طب سنتی ایرانی؛ آری یا نه؟

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از صبح قزوین، در سال‌های اخیر طب سنتی و مکمل از سوی جامعه با اقبال زیادی مواجه بوده است، همین امر باعث شد پس از توقفی چند صدساله بار دیگر طب ایرانی وارد نظام آکادمیک کشور شده و دانشکده های طب ایرانی آغاز به کار کنند.

اگر چه مردم ایران از دیرباز و حتی در همان سال‌هایی که طب سنتی اجازه فعالیت رسمی نداشت از خدمات این طب در عطاری‌ها و سلامتکده‌های غیررسمی حال چه درست و چه نادرست بهره می‌بردند. پر واضح است طب سنتی در کنار طب رایج و مدرن در حیطه پیشگیری و تغییر سبک زندگی و کنترل بیماری بسیار می‌تواند موثر باشد، اما آنچه که این روزها به عنوان چالشی جدی بر سر راه طب‌سنتی مطرح است، حضور افراد غیرصالح و سودجویی است که با اظهارنظرات غیرعلمی و بی‌اساس خود و تنها با گذراندن چندین جلسه آموزشی خود را به جای طبیب جا زده و بدون داشتن هیچگونه مدرک مرتبط و حتی سابقه طب سنتی برای مردم طبابت می‌کنند و جان آنان را بازیچه زیاده خواهی و جاه طلبی خود قرار می‌دهند. در این بین برخی افراد هم با استفاده ابزاری از نام اسلام و بزرگان دین، بدون هیچ گونه دانش روایی و علمی تنها بر پایه شنیده‌ها اصرار در درمان بیماران دارند که مردم را با شنیدن حرف‌های غیرمنطقی و غیرعلمی که به نام طب سنتی و طب ایرانی - اسلامی از آن یاد می‌شود، به طور کلی نسبت به این حوزه بدبین می‌کنند. به همین دلیل است که برخی معتقدند روش‌های طب سنتی زمینه را برای سوء‌استفاده افراد نابلد آماده می‌کند و سبب می‌شود برخی با امیدهای واهی به این طب، درمان‌های رایج روز را کنار بگذارند و جانشان به خطر بیافتد. سودجویانی که امیدها را نابود می‌کنند فاطمه مهرشاد، شهروند قزوینی که حدود 6 سال پیش به توصیه نزدیکانش برای درمان زخم پای دیابتی خود به یکی از مراکز غیرمجاز طب سنتی در تهران مراجعه کرده بود در خصوص تجربه خود به خبرنگار صبح قزوین گفت: به توصیه یکی از نزدیکانم به تهران رفتم، در مطب آقای طبیب که به صورت شبانه روزی باز بود انواع افراد با بیماری‌های مختلف مراجعه می‌کردند، نوبت من ساعت دو نیمه شب بود، دکتر پس از مشاهده پای بنده شروع به تراشیدن پای من کرد، بدون رعایت هیچ مقدماتی تا جایی که احساس کردم دارد به گوشت می‌رسد، جای هیچگونه شکایتی نبود چون درصورت اعتراض نوبتم را که به سختی گرفته بودم، دیگران می‌دادند. وی ادامه داد: خون از پای من سرازیر بود و درد شدیدی داشتم، آقای دکتر در همان ویزیت یک رژیم غذایی همراه با توصیه به خوردن چند نوع عرق و گیاه به بنده دادن که من تنها یک روز توانستم آن را اجرا کنم چرا که با افت شدید قند مواجه شدم، به طوری که بی‌هوش و بی‌رمق افتاده و حتی توانایی حرف زدن نداشتم که خانواده‌ام با اورژانس تماس گرفته و آنها با سرم قندی به دادم رسیدند وگرنه به کما رفته بودم. این شهروند قزوینی خاطرنشان کرد: بعد از این تجربه دیگر گذرم به آن مطب و هیچ مطب طب سنتی نیفتاده است، همان یکبار برای هفت پشتم بس است. همچنین خانمی جوانی با گله مندی از عدم توجه مردم به مدارک پزشکی افراد مدعی طب سنتی به خبرنگار صبح قزوین گفت: در جلسه روضه خانگی در منزل یکی از آشنایان، خانمی حضور داشت که به راحتی برای مردم طبابت می‌کرد، در حالی که من او را کاملا می‌شناختم و از سابقه تحصیلی او مطلع بودم به طوری که تنها مدرک دانشگاهی که داشت کارشناسی حسابداری بود. وی ادامه داد: این خانم با نگاه به صورت دیگران اظهار می‌کرد که فلان گیاه را بخور برای فشارخون، به دیگری گیاه دیگر توصیه می‌کرد و به همین صورت برای همه طبابت می‌کرد، جالب‌تر اینکه بانوان به او خانم دکتر می‌گفتند و برایم جای تعجب داشت که چه راحت این فرد را به عنوان پزشک پذیرفته و جان و سلامت خود را به او سپرده بودند بدون اینکه صحت مدارک و سابقه‌اش را بسنجند. محمدرضا دیگر شهروند قزوینی بود که در گذشته به طب سنتی اعتقاد زیادی داشته و در خصوص تجربه‌اش به خبرنگار صبح قزوین گفت: یکی از نزدیکانم سرطان داشت، با وعده‌هایی که گرفته بود به سراغ طب سنتی رفت، در حالی که درمان‌گر مربوط خیلی ما را در درمان با روش‌های سنتی امیدوار کرده بود به سراغ روش‌های نوین نرفتیم، در حالی که بعد از فوت عزیزمان متوجه شدیم سرطانش شدید نبوده و با یک جراحی و شیمی درمانی احتمال حل شدن مشکلش وجود داشته است. نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد، این است که طب سنتی خصوصا در بیماری‌های پیشرفته و خاص از جمله سرطان به هیچ عنوان نمی‌تواند جایگزین طب مدرن شود و باید به آن به عنوان بازوی کمکی علم پزشکی نگریست، به طور جدی توصیه می‌شود برای درمان بیماری‌ها به ویژه بیماری‌های جدی و خطرناک، صرفا به طب سنتی اتکا نکرده بلکه از آن در کنار دانش پزشکی و با مشورت پزشک خود بهره برد، چرا که نتایج پژوهش ها نشان می‌دهد که استفاده از طب سنتی در مدیریت بیماری های جزئی و مراقبت‌های بهداشتی پیشگیرانه می تواند عاملی کمک کننده در کنترل و درمان برخی از بیماری‌ها محسوب شود. اوج شکوفایی طب ایرانی در دوران اسلام  موضوع را با معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی قزوین در میان گذاشتیم؛

