عقب‌گرد قابل پیش‌بینی طلا و دلار / ضرر فعالان عجول و نوسان‌گیر بازار ارز

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو_ نیلوفر زارع: بازار ارز هفته گذشته روند پر تلاطمی را سپری کرد بطوری که برخی از دلالان عجول متضرر شدند و برخی دیگر نیز در لاک احتیاطی فرورفتند؛ پس از شروع درگیری‌ها میان فلسطین و رژیم صهیونیستی و با موج سواری برخی دلالان، نرخ دلار به محدوده 53 هزار تومان رسید اما با فروکش‌کردن اثرات روانی، نرخ دلار به‌عنوان شاخص این بازار با کاهش همراه شد.

برخی رسانه‌ها سعی داشتند روند افزایشی هفته گذشته را ادامه‌دار پیش‌بینی کنند اما بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند که بازار ارز فعلاً با نوسانات جدی و طولانی مدت روبرو نخواهد شد. با این وجود دلالان به بهانه شعله‌ور شدن آتش جنگ در فلسطین اشغالی و با نرخ سازی‌های غیرواقعی در سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی بر افزایش قیمت دلار در بازار غیررسمی می‌دمند.

افت قیمت طلا و دلار قابل‌پیش‌بینی بود در روز‌های اخیر، سید محمدرضا میر تاج‌الدینی عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس گفته است: چند ماهی است که شاهد ثبات در بازار ارز کشور هستیم؛ این مسئله در سایه دیپلماسی اقتصادی دولت و آزادی دارایی‌های بلوکه شده ما در کشور‌های مختلف محقق شده است. بنا بر نظر این نماینده مجلس، نوسانات نرخی در چند روز اخیر به دلیل مسائل غیراقتصادی و ناشی از تحولات منطقه بوده است. به گفته وی، «این تغییرات نرخ ارز در بازار باعث سودجویی دلالان هم شده بود به نحوی که با نرخ سازی و ایجاد جو روانی سعی در کسب سود بیشتر داشتند و مردم را ترغیب به خرید می‌کردند.»

همچنین، یحیی آل اسحاق رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق دررابطه با نوسانات اخیر نرخ ارز گفته است: التهاب ارزی در کشور ما موضوع جدیدی نیست، اما باید به این نکته اشاره کرد که برای مهار این التهابات هیجانی و احساسی باید دلایل و ریشه‌های آن کشف و بررسی شود.

به اعتقاد این عضو اتاق بازرگانی، «هر چند برخی از اتفاقات و التهابات در بازار‌های جهانی مثل نفت و طلا تا حدودی واقعی است و به درگیری‌های اخیر در سرزمین‌های اشغالی مرتبط می‌شود، اما افزایش قیمت دلار در ایران دلایل احساسی و روانی دارد که مطمئناً به‌زودی برطرف خواهد شد.»

بازار ارز نسبت به سال گذشته ثبات بیشتری دارد

در همین راستا مجید شاکری کارشناس اقتصادی با تأکید بر اینکه عوامل افزایش نرخ ارز تحت کنترل است و بانک مرکزی نگرانی جدی درباره آینده بازار ارز ندارد گفته است که وقوع جنگ در فلسطین اشغالی تأثیر منفی طولانی‌مدتی بر اقتصاد و بازار ارز ایران نخواهد داشت.

بنا بر نظر این کارشناس اقتصادی، «به لحاظ فنی آن عواملی که درگذشته منجر به رشد‌های بالای قیمت ارز می‌شد عملاً تحت کنترل هستند به نوعی یکی از علل اصلی رشد قیمت ارز در بهمن 1401 مشکل تأمین مالی ارز باکیفیت برای تأمین مالی کالای اساسی بود که در عمل با موضوع آزاد شدن پول کره این موضوع کلاً پوشانده شده است و دیگر چنین ریسکی اصلاً برای طرف ایرانی وجود ندارد و دست بانک مرکزی برای حضور در بازار خیلی بازتر است.»

