عبور «تئاتر فجر 38» از چالش‌ها / تلاش‌مان جلوگیری از دودستگی بود
نادر برهانی مرند دبیر جشنواره سی‌وهشتم تئاتر فجر و شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی در نشست رسانه‌ای این رویداد بر لزوم همدلی میان خانواده تئاتر برای عبور از چالش‌ها تأکید کردند.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ صبح امروز یکشنبه 6 بهمن نشست رسانه‌ای سی و هشتمین دوره جشنواره تئاتر فجر با حضور نادر برهانی مرند دبیر جشنواره، شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی و مدیران بخش‌های مختلف این رویداد در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.
در ابتدای نشست شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی صحبت‌های خود را با عرض تسلیت برای شهادت سردار سلیمانی و اتفاقات پیش آمده آغاز و از همراهی اهالی رسانه نیز در طول ماه‌های اخیر قدردانی کرد.
متأسفانه همچنان در حسرت حمایت مالی هستیم
کرمی با اشاره به برگزاری اولین دوره جشنواره در سال 61 یادآور شد: در طول این سال‌ها جشنواره توانسته به جایگاه قابل توجهی دست پیدا کند. این جشنواره خیلی زودتر آغاز شده و برگزاری 34 جشنواره استانی زیرمجموعه این جشنواره است و ماحصل این جشنواره را می‌توانیم در طول برگزاری جشنواره، شاهد باشیم. اهمیت، هدف و تأثیر این رویداد برای همه ما واضح و مبرهن است و اداره کل هنرهای نمایشی نیز این رویداد را به عنوان بزرگترین رویداد تئاتری مد نظر دارد.
وی با اشاره به چالش‌های این دوره جشنواره بیان کرد: بخشی از این چالش‌ها، چالش‌های همیشگی بوده که سال‌ها با آن روبرو بودیم. اولین چالش فقدان اعتبار بود که امسال نسبت به سال گذشته با کسر بودجه روبرو و به دنبال کسب اسپانسر بودیم که متأسفانه همچنان در حسرت و دغدغه این هستیم که یک نهاد، مرکز یا بنگاه اقتصادی به برگزاری جشنواره کمک کند اما امسال هم جشنواره هیچ حامی مالی ندارد.
کرمی: برخی از هنرمندان ما تصمیم گرفتند که در جشنواره شرکت نکنند که تصمیم‌شان قابل احترام است اما این مساله را به چیز دیگری تفسیر نکنید چون درست است که برخی ترجیح دادند شرکت نکنند اما همدلی و همراهی‌شان با جامعه تئاتر است مدیرکل هنرهای نمایشی با اشاره به فشرده برگزار کردن جشنواره بیان کرد: دومین چالش ما تحریم ملی اقتصادی بوده است که به همه امور مخصوصا امور فرهنگی هنری ضربه زده است. امسال با چالش‌های عمده‌ای روبرو شدیم اما تلاش کردیم با راهکارهایی بهترین‌ها را انتخاب کنیم.
کرمی ادامه داد: چالش سوم عدم‌تمایل برخی گروه‌های نمایشی در چند هفته اخیر بود. من به صراحت عرض کنم که یکی از موضوعات مهم و جدی‌که می‌تواند موجب شکوفایی تئاتر ما شود همدلی و همراهی همه هنرمندان است. برخی از هنرمندان ما تصمیم گرفتند که در جشنواره شرکت نکنند که تصمیم‌شان قابل احترام است اما این مساله را به چیز دیگری تفسیر نکنید چون درست است که برخی ترجیح دادند شرکت نکنند اما همدلی و همراهی‌شان با جامعه تئاتر است.
وی در پایان صحبت‌هایش از تلاش‌های نادر برهانی مرند برای برگزاری جشنواره تشکر کرد.
در ادامه نادر برهانی مرند دبیر سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر پشت تریبون قرار گرفت و گفت: من سعی خواهم کرد گریز کوتاهی به فراخوان جشنواره داشته باشم، چون خوراکی است برای آسیب‌شناسی‌های آینده. من در نشست‌های مختلف آسیب شناسی که برگزار شد شرکت کردم که ترجیع‌بند آنها این بود که اول جشنواره، رویداد عریض و طویلی شده و وسعتش باعث شده از کیفیتش کاسته شود.
