عبرت در تاریخ برای عبور از پیچ و خم‌هاست
رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی در همایش روز تاریخ‌نگاری در کتابخانه ملی گفت: عبرت در تاریخ برای عبور از پیچ و خم‌هاست، برای اینکه چاله‌ها و چاه‌ها را خوب ببینیم و از آن عبور کنیم.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، نخستین همایش بزرگداشت «روز تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» همراه با تجلیل از پیشکسوتان حوزه تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی سه‌شنبه، 18 بهمن 1401 در تالار قلم سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد. در این مراسم حجت‌الاسلام سعید فخرزاده، علیرضا مختارپور، محمدحسن رجبی‌دوانی و حجت‌الاسلام مصطفی پورمحمدی سخنرانی کردند. حجت‌الاسلام مصطفی پورمحمدی، رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی در این مراسم گفت: دهه فجر انقلاب اسلامی را به همه حضار تبریک می‌گویم و سلام می‌فرستیم بر بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران امام خمینی (ره). تاریخ عرصه جدال حق و باطل، عقل و بی‌خردی، زیبایی و پلشتی، صعود و سقوط و سعادت و شقاوت است. تاریخ میدان بزرگ انسانیت است. وی افزود: قرآن که کتاب راهنما و هدایت و نور است و نسخه سعادت و کمال انسانی است از دو راهکار بهره برده است. بخشی مباحث استدلالی، احتجاج و بینات و مباحثه است و بخش دوم و اصلی قرآن که روایت‌گری و قصه‌گویی است. قرآن بیان حوادث و رویدادهای تاریخی و تأکید و تکمیل بیان حق است که زبان خودش را دارد. نام خداوند بیش از 1800 بار در قرآن تکرار شده است. قول، قال و قیل کلام و بیان است که بیش از 1200 بار در قرآن آمده و از جنس هدایت قرآن است. همچنین قرآن به واژه‌های نقل قول و یافته‌های دیگران نیز اشاره دارد.
رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی بیان کرد: بخش دوم روایت‌گری است که قصص، قصه و... بسیار در قرآن تکرار شده است. سوره‌ای در قرآن به نام قصص داریم که 80 و اندی آیه دارد. داستان حضرت موسی (ع) در قرآن آمده است که اسم حضرت موسی (ع) فقط 130 بار در قرآن تکرار شده است. 47 آیه اول سوره قصص پیوسته در رابطه با حضرت موسی (ع) است. در امتداد بیان تاریخی، فراز و فرودهای تاریخی و فرجام تاریخ 47 آیه آورده شده است. دوباره در اواخر داستان قارون شروع می‌شود. قطب قدرت، ثروت، قله هدایت و راهنمایی که همه اینها به صورت داستان و روایت‌گویی بیان می‌شود.
پورمحمدی در ادامه گفت: قرآن می‌داند خدای خالق هستی و خدای فهم و درک بشر چگونه باید با مخلوق خود سخن بگوید. سوره‌های قرآن به نام اشخاص و حوادث تاریخی است. دیشب آیات مربوطه را مرور کردم تا حظی در این محفل از قرآن داشته باشیم و جرقه‌ای باشد برای ما که از این منظر هم به قرآن و معارف اسلامی بپردازیم. قرآن بر روایت صحیح تأکید دارد. بیان حق یعنی بیان درست و راست. بیان درست و دقیق حوادث. قرآن روی تحریف حساس است. قرآن می‌فرماید باید تاریخ بدانید برای اینکه به درک درست از جامعه برسید و داوری درست و روایت درست نقل شود.
جنگ احزاب در میدان تاریخ‌نگاری | یادداشتی به‌مناسبت روز ملی تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامیوی افزود: هر گزارش مستند و با استشهادات دقیق به نتیجه درست می‌رسد، تاریخ باید بر پایه علم و آگاهی باشد، با اشراف تمام قصه می‌گوید. بیان می‌کند، روایت می‌کند و به سرنوشت امت‌ها توجه دارد. قرآن روایت امت‌هاست. روایت‌های قرآن برای ایجاد تفکر است. انسان‌ها باید فکر کنند، اندیشه بورزند. قرآن اشاره می‌کند که ما سرنوشت امت را می‌گوییم تا شما رمز پایداری و ناپایداری ملت‌ها را بدانید. گزارش‌های تاریخی از اقوام مختلف را برای شما می‌گوییم تا بدانید کدام پایدارند و کدام از بین رفته‌اند. تاریخ را بیان می‌کنیم برای رهبران اجتماعی، برای اینکه ثبات قدم پیدا کنند. در قرآن آمده است که ما این گزارش‌ها را برایت می‌گوییم ای پیغمبر تا دلت را محکم کنیم. اینها پند و یادآوری و هشدار است. بیان تاریخ برای غفلت‌زدایی است. برای غفلت‌زدایی انسان‌ها باید تاریخ بیان شود. قرآن خواسته است تا به ما یاد بدهد که به مسئله تاریخ چگونه توجه کنیم.
