فاصله‌گیری ایران از اروپا
نشست هفتگی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با یک اقدام نمادین همراه بود. ناصر کنعانی روز دوشنبه با یک ماسک شیمیایی در جمع خبرنگاران حضور یافت. حرکتی که یادآور حمایت آلمان در جنگ تحمیلی از صدام و در اختیار قرار دادن سلاح های شیمیایی از سوی دولت این کشور به رژیم بعث بود و اشاره‌ای نیز به اقدام اخیر برلین برای حمایت از معترضان که هفته گذشته قطعنامه‌ای را در شورای حقوق بشر علیه ایران به تصویب...
در همین خصوص سخنگوی وزارت امورخارجه با بیان اینکه متاسفانه اروپا دچار نوعی بی‌عملی در انجام تعهدات خود در ارتباط با برجام است، اظهار کرد: اروپا در دوره خروج آمریکا از برجام هم به‌رغم تعهداتی که داده بود مبنی بر اینکه خروج آمریکا از برجام را جبران خواهند کرد و در این زمینه به تعهدات خود به گونه‌ای عمل می‌کنند که ایران از مزایای برجام از جمله مزایای اقتصادی آن منتفع شود، عمل نکرد.
وی تصریح کرد: دولت‌های اروپایی شریک برجام هستند و در عمل نشان دادند که دچار بی‌عملی و نوعی عدم‌استقلال رای و تصمیم در ارتباط با برجام هستند، در مذاکرات دوره‌های اخیر برای بازگشت دولت آمریکا به برجام هم اروپا نشان داد که کاملا در سایه تصمیم و رویکرد سیاسی دولت آمریکا قرار گرفته است، بنابراین نمی‌توانیم بگوییم که اروپا در ارتباط با مذاکرات برجام، نقش مستقلی را ایفا می‌کند و مواردی که از طرف اروپا اعلام می‌شود، مواضع چندان قابل سرمایه‌گذاری نیست.
تقریبا این برای نخستین بار است که جمهوری اسلامی ایران از این ادبیات برای توصیف روابط ایران با اروپا استفاده می‌کند که نشان از بروز تنش در روابط پس از بن بست مذاکرات احیای برجام و به خصوص پس از بروز ناآرامی‌ها در ایران و حمایت‌های غرب برای جهت‌دهی به اعتراضات دارد. تا پیش از این تهران در تلاش بود تا با تفکیک روابط اروپا از آمریکا، از اتحادیه اروپا به عنوان ضربه‌گیر در روابط با واشنگتن استفاده کند.
همچنین ایران در تلاش بود تا شکاف‌های اروپا و آمریکا را برجسته ساخته و از این شکاف‌ها برای حفظ روابط اقتصادی، حفظ توافق برجام، جلوگیری از اعمال بیشتر تحریم‌ها و ممانعت از اجماع بین این دو بلوک استفاده کند. اما با بروز ادبیات تنش‌زا در روابط ایران و پایتخت‌های اروپایی زمینه برای ورود طرفین به فضای تنش در حال نمایان شدن است.
روزنامه «دنیای‌اقتصاد» پیش‌تر و در گزارش‌هایی از چشم‌انداز روابط ایران و اتحادیه اروپا، این مسیر را پیش‌بینی کرده بود. چرا که مطلوبیت‌های توافق در پایتخت‌های اروپایی به حداقل رسیده است و میانجی‌گری‌ها و تسهیل‌گری این بلوک در روابط ایران و آمریکا که آخرین نمونه آن در بسته مذاکراتی جوزپ‌بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای احیای برجام در ماه مرداد متجلی شد، در حال کمرنگ شدن است. مسیری که به زعم تحلیلگران می‌تواند بدون ابتکاراتی برای مدیریت تنش، مجددا دو طرف را در فاز تقابل قرار دهد که یادآور روابط ایران و اروپا در دهه 70 شمسی است که پس از تشکیل دادگاه میکونوس منجر به فراخوانی سفرای اروپایی از ایران شد.
با این حال سخنگوی وزارت امورخارجه روز دوشنبه در نشست خبری تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران معتقد است روند دیپلماتیک بهترین روندی است که می‌تواند منافع طرف های مذاکره‌کننده را در ارتباط با برجام تامین کند و تهران به چارچوب دیپلماتیک پایبند و علاقه‌مند است. چنانچه طرف مقابل فعال باشد و اراده سیاسی داشته باشد حتما با واکنش مثبت جمهوری اسلامی مواجه می‌شود در صورتی که طرف مقابل فعال نباشد، جمهوری اسلامی هم سیاست و رویکرد مستقل خود را مبتنی بر تصمیم و سیاست‌های کلان ملی دنبال خواهد کرد.
