علوفه در عوض زیستگاه / تعلیف دستی، راهی برای جلوگیری از مهاجرت گونهها
همهساله علفخواران در فصل سرما برای تامین غذای خود به عرضهای پایینتر جغرافیایی مهاجرت میکنند. در سالهای گذشته اما رد پای انسان سبب شده تا این گونهها در حاشیه شهرها سرگردان شوند. رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش تهران با اشاره به مخاطراتی که این پدیده برای حیوانات و انسان ایجاد میکند، از اجرای طرح تعلیف دستی برای کنترل این وضعیت میگوید.
محمد کرمی در گفت و گو با ایسنا ضمن اشاره به علت تعلیف دستی در برخی مناطق اظهار کرد: تعلیف دستی حیات وحش بهطور کلی اقدامی غیرکارشناسی است اما در برخی موارد ما مجبور به انجام آن میشویم. در مواردی که فعالیتهای انسانی مانند شهرسازی، جادهسازی و راهسازی مسیر گدار حیات وحش را مسدود کرده باشد، تعلیف دستی در دستور کار قرار میگیرد.
وی با تشریح علت مهاجرت گونهها به عرضهای پایینتر ادامه داد: علفخواران هر زمانی که شرایط را برای پیداکردن غذا نامناسب میبینند، به عرضهای پایینتر جغرافیایی مهاجرت میکنند. مسیر مهاجرت این موجودات نیز مشخص است. برای مثال گونههایی که در منطقه لار، ورجین و شمیرانات زندگی میکنند، در صورت فراهم نبودن غذا و شرایط سخت مانند برف سنگین به عرضهای پایینتر میآیند تا از مرتع و علوفه باقی مانده استفاده کنند.
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش تهران با اشاره به لزوم تعلیف دستی در برخی مناطق گفت: در منطقهای مانند ورجین، ما مجبوریم در صورت بروز چنین وضعیتی، تعلیف را بهصورت دستی انجام دهیم. این علوفه نیز عمدتا یونجه است. ما سعی میکنیم با تعلیف دستی از ورود این حیوانات به شهر جلوگیری کنیم. گسترش منطقه لواسان، سبب شده تا مسیر گدار این گونهها بسته شود و در صورت مهاجرت، این حیوانات مجبور به پرسهزدن در خیابانهای شهر خواهند شد.
وی با اشاره به چالشهای انسانساختی که برای جابجایی این حیوانات به وجود آمده است، ادامه داد: دریاچه سد لتیان، اتوبان پردیس، جاده جاجرود و طرحهای شهر پردیس باعث شدهاند تا مسیر مهاجرت و گدار گونهها به عرضهای پایینتر بسته شود و در نتیجه ما مجبور به نگهداری آنها در منطقه ورجین شویم. در شرایط عادی که مسیر جابجایی این گونهها بسته نیست، لزومی به تعلیف دستی وجود ندارد و گونه میتواند با رساندن خود به عرضهای پایینتر، غذای خود را تامین کند.
کرمی با اشاره به وجود این شرایط در مناطق دیگر استان تهران مانند سرخهحصار اضافه کرد: محدوده سرخهحصار و جاجرود، از سه جهت محاصره شده است؛ از سمت جنوب جاده مشهد و پاکدشت وجود دارد. قسمت شمالی آن نیز در محاصر اتوبان پردیس و شهر جدید پردیس قرار دارد. غرب این منطقه نیز بهطور مستقیم در تلاقی با شهر تهران است. تنها مسیر باقیمانده، شرق است که جابجایی به آن سمت، فایدهای برای این گونهها ندارد. این گونهها باید به سمت جنوب حرکت کنند چراکه بارش برف در عرضهای پایینتر کمتر است و غذای آنها در این مناطق یافت میشود. این بخشی از عوارض انسانساختی است که برای زندگی این موجودات به وجود آمده و زیستگاه آنها جزیرهای شده است. در این شرایط مجبور به تعلیف دستی حیات وحش میشویم.
وی ضمن اشاره به لزوم تعلیف دستی در مناطق خشک افزود: در برخی مناطق مثل منطقه کویر نیز به علت خشکسالی شدید لزوم اجرای تعلیف دستی حس میشود. لذا ما با فراهم کردن علوفه برای گونههایی مانند قوچ و میش که در این مناطق زندگی سختی دارند، سعی میکنیم تا آنها را از شرایط سخت اقلیمی که خود ما انسانها برای آنها فراهم کردیم، رهایی ببخشیم.
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش تهران با اشاره به نابودی زیستگاههای طبیعی این گونهها اضافه کرد: در حال حاضر این گونهها برای تامین غذای خود به حاشیه شهر لواسان آمدهاند و ما برای جلوگیری از ورود آنها به شهر، جاده و دریاچه سد طرح تعلیف دستی را اجرا میکنیم. این حیوانات زیستگاه طبیعی خود در اطراف شهر تهران را از دست دادهاند و زیستگاه آنها بهصورت جزیرهای درآمده است.
کرمی در پایان با اشاره به اقدامات لازم در صورت مشاهده این گونهها توصیه کرد: مردم در مواجهه با علفخواران باید اجازه تعلیف را به آنها بدهند. این موجودات پس از تامین غذای مورد نیاز خود، منطقه را ترک میکنند چرا که هیچ علاقهای به نزدیک شدن به انسانها ندارند. آزار و اذیت و خطر شکارشدن عواملی است که این موجودات را از زندگی نزدیک انسانها منصرف میکند. نبود آب و غذا سبب شده تا این گونهها برای تعلیف به اطراف شهرها بیایند. همچنین بهتر است مردم هنگام مواجهه با این گونهها با ماموران محیط زیست تماس بگیرند و ورود آنها به باغ یا مزرعه خود را به ما اطلاع دهند.
انتهای پیام