حجت‌الاسلام مصطفی پورمحمدی بیان کرد: عبرت در تاریخ برای عبور از پیچ و خم‌هاست. برای اینکه چاله‌ها و چاه‌ها را خوب ببینیم و از آن عبور کنیم. خرسندیم که امروز در جمع روایت‌گران، تحلیل‌گران و پژوهشگران هستیم و خوشحال‌تر از آنکه در این دوره پس از انقلاب اتفاق بزرگی افتاد و آن اهتمام به تاریخ‌نگاری است. حرکت اصلی هم از رهنمود و پیام و راهنمایی امام خمینی (ره) بود. امروز ما با میلیون‌ها سند آدرس‌دار و دسته‌بندی شده روبه‌رو هستیم. حوزه‌های علمیه ما تاریخ چند صد ساله دارد که خوشبختانه در بعد از انقلاب به کار گرفته می‌شود و بازده بالایی دارد.
وی به فرمان تاریخی امام (ره) مبنی بر فرمان تدوین تاریخ انقلاب اسلامی در 25 دی ماه 1367 اشاره کرد و گفت: صدور چنین فرمانی نشان می‌دهد که امام خمینی (ره) دغدغه و نگرانی داشت. مسئله‌ای در ذهن ایشان وجود داشت که می‌خواست آن را بازگو کند. امام (ره) می‌خواست مسئله‌ای را القا کند. سال آخر امام (ره) کارهای تعیین‌کننده و سرنوشت‌ساز انجام داده است؛ همانند رسول خدا (ص) که در غدیر خم مسئله ولایت و امامت را بیان فرمود. امام (ره) نیز کارهای مهمی در سال آخر انجام داد که برای آینده تعیین‌کننده و تأثیرگذار بود. این فرمان بیان دغدغه و نگرانی امام (ره) از تحریف تاریخ را نشان می‌دهد. با تقابل واژگانی که ایجاد می‌کند، نکاتی را برجسته می‌کند که بسیار مهم است و امروز رهبر معظم انقلاب به جهاد تبیین اشاره می‌کند. بیان محتوای واقعی حرکت در اصل ماجرا این است که پنهانکاری و حذف صورت نگیرد.
رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی افزود: تاریخ یا بیان نمی‌شود یا تحریف می‌شود و یا بخشی بیان می‌شود و بخشی دیگر حذف می‌شود و هر آنچه که بتواند از عظمت حادثه بکاهد نوعی تحریف است. بازگویی و روشن‌نمایی و احتجاج نوعی جهاد به زبان قرآن است. امروز باید با تحلیل درست تاریخ یک جهاد بزرگ انجام بدهیم. امروز ما با این جدال سخت روایت‌گری روبرو هستیم، با دروغ‌پردازی روبه‌رو هستیم. تا امروز در این جهاد کبیر آن‌گونه که باید و شاید توفیقی نبوده است و آمده‌ایم تا این وظیفه را به انجام برسانیم. مجموعه‌های فعالی در این زمینه مشغول فعالیت هستند اما برای نگارش تاریخ نیازمند هم‌افزایی، درک، مشارکت و فهم زمان و پیدا کردن زبان گفت‌و‌گو هستیم. از تمام کسانی که دل در گرو انقلاب و نهضت انقلاب دارند انتظار داریم که به این مقوله کمک کنند. اساس کار ما این است که گزارش درستی از مهم‌ترین رویداد تاریخ معاصر بدهیم. غفلت نکنیم، رسالت خودمان را زمین نگذاریم تا نسل جوان دچار فتنه و ابهام نشود و تحت تاثیر القائات و تحریف‌ها قرار نگیرد.
در ادامه این مراسم از دو کتاب «آشنایی با مراکز اسنادی، پژوهشی و تولیدی تاریخ انقلاب اسلامی ایران» و «تاریخ‌نگاری و امنیت ملی» رونمایی و از تعدادی از تاریخ‌نگاران پیشکسوت انقلاب اسلامی تجلیل شد.