شرکای ترافیک شب‌های تهران
طی دو هفته اخیر، ترافیک های شبانه تهران به شکل چشمگیری تشدید شده که این افزایش ترافیک باعث شد مدت زمان انتظار شهروندان در ترافیک از محل کار تا منزل 1.5 برابر یا به عبارتی 30 تا 50درصد نسبت به ماه های قبل افزایش یابد. البته این تشدید ترافیک تنها محدود به شب نبوده بلکه در ساعت اوج صبحگاهی نیز، تشدید ترافیک کاملا محسوس بوده و تهران را با حجم بسیار بالایی از ازدحام خودرو در ساعات پرترافیک...
صدیقه نژادقربان: به طور متوسط، 38درصد از زمان سفرهای درون شهری تهرانی ها، در ترافیک «تلف» می شود و متوسط سرعت حرکت در خیابان ها و بزرگراه های تهران 25کیلومتر بر ساعت است که بیانگر «ازدحام شدید» است. مشاهدات شهروندان، بررسی های «دنیای‌اقتصاد» و نظرسنجی روزنامه «دنیای اقتصاد» در شبکه های اجتماعی، این تشدید ترافیک تهران به ویژه در شب ها را تایید می کند. براساس نظرسنجی شبکه های اجتماعی روزنامه «دنیای اقتصاد»، 65درصد از شرکت کنندگان در این نظرسنجی افزایش ترافیک شبانه تهران را تایید کردند و تنها 4درصد از مخاطبان ترافیک در معابر را همانند قبل ارزیابی کرده اند. البته نظر ندادن 31درصد باقی مانده، عمدتا به دلیل تهرانی نبودن شرکت کنندگان در این نظرسنجی بوده است که این نشان می دهد قریب به اتفاق مخاطبان تهرانی شاهد تشدید ترافیک های تهران در ماه آخر تابستان هستند. در این نظرسنجی، علت تشدید ترافیک از نگاه تهرانی ها بیش از هرچیزی ناشی از ضعف مدیریت ترافیک و افزایش استفاده از خودروی شخصی به دلیل کمبود شدید ظرفیت جابه‌جایی مسافر در «مترو» و «اتوبوسرانی» عنوان شده است.
علاوه بر این نظرسنجی، «دنیای اقتصاد» نیز در بررسی های خود در‌صدد پاسخگویی به چرایی کورتر شدن گره ترافیک تهران برآمد که براساس آن دو علت اصلی را شرکای ترافیک شب های تهران معرفی می کند. اگرچه بخشی از افزایش ازدحام خودروها طی دو هفته گذشته به دلیل «آستانه بازگشایی مدارس» و «افزایش نسبی سفرهای درون شهری شبانه مختص خریدهای خاص» است که هر سال در پایان شهریور رخ می دهد، اما عمده دلیل این تشدید ترافیک ها را باید در «مدیریت ترافیک تهران» و «مهاجرت های مرتبط با مسکن» دانست. دلیل اول موضوع جدیدی نیست که در تشدید ترافیک ها مطرح می شود، اما شریک دوم طراح ترافیک شهر، موضوع تازه ای است که «دنیای اقتصاد» به طور کامل آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.
بررسی های «دنیای اقتصاد» نشان می دهد، علت تشدید ترافیک تهرانی ها نشأت گرفته از دو علت است که علت اول همانند نظر مخاطبان نظرسنجی مربوط به ضعف مدیریت ترافیک در مدیریت شهری است که می توان آن را در 6 مورد ترافیک ساز، بررسی کرد. اولین مورد ترافیک ساز، مربوط به خرابی مکرر اتوبوس ها در مسیر و توقف آنها است که باعث می شود تا شهروندان در مسیر منزل به محل کار یا برعکس، مجبور به «تعویض وسیله نقلیه» شوند. پس از آن معطلی‌های بالای 15 تا 20 دقیقه در ایستگاه های مترو و تا نیم‌ساعت در ایستگاه های اتوبوس در پیک صبح و شب، عدم حضور ماموران راهنمایی و رانندگی به روال اواسط دهه90 برای هدایت موثر جریان ترافیک و رهاشدگی نبض ترافیک تهران از سوی مدیران شهر، سه مورد دیگر از عوامل تاثیرگذار در تشدید ترافیک هستند.
