عذرخواهی صادقانه داشته باشیم
تهران - ایرنا - استاد حوزه در شرح دعای چهل‌وپنجم صحیفه سجادیه نوشت: پوزش خواهی راستین به درگاه الهی یکی از ویژگی‌های بندگان است که زبان و قلب انسان با هم هماهنگ باشند و هیچگونه دوگانگی میان این دو وجود نداشته باشد.
امسال درحالی به ماه مبارک رمضان و میهمانی الهی وارد شدیم که ویروس کرونا همچنان مردم را خانه‌نشین کرده؛ با وجود سختی‌های ناشی از قرنطینه و طرح‌های مرتبط آن می‌توان با استفاده از فرصت قرنطینه، مقدمات ورود به ضیافت الهی را با دعاهای امام سجاد (ع) فراهم کنیم. سیدالساجدین در دعای چهل و دوم، پس از ختم قرآن به راز و نیاز به درگاه الهی پرداختند که فرازهایی از این دعا را به منظور بهره برداری بیشتر هنگام تلاوت آیات الهی در ماه مبارک ذکر کردیم.
اینک بخش‌هایی از دعای چهل و پنجم صحیفه را مرور می کنیم؛ دعایی که امام سجاد (ع) در وداع از ماه رمضان زمزمه کردند ولی به سفارش برخی بزرگان این دعا را قبل از پایان یافتن این ماه الهی با گوش جان می شنویم تا قدر این ماه را بیش از پیش دریابیم و طعم بندگی را بهتر بچشیم و در زمان تلاوت قرآن با حضور قلبی بیشتر کلام الهی را بنوشیم.
صحیفه سجادیه پس از قرآن و نهج البلاغه به عنوان مهم‌ترین میراث مکتوب شیعه به نام‌های خواهر قرآن و انجیل اهل بیت مشهور است. امام سجاد (ع) بسیاری از معارف دینی مانند خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)، گرامی داشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی و اشارات تاریخی را به زبان دعا مطرح کردند.
سیدالساجدین در دعاهای خود به نعمت‌های مختلف خدا اشاره کرده و درباره فضایل و رذایل اخلاقی، آداب دعا، تلاوت قرآن، ذکر، نماز و عبادت نکات فراوانی را بیان کرده اند و دعای بیستم صحیفه سجادیه به نام مکارم الاخلاق یکی از معروف‌ترین دعاهای آن حضرت است.
امام خمینی (ره) در وصیت نامه سیاسی الهی خود از صحیفه سجادیه به عنوان نمونه کامل قرآن صاعد یاد کرده و افزودند: صحیفه سجادیه از بزرگترین مناجات عرفانی در خلوتگاه انس است که دست ما کوتاه از نیل به برکات آن است؛ آن کتابی است الهی که از سرچشمه نور الله نشأت گرفته و طریقه سلوک اولیای بزرگ و اوصیای عظیم الشأن را به اصحاب خلوتگاه الهی می آموزد.
آیت الله حسن ممدوحی کرمانشاهی استاد حوزه در کتاب چهارجلدی شهود و شناخت به ترجمه و شرح صحیفه سجادیه پرداخته است و آیت الله عبدالله جوادی آملی مفسر قرآن کریم در مقدمه این کتاب از ممدوحی به صاحب علم صائب و عمل صالح یاد کرده است.
امام سجاد (ع) هنگام وداع با ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند «خدایا! با اقرار و اعتراف به بدی و بدرفتاری خود می گوییم که ستایش مخصوص توست و راستی دل های پشیمان و زبان هایمان معترف است. پس به ازای کوتاهی های ما، پاداشی به ما کرامت فرما که فضل و عنایت تو را دریابیم و انواع اعمال را که به آن آزمندیم، ذخیره آخرت خود کنیم.»
ممدوحی نوشت: پوزش خواهی راستین از ویژگی بندگی است و صدق به درگاه خدا عبارت از هماهنگی زبان و قلب است؛ یعنی زبان سر، ترجمان زبان قلب باشد و هیچ گونه دوگانگی در میان این دو احساس نشود.
وی افزود: بر این اساس، صدق و پوزش خواهی صادقانه آن است که هر چه را که انسان می گوید، اول حقیقت آن را در دل بیابد و آنگاه بر زبان جاری کند؛ به گونه ای که ظاهر با باطن مطابق باشد و این یکی از شرایط بندگی است؛ چنان که یکی از شرایط اجابت دعا، طلب و درخواست واقعی است اما آنگاه که فقط زبان می خواهد ولی دل باور ندارد، مثلا هدایت و رشد را از خدا درخواست کند ولی در مرحله عمل بر خلاف دعای خود عمل کند، هرگز دعای او رنگ اجابت نخواهد دید. از این رو امام فرمود «خدایا! چنان کن که آنچه را که دلم می گوید، زبانم نیز آن را بازگو کند.
این استاد اخلاق اضافه کرد: نکته دیگر در کلام امام سجاد (ع) این است که از خدا می خواهد نقص و کاستی انسان را برطرف کند و سپس توفیقی عنایت کند که نقصان ها جبران گردد. توضیح آن که تا انسان احساس کمبود نکند، هرگز درصدد جبران برنمی آید و تا آدمی احساس درد نکند، به پزشک مراجعه نخواهد کرد.
وی ادامه داد: به همین دلیل گفته اند یکی از نعمت های بزرگ الهی که خود موجب بقای انسان است، احساس درد می باشد و گرنه هرگز انسان به معالجه و پرهیز نمی پرداخت و در نتیجه به سرعت پایداری را از دست داده و نابود می شد. حقیقت امر درباره کاستی های اخلاقی و کمالات نیز چنین است که تا انسان آنها را احساس نکند، درصدد درمان برنمی آید و از این جهت علم بر تزکیه مقدم است.
ممدوحی با استناد به آیه 164 سوره آل عمران افزود: به همین لحاظ قرآن کریم علم و تزکیه را با هم ذکر کرده و در یک مورد به همین جهت تعلیم را بر تزکیه مقدم داشته و درمورد دیگر به دلیل اهمیت ذاتی تزکیه، آن را بر تعلیم مقدم داشته است.
وی با این شعر حافظ به موضوع موردنظر پایان داد که «ز ملک تا ملکوتش حجاب برگیرند، هر آن که خدمت جام جهان نما بکند. طبیب عشق مسیحا دم است و مشفق لیک، چو درد در تو نبیند که را دوا بکند؟ تو با خدای خود انداز کار و دل خوش دار، که رحم اگر نکند مدعی، خدا بکند.»
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*