فاز جدید رقابت نهاد کتابخانه‌ها با کانون پرورش فکری بر سر کتابخانه‌داری کودک و نوجوان
تحرکات جدید در نهاد کتابخانه‌های عمومی و مجموعه وزارت ارشاد نشان می‌دهد که نه تنها همکاری‌ای میان آنها و کانون پرورش فکری شکل نگرفته بلکه رقابت آنها با کانون بر سر تولی کتابخانه‌های کودک و نوجوان وارد فازهای جدید هم شده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، 19 مهرماه بود که خبری مبنی بر پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای واگذاری مدیریت کتابخانه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور منتشر و با مخالفت فوری بسیاری از فعالان حوزه فعالیت‌های فرهنگی و هنری کودکان و نوجوانان و مدیران کانون مواجه شد.
مخالفان این طرح معتقدند با اجرای چنین طرحی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کارایی خود را از دست خواهد داد.
حامد علامتی مدیر جوان کانون که در مردادماه امسال (1401) به این سمت منصوب شده است در این باره می‌گوید "اساس بستر فعالیت‌های کانون پرورش فکری کودکان بر کتابخانه استوار است، 60 نوع فعالیت پیرامون کتابخانه شکل گرفته است، اصلاً کانون با کتابخانه و کتابخوانی شکل گرفته است."
پس از بروز این واکنش‌ها وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم بیانیه‌ای صادر کرد و در آن از "ایجاد نهضت کتابخوانی در میان کودکان و نوجوانان" خبر داد و نوشت "در حال حاضر در تمامی کتابخانه‌های عمومی نهاد، بخش کودک وجود دارد و سعی شده طراحی فضا و تجهیزات بخش کودکان به تناسب شرایط سنی آنها انجام شود. ایجاد بخش‌هایی جدید همچون اتاق علم، اتاق مادر و کودک، برنامه‌های فرهنگی و ترویجی همچون «با هم بخوانیم»، باشگاه‌های کتابخوانی، جمع‌خوانی، قصه‌گویی، روزنامه دیواری و کاردستی و...، تولید کتاب هدهد سفید (ویژه نوجوانان)، راه‌اندازی محافل ادبی جوانه‌ها، جشنواره‌ها و پویش‌هایی همانند: «نشان هدهد سفید»، «قصه‌گویی»، «جشنواره کتابخوانی رضوی» و... از جمله اقداماتی است که برای اعضای کودک و نوجوان این نهاد در کنار تأمین منابع اطلاعاتی مناسب، انجام شده است."
در مقابل مدیرعامل کانون معتقد است وزارت ارشاد با این طرح به دنبال یکپارچه‌سازی کتابخانه‌های عمومی است و چنین استدلال کرد که "به لحاظ ماهیتی ما متولی کتابخانه کودک و نوجوان هستیم، به عبارتی ما کتابخانه تخصصی هستیم و کتابخانه تخصصی با کتابخانه عمومی تفاوت ماهوی دارند. کتابخانه‌های کانون با مربی اداره می‌شوند، مربی که در مرکز فرهنگی و هنری ماست، کتابخانه‌ها با کتابدار اداره می‌شوند، این دو با هم تفاوت دارند."
مهدی رمضانی دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نیز در افتتاح کتابخانه "هدهد سفید" در واکنش به این اظهارات گفته است "عدد کتابداران حوزه کودک در کتابخانه‌های عمومی عدد قابل توجهی از جامعه کتابداران ما را تشکیل می‌دهند؛ دانش، تجربیات و مهارت‌های بسیاری در ارتباط با کودکان دارند و فعالیت‌های متعدد و متنوعی را در کتابخانه‌ها پیگیری می‌کنند که قصه‌گویی، کاردستی و جمع‌خوانی تنها نمونه‌ای از این فعالیت‌های مؤثر است. نهاد در این حوزه به صورت جدی سرمایه‌گذاری کرده است."
مدیرعامل کانون در زمان بروز اوج واکنش‌های منفی به پیشنهاد وزارت ارشاد از مخالفت شدید وزیر آموزش و پرورش و نامه‌نگاری او در این خصوص خبر داد، اما تاکنون متن این نامه منتشر نشده و مشخص نیست نامه وزیر خطاب به چه کسی نوشته شده بود. البته کار به واکنش محسن حاجی میرزایی، وزیر آموزش و پرورش دولت حسن روحانی هم رسید و او نیز مخالفت خود را طی رشته توئیت‌هایی اعلام کرد و در یکی از آنها نوشت "ادغام کتابخانه‌های کانون در کتابخانه‌های عمومی که مخاطب متفاوت و مأموریت دیگری دارند موجب محروم کردن آموزش و پرورش از یک موقعیت مهم یادگیری دانش‌آموزان، از یک فرصت مهم و جذاب پرورشی و عمومی کردن کتابخانه‌های اختصاصی دانش آموزان است."
