عرفه، روز معراج از خود تا خدا

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از خاورستان، نهم ماه ذی‌الحجه، مصادف با یک روز پیش از عید قربان را عرفه گویند که روز نیایش با خداست. در آیه 77 سوره فرقان آمده است «قُل مَا یَعبَأُ بِکُم رَبِی لَولَا دُعَاؤُکُم» یعنی بگو پروردگارم به شما توجه نمی‌کرد اگر دعاهایتان نبود.

امیرالمومنین علی (ع) چهار شرط برای اجابت دعا را اینگونه بیان می‌فرمایند «لِلدُعَاءِ شُرُوط أَربَعَه الأَوَلُ اِحضَارُ النِیَهِ وَ الثَانِی اِخلَاصُ السَرِیرَهِ وَ الثَالِثُ مَعرِفَهُ المَسئُولِ وَ الرَابِعُ الاِنصَافُ فِی المَسأَلَه.» اول توجه کامل به خدا؛ دوم سرشت با اخلاص؛ سوم شناختن خدا؛ چهارم انصاف در سؤال. یعنی بقیه را هم در نظر بگیریم. لذا همه چیز را نباید برای خودمان دعا کنیم.

روز عرفه، روزی است که خداوند توبه داوود و آدم (ع) را قبول فرمود. در عظمت و بزرگی روز عرفه و قبولی توبه در آن، همین روایت بس که امام صادق (ع) فرمود: من لم یغفر له فی شهر رمضان لم یغفر له الی قابل الا ان یشهد عرفه؛ کسی که در ماه رمضان بخشیده نشود، برای او بخششی، (در مواقع دیگر سال) نخواهد بود جز اینکه در عرفه حاضر باشد.

روایتی از رسول خدا (ص) آمده است که فرمودند در ذی الحجه شبی است که آن سید شبهاست و در این شب خدای تعالی توبه داوود را قبول کرد و آن شب عرفه است. هر که در این شب عملی از عبادات و... انجام دهد، مزد صد و هفتاد سال عبادت به او می دهند و دعایش را مستجاب کنند.

یکی از فرصت های مهم در روز عرفه، که بسیار مورد تأکید ائمه معصومین و بزرگان دین قرار گرفته است، فرصت دعا و مسئلت از خداوند است. بنا به فرموده امام سجاد (ع) این روز روزی است که در آن درهای رحمت الهی باز بوده و خداوند عطای خود را بر مردم گسترانیده و بر همگان تفضل فرموده است، به همین خاطر توبه در آن مقبول و دعا به اجابت خواهد رسید.

در روایتی آمده است که امام سجاد (ع) در روز عرفه مردان و زنانی را دید که گدایی می کنند فرمود «هؤلاء شرار خلق الله، الناس مقبلون علی الله و هم مقبلون علی الناس» اینها بدترین خلق خدا هستند (زیرا رحمت خداوند در این روز را نادیده گرفتند همانا) مردم به خدا روی می آورند و آنها روی به مردم می آورند.

به خاطر اهمیت دادن به دعاست که در این روز دعاهای بسیاری از اهل بیت عصمت و طهارت وارد شده است که همگی نشان از جلب رضایت و مغفرت پروردگار و طلب توبه از درگاه ذات کبریایی او دارند.

روز عرفه هرچند بعنوان روز عید معروف نیست اما مانند عید است. چون خداوند در این روز ضیافت عام دارد و بندگان را به ستایش و ثناگویی خود فراخوانده و نوید بخشش و آمرزش عمومی و برآورده شدن حاجات را داده است. چنین روزی قطعا از ایام برگزیده الهی است.

دعا و تضرع به درگاه خداوند از مهمترین اعمال این روز است. دعای عرفه آنقدر اهمیت دارد که در وصفش آمده: «روزه داری در روز عرفه با تمام فضیلت کم‌نظیری که دارد، اگر موجب ضعف یا بی‌حالی در دعا گردد، کراهت دارد و بعضی آن را جایز نمی‌دانند.» اهمیت دعا در این روز به قدری است که سید بن طاووس در اقبال، حدیثی از امام باقر (ع) نقل فرموده مبنی بر اینکه چنانچه روزه داری در این روز سبب ضعف از دعا شود باید این روز را افطار کرد.

