی که بعد از پایان دیدار خود در روز جمعه منتشر کرده بودند بر ضرورت تضمین عدم توسعه سلاح هسته‌ای یا دستیابی به آن توسط ایران تأکید داشتند.
علی‌رغم این ادعاها، ایران بارها اعلام کرده هیچ قصدی مبنی بر تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای در گذشته نداشته و در آینده نیز چنین رویکردی نخواهد داشت.
از سوی دیگر لاورنس نورمن، روزنامه‌نگار معروف وال‌استریت ژورنال در شامگاه جمعه از این واقعیت پرده برداشت که آمریکا در شش دوره مذاکرات وین هرگز حاضر نشده تعهد دهد که به توافق احتمالی پایبند و متعهد خواهد بود.
مطابق این رشته توییت ایران در مذاکرات وین درخواستش از دریافت ضمانت دائمی درباره عدم خروج آمریکا از برجام را به اخذ ضمانتی مبنی بر عدم خروج دولت بایدن از توافق تقلیل داده است ولی بااین‌وجود مقامات آمریکایی حاضر نشده‌اند این تضمین را به‌طرف ایرانی بدهند. بر اساس توییت روزنامه‌نگار وال‌استریت ژورنال، مقامات آمریکایی گفته‌اند هیچ رئیس‌جمهوری دارای این اختیار نیست که دولت بعدی را به یک معاهده غیر الزام‌آور که از تأیید کامل سنا برخوردار نیست مجبور سازد.
همین مسائل سرنوشت مذاکرات احیای برجام را در هاله‌ای از ابهام برده است. البته در کنار همه این مسائل می‌باید به فشارهای آمریکا و کشورهای اروپایی برای گنجاندن مسائل منطقه‌ای، موضوعات موشکی و تغییر برخی مفاد برجام نیز اشاره کرد.
بر این اساس باید متذکر شد شاید دیگر نتوان مذاکرات وین را مذاکرات احیای برجام دانست؛ چراکه خواسته غربی‌ها در مذاکرات و رایزنی‌های شش ماه گذشته بسیار فراتر از بحث برجام بوده است. بررسی سخنان مقامات دولت بایدن، تائید کننده چنین گزاره‌ای است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا حدود سه هفته بعد از روی کار آمدن دولت جو بایدن در گفت‌وگو با شبکه سی. ان. ان از ضرورت توافقی طولانی مدت تر و مستحکم‌تر با ایران خبر داده بود. حدود یک ماه بعد در اسفندماه 1399 نیز گروهی متشکل از 24 نماینده دموکرات و جمهوری‌خواه در نامه‌ای به بلینکن ضمن تائید موضع‌گیری وی بر تلاش برای نیل به «توافق طولانی‌تر، قوی‌تر و سخت‌گیرانه‌تر» با ایران تأکید کردند. در این مسیر قطعا آمریکایی‌ها از حمایت کشورهای اروپایی و رژیم صهیونیستی نیز برخوردارند.