شب «لیل الرغائب» چه اعمالی بجا بیاوریم؟

گروه فرهنگی خبرگزاری میزان _ اولین شب جمعه ماه رجب را «لیل الرغائب» گویند؛ رسول خدا صلی الله علیه و آله در روایتی که فضیلت ماه رجب را بیان می کرد فرمود: «از اولین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید که فرشتگان آن را «لیل الرغائب» نامیدند. «1». لذا اینگونه است که مومنان زمزمه می‌کنند: «الهی اترانی مآ اتیتک الا من حیث الامال؛ خدایا! مرا ببین! تنها به خاطر آرزو‌ها و امیدهایم به درگاه تو آمده ام. «2». ***تأملی در چیستی مفهوم «لیل الرغائب»

«لیل الرغائب» یعنی شبی که به خاطر پاداش‌ها و فضیلت های فراوانی که دارد، مورد میل و رغبت فراوان است و یا به معنای «شب پاداش های فراوان» است، زیرا «رغائب» جمع «رغیبه» است که هم به معنای «کار مورد رغبت» آمده است و هم به معنای پاداش و عطای فراوان.

• بیشتر بخوانید:
• برای مطالعه مطالب و گفت‌وگوهای مذهبی اینجا کلیک کنید

«3». هم چنین «رغائب» جمع «رغیبه» به معنای خواسته مهم است که از ریشه «رغبت» گرفته شده است. «4». و نیز «رغائب» جمع «رغیبه» به معنای شی ء مطلوب و امر مرغوب است. «5». ***کیفیت اعمال «لیل الرغائب» در کلام نبوی. رسول خدا صلی الله علیه و آله اعمالی را برای آن شب به این کیفیت بیان فرمود: روز پنج شنبه اول ماه را روزه می گیری، چون شب جمعه فرا رسید، میان نماز مغرب و عشا دوازده رکعت نماز می گذاری «هر دو رکعت به یک سلام» و در هر رکعت از آن، یک مرتبه سوره «حمد» و سه مرتبه سوره قدر، و دوازده مرتبه سوره توحید را می خوانی؛ پس از اتمام نماز هفتاد مرتبه می گویی: «أللهم صل علی محمد النبی الامی و علی آله» آنگاه به سجده می روی و هفتاد بار می گویی: «سبوح قدوس رب الملائک و الروح» «6». «7» سپس سر از سجده برمی داری و هفتاد بار می گویی: «رب اغفر و ارحم و تجاوز عما تعلم، انک أنت العلی الأعظم» بار دیگر نیز به سجده می روی و هفتاد مرتبه می گویی: «سبوح قدوس رب الملائک و الروح»، آنگاه حاجت خود را می طلبی که ان شاءالله برآورده خواهد شد.«8»

***فضیلت اعمال «لیل الرغائب

رسول خدا صلی الله علیه و آله در فضیلت اعمال «لیل الرغائب» فرمود: کسی که چنین نمازی را بخواند، خداوند همه گناهانش را بیامرزد... و در قیامت درباره هفتصد تن از خاندانش شفاعت می کند، و، چون شب اول قبر فرا رسد، خداوند پاداش این نماز را به نیکوترین چهره، با رویی گشاده و درخشان و زبانی فصیح و گویا، به سوی قبر او می فرستد، آن چهره نیکو به وی گوید: «ای حبیب من! بر تو بشارت باد! که از هر شدت و سختی نجات یافتی» از آن چهره نورانی می پرسد: «تو کیستی؟ من تاکنون چهره ای از تو زیباتر ندیده ام و بویی از بویت خوشتر به مشامم نرسیده؟!». «9» آن چهره نیکو پاسخ دهد: «ای حبیب من! من پاداش آن نمازی هستم که تو در فلان شهر، فلان ماه و در فلان سال به جا آورده ای؛ من امشب به نزد تو آمدم، تا حقت را ادا کنم و مونس تنهایی تو باشم و وحشت را از تو مرتفع سازم «و همواره در کنارت بمانم» تا زمانی که همگی در روز رستاخیز برخیزند و در عرصه قیامت بر سرت سایه بیفکنم. «خلاصه هیچ زمانی پاداش این کار نیک از تو قطع نخواهد شد»». «10»، «11»

***بهترین دعا برای لیله الرغائب بی شک دعا بهترین رابطه خلق با خالق و زیباترین شکل نیایش و از مهم‌ترین عبادات است. «12» دعا نه تنها تلاش‌ها و کوشش‌ها به خاموشی نمی گراید، بلکه دعا امیدواری، تحرک، آگاهی و جنبش می بخشد؛ و به انسان برای استفاده از نیروهای ذخیره اش آمادگی می دهد و میزان استقامت شخص را در برابر مشکلات بالا می برد و او را به جبران خطا‌ها و اشتباههای پیشین دعوت می کند. «13» حال بهترین دعا آن است که پنهانی «و از روی نهایت اخلاص» صورت گیرد «14» و از سینه پاک و قلب پرهیزگار برخیزد «15». بهترین دعا آن است که از مساله ربوبیت پروردگار آغاز شود، درست است که نام مبارک «الله» جامعترین نامهای خدا است ولی از آنجا که تقاضا از محضر پر لطف او تناسب با مساله ربوبیت دارد، ربوبیتی که از ناحیه خداوند از نخستین لحظات وجود انسان آغاز می شود و تا آخر عمر او و بعد از آن ادامه دارد، و انسان را غرق الطاف الهی می کند، خواندن خداوند به این نام در آغاز دعا‌ها از هر نام دیگر مناسبتر و شایسته‌تر است «16». «17».