دکتر عبدالله کشاورز، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی قزوین نیز در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت صبح قزوین؛ اظهار کرد: با نگاهی به تاریخ درمی یابیم که پیشینه طب سنتی به ایرانیان باز می‌گردد و بعد از آن در یونان پرورش پیدا کرده و مرجعیت این علم بار دیگر و بخصوص در دوره اسلام به ایران بازگشته است.

وی ادامه داد: در دوران شکوفایی طب ایرانی به دلیل دانشمندان بزرگی چون زکریای رازی، ابن سینا، علی ابن اهوازی و مراکز درمانی مانند دانشگاه جندی شاپور اهواز که در ایران وجود داشته از سراسر دنیا برای آموزش و درمان به اینجا می‌آمدند.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی قزوین با بیان اینکه طب سنتی ایرانی از زمان ظهور اسلام با احادیث و روایات پیشوایان دین همراه بوده است، افزود: از آنجا که ایران مهد طب سنتی در آن دوره محسوب می‌شده، این طب در ایران آمیخته با آموزه‌های اسلامی است.

وی بیان کرد: طب ایرانی مانند طب رایج یک طب آکادمیک است و آناتومی، فیزیولوژی و پاتولوژی دارد و در آن علاوه بر پیشگیری؛ تشخیص و درمان بیماری براساس علائم و شواهد صورت می‌گیرد و اینگونه نیست کسی صرف شنیدن یک روایت اقدام به درمان کند، بلکه احادیث و روایت برای ما یک راهنما و نشانه هستند که از آنها برای پیشگیری، تحقیق و پژوهش استفاده می‌شود.

این متخصص طب ایرانی توضیح داد: در این طب هم مانند طب رایج تشخیص و درمان بعد از معاینات و براساس علائم و شواهد صورت می‌گیرد، لذا برای تشخیص و درمان نیاز است که فرد دوره آموزشی لازم را دیده و شایستگی لازم برای این کار را داشته باشد.

کشاورز یادآورشد: براساس قوانین و مقررات فعلی و آن چیزی که مصوبه هیات دولت و دستورالعمل وزارت بهداشت است، به صورت رسمی در حیطه طب سنتی فرد ابتدا باید فارغ التحصیل پزشکی بوده و دوره پزشک عمومی را گذرانده باشد.

