فناوری پیشرفته‌ای که در شناسایی تخلفات جاده‌ای به پلیس کمک می‌کند

به گزارش مشرق،حتما لازم نیست که اهل شنیدن و خواندن اخبار باشیم تا در جریان حوادث تلخ جاده‌ای قرار گیریم؛ بسیاری از ما در اثر یک سانحه رانندگی عزیزی را از دست داده و یا اثرات تلخ ناشی از آن را دیده‌ایم؛ به بیان معاون عملیات پلیس راهور تهران، 28 درصد از تصادفات در دو ماه پایانی سال 1401 بدلیل عدم توانایی در کنترل وسیله نقلیه ناشی از عدم رعایت سرعت مطمئنه بوده است.

پلیس به عنوان یکی از متولیان بررسی صحنه‌های تصادف اذعان می‌کند سرعت بالا باعث می‌شود تا خطر دیرتر دیده شود، تاخیر در رویت، عدم توجه به جلو، سرعت غیرمجاز و عدم رعایت سرعت مطمئنه از عوامل و دلایل تصادفات هستند. ممکن است بسیاری از رانندگان با سرعت مطمئنه و دقت رانندگی کنند اما کافیست یک نفر در این بزرگراه یا اتوبان با سرعت و سبقت‌های غیرمجاز جان خود و دیگران را به خطر اندازد، آیا خواسته سایرین برخورد با این خطرآفرینی نیست؟ بدون شک هیچ راننده‌ای حاضر نیست از فرد متخلف حمایت کند علاوه بر نظارت‌های فیزیکی پلیس در معابر درون و برون شهری، یکی از ابزارهای بازدارنده در این خصوص استفاده از تجهیزات الکترونیکی است و امروزه در بیشتر کشورهای جهان به عنوان ابزار کنترلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

حدودا دو دهه‌ی پیش در ایران قرار بود با تغییر رویکرد پلیس در هوشمندسازی نیروهای خود، اولین نسل از خودروهای هوشمند نیز به این بخش اضافه شود؛ برای رسیدن به این توفیق نیاز بود تا برخی تجهیزات در ماشین‌های پلیس نصب شود. حضور شرکت‌های خارجی صاحب فناوری مورد نظر سوای مقوله‌ی تحریم با مشکلاتی همچون خدمات پس از فروش و خطر هک مواجه بود، اما اعتماد به نخبگان دانشگاهی موجب شد تا یک اتفاق مهم به جریان افتد.

قصه‌ی این تولید از دل یک پارک بیرون آمد؛ پارکی که شبیه بقیه پارک‌ها نبود، خبری از تفریح و شادی نبود، در گوشه‌ای از پارک علم و فناوری دانشگاه تهران چند جوان با انگیزه‌های شخصی و ملی قرار بود تحولی در توسعه پلیس هوشمند ایجاد کنند؛ اسماعیل شهبازی، مدیر بازرگانی این شرکت دانش بنیان از انگیزه‌ها و مسیر پرپیچ خم کار برای رسیدن به جایگاه امروزیشان گفته است.

کارتان رو از کجا و چگونه آغاز کردید؟

شهبازی: سال 1383 هسته‌ی اصلی شرکت با چهار نفر از بچه‌های دانشگاه شریف و دانشگاه تهران شروع شد، یکی از دوستان ما در حادثه رانندگی جان خود را از دست داد، هر نفر که فوت می‌کند خلایی در جامعه و خانواده‌ها ایجاد می‌شود، با همین دیدگاه تصمیم گرفتیم یک سری طرح‌ها که می‌توانست در تصادفات باعث نجات جان انسان‌ها باشد پیش پلیس بردیم؛ با وجود اینکه پلیس در آن زمان طرح‌های ما را تایید کرد اما اعلام شد باید در مناقصه با چند شرکت دیگر رقابت کنیم.

شاید برایتان جالب باشد همان سال 1383 برای شرکت در این مناقصه نیروی انتظامی برای نمونه سازی اولیه مبلغ پانزده میلیون تومان به ما پول دادند بابت نمونه‌سازی اولیه اما بعد از مدتی اعلام کردند که دم شما گرم برای این کار تحقیقاتی اما ما تحقیق کردیم و متوجه شدیم این کار قبلا در دنیا انجام نشده و طبیعتا شما هم نمی‌توانید انجام دهید و شرکت‌های خارجی هم از حضور در این مناقصه انصراف داده‌اند.