****توصیه‌های برای دعا در لیل الرغائب ***توبه و دعا برای رفع مشکلات امت اسلامی بیایید به خداوند نزدیک‌تر شویم و از خطا‌ها و گناهانمان توبه کنیم و از او توفیق بیشتر و سعادت بهتر را بخواهیم و برای رفع مشکلات خودمان و مردم کشورمان و دیگر کشورهای مسلمان دعا کنیم که خداوند دعا‌ها را اجابت می کند. «18» دعا برای رفع مشکلات جوامع بشری مسلمانان برای رفع مشکلات همه انسان‌ها «نه فقط مسلمانها» دست نیاز به سوی آن احد بی نیاز دراز می کنند. «19» توسل به اهل بیت «ع». امامان اهل بیت پیامبراکرم «ص» نیز در پرتو بندگی خدا و انتساب به رسول خدا صلی الله علیه و آله محبوب الهی اند و توسل به آنان نیز در استجابت دعا، رفع مشکلات و برآوردن حاجات به اذن الله و فرمان خدا بسیار مؤثر است. «20» شکوه همدلی و نوع دوستی در دعا. در بسیاری از دعا‌ها به حال سایر انسان‌ها و مشکلات آن‌ها توجه شده و برای پیروزی آنان بر مشکلات دعا می شود، حتی در روایات اسلامی می خوانیم، بعضی از پیشوایان در بهترین مواقع دعا، ساعت‌ها برای دیگران دعا می کردند «21»؛ این گونه دعا‌ها روح نوع دوستی را به شدت در انسان تقویت می کند و از توقف شخصیت در مرحله فردی جلوگیری کرده، به مرحله عالی شخصیت اجتماعی می کشاند. «22» دعا برای اجابت خواسته‌ها. در آن لحظات نورانی، بنده نیازمند، بهترین خواسته‌ها را از مولای کریمش می طلبد سلامتی مقام معظم رهبری و مراجع معظم تقلید، معاد و معاش، کرامت و عزت نفس، کفاف و قناعت، رزق حلال و تبری از شیطان و امور مادی و معنوی دیگر و حل مشکلات اجتماعی مردم، خدای را می خواند، و برای خود و دیگران دعا می کند. «23»

***سخن آخر: دعا برای سلامتی و تعجیل فرج امام زمان «عج» در ارتباط با سلامتی و تعجیل ظهور امام زمان «عج» و رفع مشکلات یاران او و این که ما نیز از سربازان و مدافعان و شیعیان واقعی آن بزرگوار و از ملازمان او بعد از ظهورش باشیم دعا کنیم.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی makarem.ir «1» کلیات مفاتیح نوین؛ ص 635. «2» بخشی از دعای صباح؛ مفاتیح نوین، ص 95. «3» کلیات مفاتیح نوین؛ ص 635. «4» پیام امام امیر المومنین علیه السلام؛ ج 8؛ ص 485. «5» همان؛ ج 9؛ ص 622. «6» پاک و منزه است خداوند و پروردگار فرشتگان و روح القدس. «7» کلیات مفاتیح نوین؛ ص 636. «8» همان؛ ص 635. «9» همان؛ ص 636. «10» اقبال؛ ص 632؛ مرحوم علامه حلی در اجازه اش برای «بنی زهره» این روایت را به طور مشروح نقل کرده است؛ ر. ک: بحارالانوار؛ ج 104؛ ص 125. «11» کلیات مفاتیح نوین؛ ص 636. «12» کلیات مفاتیح نوین؛ ص 1099. «13» پیدایش مذاهب؛ ص 107. «14» تفسیر نمونه؛ ج 5؛ ص 281. «15» همان؛ ج 15؛ ص 175. «16» تفسیر کبیر فخر رازی ذیل آیات آخر سوره آل عمران. «17» تفسیر نمونه؛ ج 20؛ ص 34. «18» داستان یاران: مجموعه بحث های تفسیری حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی «مدظله»؛ ص 276. «19» والاترین بندگان؛ ص 33. «20» توسل: توحید یا شرک؟؛ ص 45. «21» اصول کافی، ج 2، ابواب دعا. «22» پیدایش مذاهب؛ ص 103. «23» کلیات مفاتیح نوین؛ ص 1002. «24» همان؛ ص 521.