وی ادامه داد: نکته دوم درباره رقابت‌زده شدن جشنواره بود. سومین بحث نیز مساله بخش بین الملل جشنواره بود. تلاش من این بود که با کمک شورای سیاستگذاری و شهرام کرمی این مسائل را در نظر بگیریم تا شاهد جشنواره باکیفیت تری باشیم. اولین مساله کم کردن بخش‌های رقابتی بود که امسال فقط یک بخش رقابتی داریم. همچنین یک بخش غیررقابتی با 27 گروه تدارک دیدیم و در نهایت قرار بود حتی قبل از انصراف‌ها بدون بخش ملل تنها میزبان 57 اثر باشیم.
هنوز هم دچار چالش مالی هستیم
برهانی‌مرند ادامه داد: اما با توجه به این آسیب‌شناسی‌ها علاقه گروه‌های تئاتری به حضور در بخش رقابتی خیلی زیاد بود و 249 گروه متقاضی بخش رقابتی و 50 گروه متقاضی حضور در بخش غیررقابتی بودند در حالیکه کمک هزینه بخش غیررقابتی خیلی بیشتر بود.
دبیر سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر اظهار کرد: در بحث بین‌الملل هم به درستی رقابتی بودن این بخش را برداشتیم. وقتی در بخش ملل مسابقه برگزار می‌کنیم حداقل باید 30 گروه شرکت کنند که نیمی از آنها خارجی باشند اما امسال وضعیت مالی وحشتناکی داریم و هنوز هم دچار چالش هستیم. پس دیدیم بهتر است برای حضور گروه‌های خارجی به کیفیت فکر کنیم و این الزام را که حتما از 15 گروه خارجی دعوت کنیم برداریم و پایمان را اندازه گلیم‌مان دراز کنیم. از طرف دیگر به وجود دیگر بخش ملل مثل بازار بین المللی توجه کردیم که از 13 تا 17 بهمن و با حضور نمایندگان 25 کشور برگزار می‌شود.
وی درباره تعداد نمایش‌های حاضر در هر بخش گفت: قرار بود در بخش رقابتی 30 اثر باشد که بعد از انصراف‌های اخیر 22 اثر داریم. در بخش غیر رقابتی 27 اثر بوده که الان 19 اثر داریم. در بخش ملل حضور 6 اثر از میان 7 اثر قطعی شده است. در بخش خیابانی 23 اثر، بخش رادیو تئاتر 11 اثر، فجر پلاس 40 اثر در 8 سالن و دیگرگونه‌های اجرایی 4 اثر از میان 18 اثر حضور دارند.
برهانی مرند ادامه داد: در بخش رادیو تئاتر و خیابانی جشنواره تئاتر فجر نمایش‌هایی هم در تجلیل از سردار سلیمانی و اتفاقات سقوط هواپیما در نظرگرفته شده است.
وی اظهار کرد: تلاش ما این بود که برای جایگزین کردن نمایش‌های انصرافی به فراخوان پایبند باشیم و از نمایش‌های ذخیره دوم و سوم در هر بخش استفاده کنیم.
معرفی داوران جشنواره سی‌وهشتم
برهانی مرند با اشاره به انتشار کتاب‌های مختلفی که در این دوره منتشر می‌شود، به معرفی داوران جشنواره پرداخت و گفت: مسعود دلخواه، رضا مهدی زاده و کیومرث مرادی داوران بخش رقابتی و مجید صالحی و علیرضا استادی داوران بخش خیابانی هستند. قرار نبود امسال به دلیل مشکل بودجه رادیو تئاتر در جشنواره باشد اما خود دوستان معاونت صدا و مرکز هنرهای نمایشی رادیو بخش اعظم هزینه‌ها را تقبل کرده و ایوب آقاخانی، بهرام ابراهیمی و فریدون محرابی داوران رادیو تئاتر هستند.
