سیر زمانی شلیک به هواپیمای اوکراینی از نگاه روحانی

ساعت 6:19صبح چهارشنبه 18دی 1398، پرواز مسافربری شماره 752هواپیمایی بین‌المللی اوکراین تنها سه دقیقه پس از برخاستن از فرودگاه بین‌المللی امام خمینی هدف دو موشک پدافند هوایی سپاه پاسداران قرار گرفت و کمی بعد این هواپیما در نزدیکی شاهدشهر استان تهران سقوط کرد. در این حادثه همه 176سرنشین این پرواز جان باختند.

به گزارش ایسنا، این اتفاق در حالی رخ داد که ساعاتی پیش از آن نیروی هوافضای سپاه پاسداران در پاسخ به ترور سردار شهید قاسم سلیمانی، با شلیک 13 فروند موشک، پایگاه عین‌الاسد در عراق که نیرو‌های ارتش آمریکا در آن حضور داشتند را مورد هدف قرار داده بود و با توجه به تهدیدات رئیس‌جمهور ایالات متحده مبنی بر اینکه اگر ایران نیرو‌های آمریکایی را مورد هدف قرار دهد به 52 نقطه مختلف ایران حمله خواهد شد، این احتمال وجود داشت که پس از حمله موشکی به عین‌الاسد حملاتی تلافی‌جویانه از سوی آمریکا علیه ایران صورت گیرد.

به همین دلیل نیرو‌های پدافندی ایران در حال آماده‌باش کامل قرار داشتند و طبق گزارشات، پدافندی که هواپیمای اوکراینی را هدف گرفته بر مبنای برخی گزارش‌ها و با دیدن موشک کروز گمان کرده که این هواپیما یک موشک کروز آمریکایی است و آن را مورد اصابت قرار داده است.

پس از این اتفاق مسئولان سازمان هواپیمایی آن را یک سانحه دانستند و تا صبح شنبه 21 دی که ستاد کل نیرو‌های مسلح در بیانیه‌ای این حادثه را اشتباه پدافند خودی اعلام کرد، با وجود آنکه نخست‌وزیر کانادا و رئیس‌جمهور اوکراین احتمال حمله موشکی را مطرح کرده بودند این موضوع از سوی مقامات ایرانی قویا تکذیب می‌شد.

اطلاع نداشتن مقامات سازمان هواپیمایی از اشتباه پدافندی با انتشار یک فایل صوتی از هواپیمای دیگری که در همان لحظه شلیک موشک را به برج مراقبت گزارش می‌کرد زیر سوال رفت و خیلی‌ها این احتمال را مطرح کردند که مقامات دولتی از همان ابتدا از موضوع شلیک به هواپیما آگاه بوده‌اند. حالا و پس از گذشت بیش از 40 روز از ماجرا، حسن روحانی رئیس‌جمهور در نشست خبری یک‌شنبه 27 بهمن خود گزارشی تقریبا لحظه به لحظه از میزان اطلاع خود از این موضوع ارائه کرده است.

رئیس‌جمهور در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در این حادثه همچنان ابهاماتی وجود دارد و اینکه زمان اطلاع وی (رئیس‌جمهور) با توجه به فایل صوتی منتشر شده چه زمانی بوده است، توضیحاتی ارائه کرد که می‌توان بر مبنای اظهارات روحانی، سیر زمانی این حادثه را از نگاه رئیس‌جمهور به دست آورد.

جدول زیر زمان اطلاع و اقدامات رئیس‌جمهور از لحظه وقوع حادثه تا اعلام رسمی پذیرش خطای پدافندی را نشان می‌دهد:

در نشست خبری روز یک‌شنبه رئیس‌جمهور در پاسخ به این پرسش که چرا دولت، آسمان کشور را کلییر نکرد هم اظهار کرد: آسمان ما باز است و همه هواپیما‌ها به طور طبیعی رفت و آمد می‌کنند؛ به هر حال در یک شرایطی آسمان باید در یک بخشی و روتی بسته شود؛ اینجا باید هواپیمایی کشوری اعلام کند که این مسیر از این ساعت تا آن ساعت یا این روز تا دو روز یا هر چه که هست بسته است.

وی ادامه داد: این موضوع را که چه کسی باید اعلام کند، معمولا دو مقام بیشتر نیستند؛ یا هواشناسی کشور است که ممکن است یک شرایط فوق‌العاده جوی پیش‌بینی کند و بگوید این روت به این دلیل مثلا از این ساعت تا آن ساعت بسته شود و یا نیرو‌های مسلح هستند؛ یعنی ستاد کل نیرو‌های مسلح اعلام کند و بگوید این فضا به دلیل مانور، عملیات یا احتمال خطر یا احتمال جنگ یا هر چه هست، بسته شود.

روحانی همچنین یادآور شد: دولت در این زمینه اصلا مسئولیتی برای کلییر کردن به عهده ندارد و این مسئولیت در مسائل امنیتی یعنی غیر مسائل طبیعی و هواشناسی و این‌ها مربوط به نیرو‌های مسلح می‌شود؛ در طول این 41 سال هم همین روال بوده؛ همیشه روال این چنین بوده است.