وی ادامه داد: بعد از طی دوره پزشکی عمومی در حیطه طب سنتی به دو حالت به شکل رسمی می‌توان فعالیت نمود، یکی از طریق شرکت در آزمون سراسری و آزمون‌های وزارت بهداشت وارد این رشته شده و پس از طی 4 سال دوره آموزشی به عنوان دستیار طب سنتی و متخصص طب سنتی مشغول به کار شده و مطب و یا سلامتکده دایر کنند.

این مسئول ادامه داد: در حالت دوم پزشکان عمومی که متقاضی فعالیت در حیطه طب سنتی باشند می‌توانند یک دوره 300 ساعته مصوب وزارت بهداشت که دانشگاه‌ها برگزار می‌نمایند را شرکت نموده و بعد از گذراندن این دوره در برخی حیطه‌های خاص و محدودی فعالیت داشته باشند.

وی افزود: به طور مثال زالو درمانی، فصد خون از جمله مواردی است که فارغ التحصیلان این دوره مجاز به انجام آن نیستند.

فعالیت در طب سنتی بدون تحصیلات آکادمیک ممنوع است کشاورز با اشاره به اینکه خارج از این دو روش هرگونه فعالیتی در زمینه طب سنتی و ایرانی غیرمجاز و غیرقانونی خواهد بود، اظهار کرد: در این بین افرادی داریم که چندین سال به عنوان پژوهشگر این رشته بوده و یا مهارت تجربی کسب کرده‌اند که این افراد می‌توانند به عنوان خبرگان طب سنتی براساس مواردی که در آیین نامه فعالین طب سنتی پیش بینی شده، مدارک و سوابق خود را تحویل دانشگاه‌ها داده و بعد از مصاحبه و صحت سنجی و ارزشیابی توسط وزارت بهداشت، در صورت تایید نهایی، مدرکی تحت عنوان خبرگان طب سنتی دریافت می کنند.

وی افزود: خبرگان طب سنتی نمی‌توانند بصورت مستقل مطب برای خود دایر کنند بلکه تنها در سلامتکده‌ها و تحت نظر مسئول فنی این مراکز فعالیت می‌کنند.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی قزوین درخصوص وجه تسمیه طب ایرانی به جای طب سنتی عنوان کرد: اگر پژوهشگری بخواهد در مورد طب سنتی اطلاعاتی داشته و یا به مقالاتی در سامانه‌هایی که مربوط به تحقیقات پزشکی است دسترسی داشته باشد، در زمان جستجو با وارد کردن کلمه طب سنتی مقالات و مطالعات طب چینی و یونانی و هندی را نشان می‌دهد، اما وقتی طب ایرانی را جستجو کنیم، مطالب مختص دانشمندان ایرانی را به نمایش می‌گذارد؛ در واقع برای اینکه ارتباط بین المللی برقرار شود و طب سنتی ایرانی به خوبی شناخته شود از واژه طب ایرانی استفاده می‌شود.

وی تاکید کرد: در مطالعات و مستندات بین‌المللی طب سنتی ما به نام طب ایرانی شناخته می‌شود و این بدین معنی نیست که اسلام تاثیری بر طب ما نداشته است بلکه کل طب سنتی ما کاملا با آموزه‌ها و احادیث و روایات اسلامی آمیخته است.

کشاورز ادامه داد: با این وجود هنوز پژوهش‌های قابل توجهی با مقیاس ملی و بین المللی براساس روایات وجود ندارد، چرا که برخی روایات بصورت کامل صحت سنجی نشده و از نظر روایی قابلیت استناد ندارند و یا برخی از احادیث و روایت‌ها متناسب برای زمان و موارد خاص صادر شده وممکن است با دوران ما به آن اندازه مطابقت نداشته باشد.

این متخصص طب ایرانی با بیان اینکه روایات و احادیث معتبر راهنمای خوبی برای ما خواهند بود، گفت: روایات به ما کمک می‌کند که در چه زمینه‌ای پژوهش انجام دهیم و به عنوان راهنما در مسیر دانش ما عمل می‌کنند منتها برای استفاده از توصیه و روایات ابتدا باید تحقیقات لازم صورت بگیرد و بعد از صحت سنجی از آن برای کمک به درمان بهره برد.

