طهارت دل و جان شرط بهره مندی بهینه از قرآن
تهران - ایرنا - یک استاد حوزه در شرح دعای چهل و دوم صحیفه سجادیه نوشت: قرآن باید بر دل پاک بنشیند تا اثر تابناک خود را به جان بسپارد و در دعای امام سجاد هنگام ختم قرآن به آثار کلام الهی در وجود انسان اشاره شده که بیشترین تاکید بر مساله طهارت جان و نقش آن در بهره گیری از معارف قرآن است.
کم کم به ماه مبارک رمضان و میهمانی الهی نزدیک می شویم ولی ممکن است ویروس کرونا همچنان در کشور باقی مانده باشد و تا رسیدن ماه رمضان مجبور باشیم با احتیاط عمل کرده و در خانه بمانیم.
بنابراین، شاید بهتر باشد بهره برداری از فرصت خانه نشینی و قرنطینه را غنیمت شمرده و با دعاهای امام سجاد (ع) مقدمات حضور در ضیافت الهی را فراهم کنیم. از دعاهای چهل و دوم تا چهل پنجم صحیفه سجادیه می توان توشه ای برداشت تا هنگام ورود به ماه مبارک طعم بندگی را بهتر بچشیم و در زمان تلاوت قرآن با حضور قلبی بیشتر کلام الهی را بنوشیم.
دعای چهل و دوم صحیفه سجادیه دعای ختم قرآن امام سجاد (ع) است ولی ما می خواهیم قبل از تلاوت قرآن در ماه مبارک رمضان از دعای سیدالساجدین توشه برچینیم تا شاید در میهمانی ماه رمضان بهره بیشتری نصیبمان شود.
صحیفه سجادیه پس از قرآن و نهج البلاغه به عنوان مهم‌ترین میراث مکتوب شیعه به نام‌های خواهر قرآن و انجیل اهل بیت مشهور است. امام سجاد (ع) بسیاری از معارف دینی مانند خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)، گرامی داشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی و اشارات تاریخی را به زبان دعا مطرح کردند.
سیدالساجدین در دعاهای خود به نعمت‌های مختلف خدا اشاره کرده و درباره فضایل و رذایل اخلاقی، آداب دعا، تلاوت قرآن، ذکر، نماز و عبادت نکات فراوانی را بیان کرده اند و دعای بیستم صحیفه سجادیه به نام مکارم الاخلاق یکی از معروف‌ترین دعاهای آن حضرت است.
زمانی که مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره) نسخه ای از این اثر را به شیخ طنطاوی رئیس دانشگاه الازهر مصر هدیه کرد، شیخ الازهر بعد از مطالعه صحیفه سجادیه ضمن اظهارتأسف از اینکه جامعه اسلامی با این اثر آشنا نیست، طی نامه ای نوشت: از بدبختی ماست که تاکنون بر این اثر گرانبهای جاوید که از میراث های نبوت و اهل بیت (ع) است، دست نیافته بودیم و من هر موقع این کتاب گرانسنگ را مطالعه کردم آن را ما فوق کلام مخلوق و مادون کلام خالق یافتم.
امام خمینی (ره) در وصیت نامه سیاسی الهی خود از صحیفه سجادیه به عنوان نمونه کامل قرآن صاعد یاد کرده و افزودند: صحیفه سجادیه از بزرگترین مناجات عرفانی در خلوتگاه انس است که دست ما کوتاه از نیل به برکات آن است؛ آن کتابی است الهی که از سرچشمه نور الله نشأت گرفته و طریقه سلوک اولیای بزرگ و اوصیای عظیم الشأن را به اصحاب خلوتگاه الهی می آموزد.
امام سجاد (ع) دعای چهل سوم را نیز هنگام رویت هلال ماه رمضان نجوا می کردند و دعاهای چهل و چهارم و چهل و پنجم را هنگام ورود و وداع با این ماه می خواندند.
آیت الله حسن ممدوحی کرمانشاهی استاد حوزه، صحیفه سجادیه را در کتاب شهود و شناخت ترجمه کرده و به شرح 54 دعای سیدالساجدین پرداخته است.