اما علاوه بر این، رشد قارچی تاکسی های آنلاین پلاک شهرستان با تک مسافر یا «خالی رو» در سطح شهر را شاید بتوان پنجمین مورد افزایش ازدحام خودرو معرفی کرد که خودروهای خالی رو، به دلیل قیمت های دستوری شرکت های تاکسی آنلاین عمدتا در سطح شهر تردد کرده تا با افزایش یافتن قیمت اقدام به قبول مسافران کنند یا خالی ماندن خودرو را به قیمت دستوری ترجیح می دهند. ششمین مورد به صرفه اقتصادی «خرید طرح ترافیک روزانه» نسبت به تاکسی های اینترنتی برای شاغلان محدوده مرکز برمی گردد که، اولی زیر 170هزار تومان در روز و دومی در ساعات اوج، رفت وبرگشت نزدیک به 300هزار تومان برای شهروندان تهرانی هزینه دارد. در کنار این علل شش گانه قدیمی در تشدید ترافیک شبانه تهران، شریک تازه افزایش ازدحام خودروها به موضوع «تورم مسکن و اجاره» و اثر دومینویی رکورد تاریخی تورم مسکن در تهران مربوط است که به شکل غیرمستقیم همگام با عوامل قدیمی به تشدید ترافیک در پایان تابستان دامن زده است.
حداقل طی دو سال اخیر، تهران با پدیده مهاجرت از تهران به حومه مواجه شده که این امر به دلیل افزایش هزینه مسکن به شکل محسوسی افزایش یافته است. بر این اساس گروهی از افراد که امکان خرید مسکن در تهران را نداشته و حتی در سال های اخیر که رشد شدید اجاره بها اتفاق افتاده برخی به دلیل عدم پرداخت اجاره بها یا خرید مسکن مجبور به مهاجرت از تهران شدند، اما این نوع مهاجرت در واقع، «مهاجرت چسبنده» به پایتخت محسوب می شود، زیرا حومه تهران به نوعی تنها تبدیل به خوابگاه آنها شده و شغل و زندگی این افراد در تهران باقی مانده است. این امر منجر به «رشد جمعیت شناور تهران» شده که جمعیت روز تهران را در مقایسه با شب افزایش داده است. اگرچه این دیدگاه وجود دارد که تا پیش از این نیز این جابه جایی وجود داشته که افراد برای تردد از مترو و خودرو استفاده می کردند، اما قبلا این جابه‌جایی در مرکز و پایین شهر صورت می گرفته، اما در حال حاضر میزان تردد از و به حومه افزایش یافته و این باعث شده تا افراد بیشتری از خودروهای شخصی برای تردد در سطح شهر تهران استفاده کنند.
اثر این اتفاق به شکل «افزایش ورود خودروی شخصی به تهران در طول روز و افزایش مسافران مترو در مبادی ورودی پایتخت» خودنمایی می کند و منجر به «تشدید فشار ترافیکی» در معابر و شبکه حمل و نقل عمومی شده است. تحقیقات ارائه شده شهرداری تهران نشان می دهد که در سال 1400 سهم جمعیت شهر تهران نسبت به کل جمعیت کشور کاهش یافته است و مطابق با آمارهای شهرداری به 10.7 رسید، در حالی که تا پیش از این، این رقم 11 بوده است. به طور کلی با کاهش جمعیت، ترافیک نیز در یک منطقه باید کاهش پیدا کند اما، این موضوع در تهران به صورت عکس عمل کرده است، زیرا تهران با «مهاجرانی چسبنده» مواجه شده است که آن را تبدیل به جمعیت شناور در روز و شب کرده است.
مقایسه ترافیک تهران با کلان شهرهای جهان
مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در مقاله ای با عنوان «تحلیل مقایسه ای شاخص های ترافیکی تهران و چند کلان شهر جهان» به بررسی تاثیر وضعیت مترو و اتوبوس های شهری تهران در افزایش ترافیک و مقایسه ظرفیت حمل و نقل عمومی تهران با چندکلان شهر پرداخته است. براساس این تحقیق، شاخص «عقب ماندگی» حمل ونقل عمومی تهران که با شاخص «ظرفیت مترو» تهران با کلان شهرهای جهان مقایسه شده است، طول خطوط متروی تهران 245 کیلومتر است اما متوسط کلان شهرهای جهان 462 کیلومتر و طول خطوط اتوبوسرانی تهران 167 کیلومتر و برای کلان‌شهرهای جهان 407 کیلومتر است. همچنین، در حالی که سهم حمل و نقل عمومی از ترددهای روزانه کلان‌شهرهای جهان 43درصد است، این رقم در تهران فقط 18.9 درصد برآورد می شود. اما در مقابل، سهم خودروی شخصی از جابه‌جایی ها در تهران 49درصد و در کلان‌شهرهای جهان 32درصد است.
--> اخبار مرتبط
