فاجعه سراوان؛ محل زنده‌به‌گوری جنگل، عامل مرگ رشت / دره قرقاول‌ها، چگونه بزرگترین مخزن زباله گیلان شد؟ (فیلم)

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی

اندکی مانده به شهر رشت، در فاصله کمتر از 10-15 کیلومتری از ورودی شهر، جنگل زیبایی خودنمایی می‌کند که سراوان نام دارد.

به گزارش همشهری، در شکافی میان درختان، راهی به سوی فاجعه‌ای دردناک در قلب جنگل باز می‌شود؛ محل دفن زباله‌های چند شهر گیلان. کوهی از انبوه زباله؛ یک میلیون تن! با بیش از 120 متر ارتفاع. کوهی که با هر باران در جنگل پیشروی می‌کند و درختان را می‌بلعد: «نمی‌دانی رانش این کوه آشغال چه سر و صدای هولناکی داره.»

پیج اول، بعد پیچ دوم، نرسیده به پیچ سوم، نمای اولیه کوه زباله‌ها خودنمایی می‌کند، انبوهی از لاستیک‌های استفاده شده و بعد قله کوه آشغال، مملو از زباله‌های خانگی و بیمارستانی! مملو از مگس. کنار دست، جنگل است و زیرپا، زباله. سمت مقابل تپه‌ای است سر سبز، علف‌زاری شده که چند گاو را پذیرایی می‌کند و درختان تنکی دارد: «زیر همین تپه سبز، کوه آشغاله، یه بار قرار بود اینجا سر و سامون بگیره، خاک ریزی کردند و دوباره روی همون زباله ریختند، روزی هزار تا هزار و 500 تن! زیر این جاده هم، آشغاله. اومدن 750 درخت بریدن که اینجا بزرگتر بشه، بعد روی همین تپه که میبینی، درخت کاشتن، مگه درخت با شیرابه زباله می‌تونه پا بگیره؟! همه‌شون سوختند.»

داستان نابودی جنگل و زنده‌به‌گور شدن درختان زیر حجم هولناکی از زباله، اسف‌بار و تلخ است: «اینجا دره قرقاول‌ها بود، سال 63 قرار بود فقط سه ماه محل دفن زباله‌های رشت باشد، اما حالا شده 37 سال، 30 هکتار. چندتا مصوبه داشتند برای تعطیل شدن لندفیل، اما هیچ‌کدام اجرا نشد، همه از دست مگس عاصی شده‌اند، از بو عاصی شده‌اند...»

بو بو بو، مگس مگس مگس, این نشانه مشترک همه سایت‌هایی دفن زباله است، سایت‌هایی که به دلیل شرایط آب و هوایی مرطوب، اوضاع وخیمی در همه شهرهای استان‌های شمالی وجود آورده است و حالا کار به جایی رسیده که حتی اطلاق واژه‌های «مرگ خاموش» و «کرونای پنهان» هم نمی‌تواند عمق فاجعه‌ای که رخ داده است و عواقبش را مردم سراوان و رشت و انزلی به قیمت جانشان، سلامتشان تجربه می‌کنند: «اگر کسی آمار سرطان‌های گوارش در گیلان را بررسی کند، خیلی از داستان‌ها مشخص می‌شود.» عامل، شیرابه‌ای است که تا 30 لیتر بر ثانیه از زیر این کوه زباله به سمت رودخانه‌های گیلان، شهرستان رشت و تالاب انزلی می‌رود و در نهایت به دریای خزر می‌ریزد.

سجاد حسینی، کنش‌گر محیط‌زیست و کارشناس پسماند به همشهری‌آنلاین می‌گوید که «سراوان اصلا شاخصه‌های یک لندفیل را ندارد.»

رضا زمانی، مدیر کل محیط زیست استان گیلان در گفتگو با همشهری‌آنلاین درباره اعتراضات مردم معتقد است «مردم به دلیل بدعهدی امثال بنده، بی‌اعتماد شده‌اند.»

روایت او از بحران زباله و پسماند در گیلان، هرچند رسمی، اما قابل تامل است. اما روایت عابد احمدی، کارگر قدیمی مرکز دفن زباله سراوان، سید محمد معزی، فرزاد سراوانی و مرتضی بشارتی از اهالی سراوان آنقدر تلخ و تکان‌دهنده است که نیازی به هیچ توضیح اضافه‌ای نیست.

گزارشی که می‌بینید یک روز پیش از پایان تجمع اخیر مردم سراوان گیلان در اعتراض به دپوی ادامه‌دار زباله در جنگل، تهیه شده است. در روز 8 اردیبهشت 1401، با دخالت نیروی انتظامی، تجمع سه هفته‌ای مردم سراوان به پایان رسید و ورودی مسدود شده باز شد تا برنامه‌های ساماندهی مرکز دپوی زباله سراوان اجرا شود. مردم سراوان از مدیران اجرایی، انتظامی و امنیتی رشت و استان گیلان وعده گرفته‌اند دیگر هیچ زباله‌ای به سراوان وارد نشود.

تجمعی که معمولا با وعده وعید‌هایی که مسئولان می‌دهند، به پایان رسیده است. این‌بار هم پس از 18 روز تجمع و ممانعت از ورود کامیون‌های زباله، با وعده ساماندهی مرکز دفن زباله به پایان رسید. اما فاجعه بیخ گوش رشت، بزرگ است.