همچنین مرتضی عزتی کارشناس اقتصادی درباره بهبود شرایط کلی اقتصاد گفت: سیاست‌های بانک مرکزی نظیر ایجاد مرکز مبادله ارز و طلای ایران و اجرای سیاست تثبیت در چندین ماه گذشته موجب کنترل نرخ ارز و ایجاد ثبات و آرامش در بازار شده است؛ از طرفی آزادسازی پول‌های بلوکه شده این سیگنال را به فعالان اقتصادی می‌دهد که امکان گسترش مذاکرات و ارتباطات با کشور‌های دیگر و حاصل شدن بهبود‌هایی برای اقتصاد وجود دارد به همین دلیل مردم احتمال می‌دهند که نرخ ارز رشد زیادی نخواهد داشت و آن دسته از افرادی که نرخ ارز را به‌منظور سفته‌بازی و سوداگری خریداری می‌کردند، از بازار خواهند رفت.

راهکار کنترل بازار ارز در طولانی‌مدت چیست؟ البته برخی دیگر از کارشناسان معتقدند، با وجود اثرگذاری سیاست‌های پولی در کاهش نوسانات دلار، نقش ریسک‌های سیاسی در این زمینه غیرقابل‌انکار است. به‌عنوان‌مثال احسان طاهری تحلیلگر و اقتصاددان گفته است:«استفاده از سیاست‌های پولی برای کنترل نرخ ارز و کاهش نوسانات آن می‌تواند مؤثر باشد، بااین‌حال راهکار اصلی برای عدم کاهش ارزش پول ملی، وابسته به انضباط پولی و مالی بانک مرکزی و دولت بوده و همچنین کاهش نوسانات نرخ ارز فراتر از تورم نیز در گرو کاهش ریسک‌های سیاسی و تقویت تراز پرداخت‌ها است.»

بنا بر نظر این کارشناس اقتصادی، در بسیاری مواقع، بازار‌های ارز و طلا به علت نقد پذیری بالاتر، شفافیت کمتر و همچنین سهولت مبادلاتی، عملاً در معرض تقاضا‌های سوداگرانه مستمر و فزاینده قرار گرفته که هم‌زمان موجب افزایش انتظارات تورمی و نیز ناپایداری نرخ ارز در اقتصاد ایران شده است.

تلاطم بازار ارز و طلا ادامه‌دار نخواهد بود به گزارش خبرگزاری دانشجو، بررسی و واکاوی آمار‌ها نشان می‌دهد در سال 1385، در جریان جنگ میان لبنان و رژیم صهیونیستی، در بازار بورس اوراق بهادار تهران که در یک مسیر صعودی قرار داشت، در مدت 33 روز شاخص کل بورس 5درصد افت کرد و سپس با رشد شارپی به روند نزولی خود پایان داد. به طور معمول عوامل غیرمنتظره سیاسی تأثیر کوتاه‌مدتی در بازار‌های مالی ایجاد می‌کنند و شوک‌های غیر‌منتظره می‌توانند شوک صعودی را در فضای بازار غالب کنند.

همان‌طور که گفته شد، بازار‌های سرمایه، ارز و طلا در هفته سوم مهرماه با تلاطم عجیبی روبه‌رو بودند. جهش ناگهانی قیمت دلار و به‌تبع آن قیمت طلا و سکه، در کنار ریزش سهمگین بازار سهام، نشان داد که جنگ و اخبار سیاسی فرمانده بازار‌ها در هفته گذشته بوده است. بااین‌حال، بررسی اخبار و فضای بازار‌ها نشان می‌دهد که فضای افزایشی تغییر کرده و با عقب‌گرد قیمتی مواجه شده‌ایم. این موضوع باتوجه‌به وضعیت مناسب شاخص‌های اقتصادی و اخبار مثبت در صادرات نفت قابل تجدید است.

به طور مثال، علی اوجی وزیر نفت در روز‌های اخیر با بیان اینکه امروز بیش از سه میلیون و 300 هزار بشکه نفت تولید می‌کنیم، گفته است: «در حال برنامه‌ریزی برای افزایش تولید نفت هستیم که برای آن هم در جهان مشتری داریم؛ همه این‌ها در شرایط سخت تحریم‌ها انجام شده و آمریکا هیچ چراغ‌سبزی نشان نداده و در این مدت آمریکا 223 تحریم دیگر نیز اضافه کرده است.»