در مقابل وزارت ارشاد نیز در بیانیه خود به وجود هماهنگی در دولت اشاره کرد و نوشت "وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خود عضو مجمع عمومی این کانون بوده و در کنار دیگر اعضای مجمع عمومی، به ویژه وزیر آموزش و پرورش وظیفه سیاستگذاری و نظارت کلان بر این نهاد را بر عهده دارد."
واکنش‌ها و صدور بیانیه‌ها و اظهارنظرهای مخالف و موافق با پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مدتی ادامه یافت و سپس فروکش کرد.
اما وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که پیش از این در بیانیه‌اش تعابیری با مضمون تعطیلی و انحلال کتابخانه‌های کانون را "جوسازی و دروغ" اعلام کرده و نوشته بود که "تقویت - حمایت و کمک همه جانبه - کانون پرورش فکری کودکان - استفاده از ظرفیت همه بخش‌های فرهنگی هنری برای هم‌افزایی با این کانون، اهتمام جدی وزارت ارشاد به عنوان متولی سیاستگذار و مرجع فعالیت‌های فرهنگی در دولت است"، در این مدت بیکار ننشسته و اقدامات عملی خود را معطوف به تقویت بیش از پیش بخش کودک و نوجوان کتابخانه‌های عمومی و اجرای طرح‌هایی در این راستا فزونی بخشیده است و در مقابل خبری از اقدام ایشان در جهت تقویت و حمایت از کتابخانه‌های کانون با استناد به آنچه در بیانیه خود اعلام کرده بود، منتشر نشده است.
وزارت ارشاد: تعطیلی کتابخانه‌های کانون پرورش فکری "جوسازی و دروغ" استوزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی روز گذشته همزمان با هفته کودک، کتابخانه عمومی "هدهد سفید" را به عنوان اولین کتابخانه ویژه کودکان و نوجوانان در تهران، واقع در بوستان رسالت، افتتاح و در آنجا تأکید کرد که "رویکرد اصلی دولت مردمی در حوزه مدیریت فرهنگی، تمرکز بر اعتلای سطح فرهنگی کودکان است."
مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نیز در این مراسم گفت "ما نشان «هدهد سفید» را در نهاد پایه‌گذاری کردیم؛ نشانی که اجزا و ابعاد مختلف و متفاوتی دارد."
رمضانی در حالی از طراحی این نشان سخن گفت که نشان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز یک پرنده در حال گشودن بال است.
او در افتتاحیه کتابخانه "هدهد سفید" گفته است "گاهی شنیده می‌شود که برخی اقدامات صورت گرفته در نهاد، فعالیت‌های تقلیدی است. اساساً اگر لازم باشد، تقلید در برخی موضوعات نه تنها اجتناب‌ناپذیر است، بلکه در مواردی واجب است. مقلد بودن یکی از مفاهیم دینی ما است و ما به این تقلید افتخار می‌کنیم. ضمن اینکه بسیار وجود داشته که برخی از مقلدین نیز از استادان خود پیشی می‌گیرند. لذا با توجه به اقتضا و نیازی که وجود داشت، جشنواره قصه‌گویی را در نهاد بنیاد نهادیم و با جدیت و شدت پیگیری خواهیم کرد و اساساً نگاه ما به این موضوعات نگاه هم‌افزایانه، توسعه‌بخش و خدمت‌رسانی است."
او همچنین ازتولید «برنامه تلویزیونی هدهد سفید» و پخش آن در ایام هفته کتاب از شبکه پویا و و تشکیل کارگروه تخصصی کودک که کتابداران کودک و نوجوان عضو آن‌اند و همچنین برگزاری دوره‌های آموزشی و مهارتی از جمله دوره‌های قصه‌گویی در نهاد خبر داده است. تا به اینجای کار عزم و جدیت مهدی رمضانی در راستای فعالیت برای کودکان از حامد علامتی جدی‌تر به نظر آمده است.
