سینما و تلویزیون بدهکار روایتی ماندگار از امام خمینی است

به گزارش خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ 14 خرداد روز ارتحال بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی شاید بهانه ای باشد برای سهم خواهی از سینما و تلویزیون برای اینکه در این سال ها چقدر در به تصویر کشیدن این شخصیت بزرگ تاثیرگذار بوده اند.

متاسفانه وقتی کارنامه سینما و تلویزیون در 41 سال پس از پیروزی انقلاب را مرور می کنیم، براحتی متوجه می شویم که آثار قابل توجه و درخوری برای امام راحل ساخته نشده است، اثری که بتوان آن را در خاطر و حافظه بصری مردم ثبت کرد تا هر وقت بخواهیم این مرد را به کسی معرفی کنیم، او را به آن فیلم یا سریال ارجاع دهیم تا با دیدن آن به شخصیت و شان امام در طول تاریخ پیش و پس از انقلاب اسلامی آشنا شود.

البته آثار زیادی درباره حضرت امام ساخته شده است اما هیچ کدام‌شان در میان کارهای داستانی آنچنان ماندگار نشده‌اند درحالی که بین این ساخته‌ها، حضور کارگردانان سرشناسی هم دیده می‌شود اما "فرزند صبح" افخمی با مونتاژ مرحوم سیف‌الله داد یا کار پر هزینه مجتبی راعی و باقی آثار، هیچ یک از میان این همه قصه بی‌نظیر از زندگی بنیانگذار انقلاب اسلامی، روایاتی که از ایشان منتشر شده و خاطرات بسیاری که بارها بازنشر شده، به یک قصه تصویری در جایگاه این رهبر بزرگ نرسیده‌اند.

حال به مناسبت سالگرد ارتحال ایشان مروری داشته‌ایم بر فیلم‌ها و سریال‌های شاخصی که درباره زندگی ایشان ساخته شده است.

فرزند صبح

یکی از فیلم‌هایی که درباره زندگی امام خمینی ساخته شده است، «فرزند صبح» به کارگردانی بهروز افخمی است. فیلمی که هیچگاه به دلیل آنچه مشکلات فنی عنوان شده بود روی پرده نرفت و به نمایش عمومی در نیامد. افخمی در این فیلم به زندگی امام از دوران کودکی تا هفت سالگی می‌پردازد و فیلم درنهایت به دستگیری امام در قیام 15خرداد ختم می‌شود، ساخت این فیلم از سال83 آغاز شد و پس از هفت سال به پایان رسید و تنها در بیست و هشتمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد.

صنوبر

دیگر فیلمی که درباره زندگی امام خمینی ساخته شد، «صنوبر» به کارگردانی مجتبی راعی بود که البته در قالب فیلم، سریال در سال 80 ساخته شد و سپس یک سال بعد با نام «سال سخت در خمین» در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و این فیلم هم سرنوشتی چون «فرزند صبح» داشت و هیچگاه در سینماهای کشور روی پرده نرفت. البته مدتی بعد در قالب یک سریال شش قسمتی روی آنتن رفت. این فیلم قرار بود در صدمین سالگرد تولد امام خمینی (ره) ساخته و عرضه شود اما با چند سال تأخیر پروسه ساخت آن آغاز شد.

یازده دقیقه و سی ثانیه

افخمی غیر از «فرزند صبح»، تله‌فیلمی را هم به نام «یازده دقیقه و سی ثانیه» درباره امام خمینی ساخته است. این تله‌فیلم درباره داستان خبرنگاران و فیلمبردارانی است که برای ضبط پیام امام درباره شروع جنگ تحمیلی در سال59 به جماران می‌آیند و در این حین اتفاقی برایشان رخ می دهد، گویا افخمی داستان این فیلم را از خاطرات دوستان و همکارانش گرفته است.

مستند روح الله

یکی از جامع‌ترین ساخته‌های تصویری درباره زندگی امام خمینی، مستند «روح الله» به کارگردانی محمد دبوق است که به زوایای مختلف زندگی بنیان‌گذار کبیر انقلاب می‌پردازد. دبوق در این فیلم فارغ از روایت اتفاقات رخ داده و پخش فیلم‌های واقعی به گفت‌وگو با چهره‌ها و شخصیت‌های مهم از کشورهای مختلفی چون ایران، عراق، ترکیه، سوریه، مصر، فلسطین، فرانسه و لبنان پرداخته است، اتفاقی که وجه تمایز این مستند با سایر آثار است. همچنین حدود 10هزار تصویر دیده نشده در این مستند استفاده شده که سال86 روی آنتن شبکه یک سیما رفت. مستند «روح الله» بعدها در مناسبت‌های مختلف از تلویزیون پخش شده است.

سریال آفتاب و زمین

به جز فیلم‌ها و مستندهایی که درباره زندگی امام خمینی ساخته شده است، شاهد ساخت سریال‌هایی هم دراین‌باره بوده‌ایم که «آفتاب و زمین» به کارگردانی جواد شمقدری از اولین‌هاست.