امام سجاد (ع) هنگام ختم قرآن در دعای چهل و دوم اینگونه دعا کردند: خدایا بر محمد و آل او درود فرست و پیوسته ظاهر ما را به وسیله قرآن شایسته گردان و با قرآن، خطر وسوسه ها را از صفحه دل ما پاک کن و آلودگی های آن را شست و شو ده و از وابستگی به گناهان محفوظ بدار.
ممدوحی نوشت: در این فراز به آثار قرآن کریم در وجود انسان اشاره شده و بیشترین تاکید بر مساله طهارت و پاکی جان انسانی و نقش آن در بهره گیری از معارف قرآن است. حضرت امام خمینی (ره) نکته بسیار جالبی در این زمینه در کتاب آداب الصلوه مطرح نموده است.
وی افزود: از جمله فرموده های ایشان این است که شارع مقدس اهتمام فراوانی در نظافت ظاهر انسان در حال نماز فرموده است؛ به گونه ای که اگر ذره ای نجاست در بدن یا لباس نمازگزار باشد، نماز او باطل است و اگر ذره ای مانع، در وضو یا در تمام بدن، در حال غسل پدید آید و مانع رسیدن آب باشد، قطعا وضو و غسل و در نتیجه نمازش باطل است.
این استاد اخلاق اضافه کرد: آیا امکان دارد شارع مقدس، جان و دل انسانی را در حال نماز به طهارت و نظافت دعوت نکند؟ آیا آیات قرآنی از هر دل و جانی که برخیزد، در نظر خدا مقبول است؟ آیا هر نمازی در روح آدمی تقوا را می رویاند؟ آیا هر قلبی که می گوید «اهدنا الصراط المستقیم» ما را به راه راست هدایت فرما، می تواند خدا را آنچنان که شایسته اوست ستایش کند؟
وی ادامه داد: در واقع شرط قبولی نماز، طهارت باطن است؛ اگرچه شرط صحت نیست. زیرا فرق بین شرط صحت و شرط قبول بسیار است و آن چه را فقهای عظام مقرر فرموده اند درباره شرایط صحت نماز است.
ممدوحی افزود: شرط صحت نماز آن است که اگر حاصل نشود، عبادت باطل است و مکلف هنوز تکلیف خود را ادا نکرده و اعاده آن نماز واجب است. زیرا هنوز تکلیف الهی متوجه اوست و باید از عهده تکلیف برآید اما با فقدان شرایط قبولی، عبادت صحیح است و مکلف را مثلا تارک نماز نمی گویند و در آخرت به عذاب تارک الصلاه مواخذه نمی گردد ولی عروج روحی که حاصل و نتیجه نماز است و نیز فضایل، نتایج، آثار و ثمرات دیگر نماز را به دست نیاورده است و نمازی را که بازدارنده فحشا و منکر می باشد، به جا نیاورده است. چون خداوند نماز را موجب کناره گیر از بدی ها و زشتی ها دانسته است. (سوره عنکبوت ایه 45)
وی اضافه کرد: با این حال بسیاری از نمازگزاران به انواع کارهای زشت و نا به هنجار گرفتارند. دلیل آن است که این اثر ویژه از آثار نماز مقبول است نه نماز صحیح و چون نماز یاد شده طهارت باطنی ندارد آثار نماز مقبول نیز در کار نیست.
این استاد حوزه افزود: قرآن نیز همانند نماز که باید از جان پاک برخیزد، می بایست در دل پاک بنشیند تا اثر تابناک خود را به جان بسپارد. بنابر این اگر در روایت آمده است «چه بسا قاری قرآن که قرآن او را لعنت می کند» سرش آن است که چنین قاریانی قرآن را در قلب و ظرف نامناسب و آلوده جای داده اند که خود نوعی بی احترامی به قرآن و در نتیجه موجب عدم بهره برداری از آثار ویژه آن خواهد بود.
*س_برچسب‌ها_س*