از سوی دیگر از آنجا که امام سوم شیعیان حرکت خود را به سوی کربلا قبل از مراسم حج آغاز کرد برای شیعیان از اهمیت بسزایی برخوردار است. همچنین زیارت امام سوم شیعیان در این روز بسیار توصیه شده است. «دعای امام حسین در روز عرفه» از مهم‌ترین اعمال این روز است که پس از نماز ظهر و عصر خوانده می‌شود.

عرفه فرصتی طلایی برا جاماندگان شب قدر

حجت الاسلام احمد رضایی، کارشناس مذهبی و رییس سازمان تبلیغات اسلامی خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار خاورستان درباره اهمیت روز عرفه گفت: درباره نام‌گذاری این روز به عرفه آمده است، آنگاه که جبرئیل (ع) مناسک حج را به حضرت ابراهیم (ع) می‌آموخت، چون به عرفه رسید به او گفت: «عرفت؟» یعنی «یاد گرفتی؟» و او پاسخ داد «آری». لذا به این نام خوانده شد.

وی ادامه داد: همچنین به خاطر اینکه مردم از این جایگاه به گناه خود اعتراف می‌کنند بعضی آن را در جهت تحمل صبر و رنجی می‌دانند که برای رسیدن به آن باید متحمل شد. چرا که یکی از معانی «عرف» صبر و شکیبایی و تحمل است.

خداشناسی و خودشناسی مهمترین دستاورد روز عرفه است

حجت الاسلام رضایی با بیان اینکه پیامبر اکرم (ص) می فرماید: خداوند در هیچ روزی به اندازه روز عرفه، بندگان خود را از آتش جهنم آزاد نمی کند، افزود: خداشناسی و خودشناسی مهمترین دستاورد روز عرفه است.

این کارشناس مذهبی با تأکید بر اینکه روز عرفه، فرصتی دوباره برای بخشیده شدن است، تصریح کرد: در روایات آمده چنانچه فردی نتواست در شب قدر به مغفرت خداوند وارد شود می‌تواند در روز عرفه به رحمت الهی داخل شود.

وی با اشاره به اینکه عرفه روز استجابت دعا است، گفت: نقل است که حضرت سجاد (ع) سائلی را که در روز عرفه برای دریافت کمک نزد ایشان آمده بود، خطاب قرار داده و فرمودند: وای بر تو که در چنین روزی که فرزندان در شکم مادرانشان امید به بخشش و رحمت خداوند دارند، از غیر خدا طلب کمک می کنی. شب و روز عرفه، زمانی برای رسیدن به قرب الهی است.

فضیلت زایرین امام حسین (ع) در عرفه

کارشناس مذهبی، افضل اعمال زیارت سید الشهدا (ع) در روز و شب عرفه دانست و بیان کرد: هر کسی که امام حسین (ع) را در روز عرفه (بامعرفت به حقشان) زیارت کند، برای او ثواب هزار حج و هزار عمره پسندیده مقبوله و هزار جهاد با پیغمبر مرسل یا امام عادل خواهد بود.

حجت الاسلام رضایی با اشاره به برخی دیگر از اعمال روز عرفه، سفارش کرد: این فرصت را که بهترین فرصت است؛ به خصوص از ظهر تا هنگام غروب را که در روایات وارد شده از دست ندهید.

کلام آخر

عرفه مقدمه‌ای بر خودشناسی برای رسیدن به سلوک الهی و خداشناسی بوده و اگر قرار است کسی با معرفت و شناخت به محرم و صفر وارد شود باید از روز عرفه شروع کند. مهمترین نکته ای هم که سیدالشهدا (ع) سومین پیشوای شیعه در دعای عرفه ما را به آن متذکر شده اند به شناخت خدا و نعمتهای او اختصاص دارد و اینکه خودشناسی در پرتو خداشناسی محقق می‌شود. چنانکه شاعر می‌گوید: "آن کس که تو را شناخت جان را چه کند.... فرزند و عیال و خانمان را چه کند..." از منظر امام حسین (ع) اگر خدا را بشناسیم و همه وجودمان در حضرت حق ذوب شود دیگر هیچ نیازی به غیر نخواهیم داشت.

آری عرفه شروعی با معرفت برای عاشورایی و کربلایی شدن است و هرکه بخواهد در مکتب امام حسین (ع) و دانشگاه عاشورا تربیت یابد باید هم اهل دعا، معرفت و اشک باشد و هم اهل ایثار و شهادت.

انتهای پیام /