این سریال اواخر دهه 70 ساختش آغاز شد و در اوایل دهه 80 از شبکه دو سیما پخش شد. شمقدری در «آفتاب و زمین» به زندگی پدر امام خمینی و مبارزات او با خوانین می‌پردازد و در نهایت داستان این سریال به تولد امام و شش ماهگی او ختم می‌شود. در واقع قرار بود که سریال در ادامه به مقاطع دیگر زندگی امام هم بپردازد اما این اتفاق هیچگاه رخ نداد. در این سریال ولی‌الله مومنی بازیگر و دوبلور فقید نقش پدر امام را ایفا کرد و حسین انصاری، مرحوم رضا سعیدی، بهمن دان، لعیا باستانی، ثریا سلطانی، ماشاءالله شاهمرادی‌زاده، برات الله شیبانی، غلامرضا عارف‌نژاد، مرحوم فرهاد خان‌محمدی، مجید عبدالعظیمی و... دیگر بازیگران این سریال بودند.

سریال سال‌های حادثه

این سریال به کارگردانی سعید چاری محصول گروه کودک و نوجوان شبکه پنج سیماست که در 10 قسمت 45 دقیقه‌ای و در سه فصل تولید شد و سال 91 از این شبکه پخش شد. فصل اول مربوط به سال های 1342 تا 1357 است، فصل دوم به سال‌های 57 تا 68 اشاره دارد و فصل سوم هم به سال 91 و زمان حال می‌پردازد. شخصیتی به نام احمد علی در واقع نقطه اتصال این سه فصل است که در آستانه انقلاب به دنیا می‌آید و در 9 سالگی با ارسال نامه‌ای به امام، از علاقه قلبی خود برای دیدار ایشان می‌گوید اما وقتی به جماران می رسد امام فوت کرده است و آرزویش رنگ واقعیت به خود نمی گیرد. او در فصل سوم دانشمند هسته‌ای شده است. سریال «سال‌های حادثه» پیشتر به عنوان یک فیلم ویدئویی بلند در جشنواره بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان شرکت کرده بود.

سریال روح‌الله

دیگر سریالی که درباره امام خمینی ساخته شد و در پروسه تولید متوقف شد، «روح الله» به کارگردانی راما قویدل و تهیه کنندگی محمدرضا شفیعی است. پس از گذشت هفت قسمت از این سریال به دلیل مشکلات مالی پروسه ساخت متوقف و این هفت قسمت از شبکه دو سیما در دهه فجر سال 91 پخش می‌شود. اما پس از مدتی بار دیگر ساخت سریال «روح الله» از سر گرفته می شود و این بار سیامک صرافت کارگردانی آن را برعهده می گیرد و سه قسمت باقی مانده را با عنوان «صبح اما سیاه» با موضوع غم و اندوه مردم پس از شنیدن خبر ارتحال امام خمینی (ره) به تصویر می کشد.

معمای شاه

تازه‌ترین اثری که در آن به زندگی امام خمینی پرداخته شده است، سریال «معمای شاه» به کارگردانی محمدرضا ورزی است که به طور کلی به تاریخ معاصر ایران از زمان بازگشت محمدرضا پهلوی از مصر و ازدواجش با فوزیه می‌پردازد و در نهایت به انقلاب و وقایع پس از آن ختم می‌شود و در این بخش است که امام خمینی هم حضور دارد. در این سریال شکرخدا گودرزی بازیگر و کارگردان تئاتر نقش امام خمینی را ایفا کرده است.

بانو قدس ایران

جشنواره فیلم فجر سه سال قبل و در یک مستند از مصطفی رزاق کریمی اثری را روی پرده می برد. قصه زندگی بانو خدیجه ثقفی بود. روایتی از زندگی شخصی همسر امام راحل. یک روایت جسورانه و پر از حرف‌هایی که مردم تا به حال نشنیده بودند. از علایق شخصی امام در زندگی شخصی تا سختی‌های تبعید. جایی که بانو ثقفی درباره خرید یخچال می گفت یا ماجراهای مربوط به ادعیه از نظر حضرت امام و قصه های ارتباط پدر و فرزندی امام راحل؛ او خودش گفته سعی کرده بی سانسور روایتگر باشد. اتفاقی که به نظر می رسد به همین دلیل مورد استقبال قرار گرفته است.

وقتی زندگی رهبران تاثیرگذار دنیا را از منظر سینما می نگریم و می بینیم که برای آن ها فیلم هایی ساخته اند که در تاریخ سینما ماندگار شده اند و جزو آثاری هستند که موفقیت های فراوانی در سطح جهان کسب کرده اند و اغلب مخاطبان فیلم و سریال و مستند با آن ها آشنا هستند و آن آثار را دیده اند اما سینما و تلویزیون ما برای امام چه کرده است؟ امام خمینی رهبری که یکی از بزرگترین و مهم ترین شخصیت های قرن بیستم است. برای آبراهام لینکلن که یکی از روسای جمهور آمریکا بوده چه تعداد فیلم هایی ساخته شده و همه و همه در تلاش بوده اند تا این شخصیت محبوشان را به گونه ای به تصویر بکشنند که ماندگار بماند. سینما و تلویزیون ایران هنوز ساخت یک روایت ماندگار را به حضرت امام خمینی بدهکار است.

احسان رستمیان

انتهای پیام /