عدم‌همکاری با کمیته حقیقت یاب
ناصر کنعانی در ادامه نشست خبری در پاسخ به سوالی در مورد تصویب قطعنامه حقوق بشری علیه ایران توسط دولت آلمان گفت: در این ارتباط بیانیه وزارت امور خارجه به صورت مفصل منتشر شد، دیدگاه های ایران بیان شد، ایران همان‌طور که رسما اعلام کرد هیچ‌گونه همکاری با این کمیته سیاسی تحت عنوان کمیته حقیقت یاب نخواهد داشت. جمهوری اسلامی در چارچوب مسوولیت های ملی خود راسا اقدام به تشکیل کمیته ملی با حضور صاحب‌نظران و حقوقدانان و نمایندگان رسمی و غیررسمی کرده به این معنا که معتقد به مسوولیت ذاتی و ملی خودش است و در این ارتباط در حال انجام وظایف مسوولانه و بررسی و تحقیق همه جانبه هستیم.
وی افزود: بنابراین استفاده عجولانه از‌سازوکارهای حقوق بشری و رویکردهای سیاسی و استفاده ابزاری مردود است و هیچ کمکی به مفهوم حقوق بشر نخواهد کرد. جمهوری اسلامی در این ارتباط به مسوولیت های ملی خود عمل می‌کند. دولت در این زمینه تا الان مسوولانه عمل کرده و با تشکیل کمیته ملی مسوولیت خود را ادامه می‌دهد و اطلاع رسانی شفاف خواهدکرد.
شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در سی وپنجمین نشست ویژه خود در روز پنج‌شنبه سوم آذر در ژنو، به تشکیل یک کمیته حقیقت یاب جدید برای انجام تحقیقات در مورد آنچه گزارش‌های «نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران در رابطه با اعتراضاتی که پس از 25 شهریور آغاز شد» خوانده می‌شود، رای مثبت داد. این قطعنامه با 25رای موافق، 6 رای مخالف و 15 رای ممتنع به تصویب رسید.
احضار سفیر آلمان
در واکنش به تصمیم شورای حقوق بشر، وزارت خارجه جمهوری اسلامی روز دوشنبه سفیر آلمان در تهران را احضار کرد. در پی پیشگامی آلمان برای برگزاری نشست ویژه شورای حقوق بشر در مورد رویدادهای اخیر و تکرار اظهارات مداخله جویانه و بی پایه و اساس مقامات آلمانی، هانس اودو موتسل، سفیر جمهوری فدرال آلمان به وزارت امور خارجه احضار شد. در این ملاقات مراتب اعتراض شدید جمهوری اسلامی ایران نسبت به اظهارات مداخله جویانه و بی‌پایه و اساس مقامات آلمانی به سفیر این کشور ابلاغ شد.
همچنین به سفیر آلمان گفته شد قطعنامه اخیر نشست ویژه شورای حقوق بشر گامی اشتباه بر اساس رویکردی کاملا سیاسی و ابزاری نسبت به حقوق بشر است و از اساس مردود است و جمهوری اسلامی ایران با هر‌سازوکاری که بر مبنای آن تعریف شده، همکاری نخواهد کرد. همچنین تصریح شد همراهی آلمان و سایر کشورهای اروپایی با تحریم‌های یکجانبه آمریکا که موجب نقض فاحش حقوق بشر مردم ایران شده، این کشورها را فاقد هرگونه وجاهت و صلاحیت برای طرح ادعاهای حقوق بشری می‌سازد. سفیر آلمان اظهار کرد: مراتب را در اسرع وقت به مقامات کشورش منعکس خواهد کرد.
سفیر آلمان در تهران پیش از این نیز یک‌بار در پی اظهارات مداخله جویانه و غیرمسوولانه صدراعظم آلمان در قبال جمهوری اسلامی ایران، و بار دیگر نیز در واکنش به مواضع مداخله‌جویانه وزیر امور خارجه آلمان به وزارت امور خارجه احضار شده بود.
شکایت ایران از آلمان
در ادامه واکنش‌ها به اقدامات آلمان در ارتباط با ایران، سخنگوی وزارت خارجه ایران در پاسخ به سوالی در مورد شکایت ایران به شرکت‌های آلمانی مبنی بر فروش مواد و سلاح شیمیایی گفت: روزچهارشنبه روز همبستگی با قربانیان سلاح شیمیایی است جالب است بدانید که بنده در طول دوران دفاع مقدس شخصا بر مبنای وظیفه ملی این توفیق را داشتم که در کنار رزمندگان دفاع مقدس باشم و این ماسک مخوف همیشه همراه ما بود چراکه رژیم صدام از استفاده از سلاح‌های شیمیایی ابایی نداشت و در طول دوران جنگ تعدادی از دولت‌های غربی به‌ویژه آلمان از آن علیه ملت ایران در دفاع مقدس استفاده کردندو محموله‌ها و سلاح‌های شیمیایی را در اختیار رژیم بعث قرار دادند. در رسانه‌های آلمان در ابتدای دهه 90 میلادی به نقش آلمان تصریح شده است.
--> اخبار مرتبط