کرمی: درباره ماجرای شفاف سازی باید بگویم که یک ضرورت است و خیلی اهمیت دارد. ما از سال گذشته از این مساله تبعیت کردیم. از ابتدای سال هزینه تمام رویدادهایی که برگزار می‌کنیم، مشخص است اما یک کمیته درباره اطلاع رسانی آن تصمیم می‌گیرد دبیر جشنواره سی و هشتم تئاتر فجر درباره بخش بزرگداشت این دوره گفت: امسال قرار است برای کریم اکبری مبارکه، آندرانیک خچومیان، حسین عاطفی و مهدی نظیری پیشکسوت تئاتر شهرستان بزرگداشت برگزار شود.
وی با اشاره به اینکه قیمت بلیت آثار حاضر در جشنواره سی و هشتم نسبت به دوره گذشته افزایش نداشته و سایت تیوال بلیت فروشی جشنواره سی و هشتم را عهده‌دار است، اعلام کرد: جای یک سایت جامع با اطلاعات کافی و 2 زبانه در جشنواره خالی بود از همین رو قرار است اولین سایت جامع جشنواره تئاتر فجر رونمایی شود که شامل اطلاعات 37 دوره گذشته این جشنواره می‌شود و دوستان می‌توانند همه اطلاعات را رصد کنند.
بعد از سخنان نادر برهانی مرند، بخش دوم این نشست به پرسش و پاسخ با اهالی رسانه اختصاص پیدا کرد.
شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی در پاسخ به فقدان شفافیت مالی اداره کل هنرهای نمایشی که باعث سوءاستفاده برخی هنرمندان انصرافی از جشنواره شده و در عوض قرار است بعد از جشنواره در سالنی دولتی اجرا داشته باشند یا حتی داور جشنواره باشند، توضیح داد: درباره ماجرای شفاف سازی باید بگویم که یک ضرورت است و خیلی اهمیت دارد. ما از سال گذشته از این مساله تبعیت کردیم. از ابتدای سال هزینه تمام رویدادهایی که برگزار می‌کنیم، مشخص است اما یک کمیته درباره اطلاع رسانی آن تصمیم می‌گیرد.
برخی از گروه‌های انصرافی اصلا در جشنواره نبودند!
وی درباره حمایت از گروه‌های انصرافی، تأکید کرد: درباره اینکه من از گروه‌های انصرافی حمایت می‌کنم باید بگویم که وظیفه من و دولت حمایت از همه اقشار و گروه‌های هنری است. دفاع من از جایگاه هنری افراد است اما دوستانی که انصراف دادند خودشان باید پاسخگوی دلایل عدم تمایلشان برای حضور در جشنواره باشند که مطمئنا عواطف و احساسات فردی و گروهی پشت این تصمیم بوده است.
مدیرکل هنرهای نمایشی یادآور شد: با انصراف برخی گروه‌ها تمام برنامه‌های ما دچار اخلال شد و بیشتر از 30 گروه اعلام انصراف کردند و متأسفانه برخی از این گروه‌های انصرافی اصلا در جشنواره نبودند. البته هم من و هم برهانی مرند برای جلوگیری از دودستگی وارد عمل شدیم زیرا برخی می‌خواستند بازگردند اما شرایط برایشان فراهم نبود.
کرمی اظهار کرد: ما در شرایط پیش آمده یک خلاء احساس کردیم که در چنین شرایطی باید چه کرد و آیا این ظلم در حق گروه‌هایی که به دلیل کمبود ظرفیت نتوانستند در جشنواره شرکت کنند، نیست. تمام تلاش من این بود که فضای دوقطبی به وجود نیاید و قطعا خود گروه‌ها می‌توانند پاسخگوی دلیل انصرافشان باشند. از تلاش‌های نادر برهانی مرند در این شرایط و تلاش برای ایجاد همدلی اهالی تئاتر سپاسگزارم. نباید این عدم تعامل را به فضای دیگر و جریان دیگری ربط دهیم.