طب سنتی ایرانی، طب مکمل است کشاورز با اشاره به متعدد بودن شاخه‌های طب سنتی خاطرنشان کرد: طب رایج در هر کشور طبی است که توسط وزارت بهداشت و نظام سلامت آن کشور ارائه می‌شود، در کشور ما طب رایج همان طب غربی است که دردانشگاه‌ها تدریس می‌شود، بنا براین هر آنچه که در کنار این طب به عنوان خدمات سلامت ارائه می‌شود به عنوان طب مکمل شناخته شده است.

وی افزود: طب مکمل و یا همان طب غیررایج کشور ما ده ها شاخه دارد، از جمله رایحه درمانی، لارو درمانی، انرژی درمانی، طب سوزنی و غیره که همه اینها طب مکمل هستند.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی قزوین با بیان اینکه طب مکملی اجازه فعالیت دارد که مجوز از وزارت بهداشت داشته باشد، تصریح کرد: برخی فعالیت‌ها مثل طب سوزنی، طب ایرانی و کایروپرا کتیک از جمله طب‌های مکملی هستند که درکشور ما با شرایط خاصی مجوز فعالیت دارند که البته این‌ها نیز بعد از بررسی مدارک و ارزشیابی اجازه فعالیت خواهند داشت و خارج از این حیطه‌ها هر فعالیتی دخالت در درمان خواهد بود.

وی همچنین توصیه کرد: شهروندان عزیز در صورت مشاهده هرگونه فعالیت غیرمجاز از طرف افراد مدعی طب سنتی و مکمل می‌توانند در سامانه 190 کشوری شکایات خود را مطرح کنند تا به آن رسیدگی شود.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی قزوین افزود: همشهریان همچنین از طریق تماس با ادارات نظارت بر درمان معاونت‌های درمان دانشگاه علوم پزشکی و یا با مراجعه حضوری می‌توانند مراتب اعتراض و شکایت خود را مطرح کنند.

کشاورز در پایان گفت: در حال حاضردرصد قابل توجهی از افرادی که در حیطه طب سنتی و مکمل مشغول به فعالیت هستند نه تنها پزشک نبوده بلکه حتی جزو گروه پزشکی هم نیستند و مدارک مرتبط را ندارند و تنها با گذراندن چندین جلسه آموزشی و خواندن چند کتاب ادعای طبابت می‌کنند که فعالیت تمام این افراد غیرمجاز و دخالت در حیطه درمان محسوب می‌شود.

به گزارش خبرنگار سلامت صبح قزوین، امروزه به علت وجود فضاهای مجازی و سرعت تکثیر و پخش مطالب مختلف در شبکه‌های مجازی، بسیار اتفاق می‌افتد که یک نسخه غلط مورد استفاده جمع بسیاری از افراد اجتماع قرار گیرد، افرادی هستند که تحصیلات در حد دیپلم نیز ندارند اما برای مردم داروی گیاهی تجویز می‌کنند و در فضای مجازی پاسخ سوالات پزشکی را می‌دهند. این افراد با تشکیل گروه‌های متعدد در فضای مجازی و پیام‌رسان‌های مختلف مثل تلگرام و تشکیل پروفایل‌های متعدد در اینستاگرام و با ایجاد رعب و وحشت از طب مدرن و غذاهای موجود در بازار، تبلیغات گسترده برای درمان همه نوع بیماری صعب‌العلاج و لاعلاج، همچنین هدایت بیمار به سمت مطب حتی برای بیماری‌های لاعلاج و تجویز ده‌ها نوع داروی گیاهی بدون گرفتن شرح حال کامل از بیمار و در نهایت با ترغیب بیمار به مراجعه به عطاری و خرید داروهای چند صدهزارتومانی هزینه بالایی را به بیمار تحمیل می‌کنند، بنابراین لازم است، مردم هوشیار باشند و به مطالبی که در آن‌ها از کلمات غلو‌آمیزی مانند «معجزه»، «خواص شگفت‌انگیز»، «درمان قطعی»، «درمان سریع» و شبیه این واژه‌ها، استفاده‌شده، اعتماد نکنند. همچنین باید دانست که رویکرد طب ایرانی یک رویکرد پیشگیرانه است؛ وقتی درباره درمان در طب سنتی صحبت می‌کنیم؛ درمان به سه بخش تقسیم می‌شود که بخش اول آن اصلاح سبک زندگی، بخش دوم استفاده از گیاهان دارویی و بخش سوم آن استفاده از اعمال یداوی است که در فرهنگ عامه تحت عنوان حجامت، زالودرمانی و امثال آن شناخته بخش عمده‌ای از آموزه‌های موجود در منابع مکتب طب ایرانی حول محور اصلاح سبک زندگی است. انتهای پیام /