خانه تئاتر باید با نگاه وسیع‌تر و چشم‌انداز روشن‌تری به اتفاقات نگاه کند
در ادامه مدیرکل هنرهای نمایشی در پاسخ به پرسشی درباره لزوم تدوین آئین‌نامه‌های تئاتری و حمایت نکردن خانه تئاتر از اداره کل هنرهای نمایشی در جریان انصراف‌ها بیان کرد: برای رونق تئاتر ضرورت دارد همه ما فعالیت صنفی مان را تقویت کنیم که خوشبختانه این اتفاق در حال رخ دادن است و ضرورت دارد در زمینه تئاتر هم به این نقطه نظر برسیم. درباره بیانیه خانه تئاتر نظری ندارم چون به عنوان یک صنف اظهارنظر کردند. اما اعتقاد دارم خانه تئاتر باید در همه وجوهش بتواند حامی اهالی تئاتر باشد، دوست داشتم به صیانت از اهالی تئاتر توجه شود.
برهانی‌مرند: از 9 ماه قبل به دنبال حضور بزرگترین کمپانی‌ها و بهترین گروه‌های تئاتری دنیا بودیم اما متأسفانه افرادی از درون خود ایران مانع حضور آنها شدند وی ادامه داد: در 2 سال گذشته من همه تلاشم را کرده‌ام که بدبینی نسبت به خانه تئاتر را کم کنم. انتظار داشتم خانه تئاتر با نگاه وسیع‌تر و چشم انداز روشن‌تری به اتفاقات نگاه کند و حامی همه طیف‌های هنری باشد.
سپس برهانی مرند درباره انصراف کاستلوچی و باربا از بخش بین‌الملل جشنواره سی و هشتم و هزینه‌هایی که برای حضور آنها شده بود، عنوان کرد: تا جایی که من اطلاع دارم نوع قرارداد با این گروه‌ها بیشتر نوعی مفاهمه است. حتی بار و وسایل اجرای باربا به ایران رسیده ولی اینکه هزینه بازگشت بار برعهده خودشان باشد مورد بررسی قرار گرفته است.
در ادامه این سخنان شهرام کرمی هم عنوان کرد که هیچ هزینه‌ای برای حضور این آثار در جشنواره سی و هشتم تئاتر فجر نشده است.
وی افزود: از 9 ماه قبل به دنبال حضور بزرگترین کمپانی‌ها و بهترین گروه‌های تئاتری دنیا بودیم اما متأسفانه افرادی از درون خود ایران مانع حضور آنها شدند. حتی شب قبل از نامه باربا ویزای همسر وی هم درست شده بود و انتظار این برخورد را نداشتیم که به دلیل تماس‌های افرادی از ایران این حضور کنسل شد.
تلاش کردیم جشنواره تئاتر تحت‌الشعاع سینما قرار نگیرد
برهانی‌مرند درباره همزمانی جشنواره تئاتر فجر با فیلم فجر و اینکه برخی معتقدند این همزمانی از روی عمد و برای دیده نشدن تئاتر فجر صورت گرفته است، گفت: این برداشت خیلی غیرمنصفانه است، چون ما 9 ماه است که در دبیرخانه شبانه روز در حال زحمت کشیدن هستیم. اگر چنین اتفاقاتی پیش نمی‌آمد ما 15 دی جدول، کاتالوگ و همه برنامه‌هایمان مشخص بود اما شرایطی که ما داشتیم خیلی خاص بود چون قبل از دهم با ایام فاطمیه روبرو بودیم و بعد از آن هم درگیر تب و تاب انتخابات می‌شدیم. در نهایت صلاح بر این شد که در چنین زمانی جشنواره برگزار شود البته دبیرخانه تئاتر فجر اولین دبیرخانه‌ای بود که زمان جشنواره اش را اعلام کرد.
وی اظهار کرد: ناگزیر بودیم که با شرایط کنار بیاییم و می‌دانیم که این وسط تئاتر مظلوم واقع می‌شود. البته می‌دانم تئاتر تماشاگران خودش را دارد و سینما هم دوستداران خودش را و طبق هماهنگی با رسانه‌های تصویری تلاش کردیم جشنواره تئاتر تحت الشعاع سینما قرار نگیرد.
مدیرکل هنرهای نمایشی نیز در پایان نشست بیان کرد: 10 روز قبل اولین اعتبارمان را دریافت کردیم و قسط اول همه گروه‌ها را پرداخت کرده‌ایم.