پلیس به ما پول داد بابت نمونه‌سازی اولیه اما بعد از مدتی اعلام کردند که ممنون بابت کار تحقیقاتی چون متوجه شدیم این کار قبلا در دنیا انجام نشده و طبیعتا شما هم نمی‌توانید انجام دهید و شرکت‌های خارجی هم از حضور در این مناقصه انصراف داده‌اند.

با ایده‌ای که داشتید چه کردید؟

شهبازی: با اینکه طرح ما را نخواسته بودند اما یک هفته بعدنمونه اولیه محصول را تحویلشان دادیم و ماحصل خروجی آن شد زانتیای نامحسوس پلیس که معرف حضور همه در ایران است؛ با این که هفده سال از طول عمر زانتیاهای پلیس میگذرد اما هنوز لبه‌ی تکنولوژی محسوب میشوند زیرا در طراحی دوربین‌ها از سیستم‌های استریو ویژن استفاده شده که مثل چشم انسان میتواند ازعمق سنجی و اختلاف سرعت سنجی کنند؛ این دوربین‌ها تمام اهداف مورد نظر در محیط از سایه درخت و گاردریل تا عابر پیاده و خودروهای در حال حرکت را شناسایی کند؛ هر چند این کار خیلی هم ساده نبود یکی از سختی‌های کار این بود که هم مبدا فیلمبرداری در حال حرکت بود هم مقاصد فیلمبرداری متحرک؛ از طرفی تصاویر زمینه مدام در حال تغییر بودند و این کار را خیلی سخت می‌کرد. فارس: اثر کار شما در مجامع علمی هم دیده شد؟

شهبازی: بله؛ شرکت ما برای این کار جایزه ویژه جشنواره جوان خوارزمی را دریافت کردیم و در کنفرانس ماشین ویژن آمریکا اولین مجموعه‌ای بودیم که در دنیا توانسته بود چنین دوربینی را طراحی و تولید کن و این برای یک تیم از کشور ایران اتفاقی مهمی بود تا جایی که احمدی مقدم فرمانده نیروی انتظامی آن زمان از وزیر علوم وقت تشکر کردند که چند دانشجو توانسته‌اند نیاز کشور را برطرف کنند

روند کار در این هفده سال با همین شکل ادامه پیدا کرده یا دستخوش تغییرات شده؟

شهبازی: خب بعد از تصویب قانون سهمیه‌بندی بنزین و سوخت یک سری مشکلات ایجاد شد؛ پلیس اقبالش رفت به سمت سامانه‌های ایستای ثبت تخلف؛ با این رویکرد برای اولین بار در ایران با استفاده از سامانه‌های استریو ویژن توانستیم تمام خودروهای در حال حرکت را پلاک خوانی کنیم؛ این اتفاق قبلا با دوربین‌هایی انجام می‌شد که فقط امکان ثبت تخلف خودروهای متخلف با سرعت غیرمجاز را داشتند، فناوری به کار رفته در دوربین‌های قدیمی تقریبا ساده بود، در حقیقت یک رادار نسل 1 بود که می‌توانست شاتر مکانیکی دوربین عکاسی را فعال کرده و از خودروی متخلف عکس بگیرد که به اصطلاح از روی سرعت خودروها تنظیم می‌شد؛ یکی از ایرادات این دوربین‌ها این بود که امکان گرفتن عکس از همه‌ی خودروها وجود نداشت و ما برای اولین بار این کار انجام دادیم یعنی از تمام خودروهای عبوری عکسبرداری شده و خودروهای متخلف شناسایی می‌شوند.

در این مسیر توانستیم برای اولین بار عکس رنگی باکیفیت در شب تهیه کنیم و این قابلیت را برای پلاک خوانی در شب به سیستم پلیس اضافه کردیم. با حمایت‌های که طرح و مجموعه ما شد توانستیم تغییراتی در پلاک خوانی ایجاد کنیم تا جایی که کیفیت مورد قبول 85 درصد در آن زمان را به 95درصد ارتقا دهیم.

دوربین‌های ایستا نمونه خارجی داشتند یا این هم یک نمونه اولیه و تولید داخل بود؟

شهبازی: این مدل از دوربین‌ها نمونه خارجی داشت ولی همین امروز هم تنها سه یا چهار شرکت خارجی دوربین‌های استریو ویژن با تکنولوژی پیشرفته‌ای که عرض کردم، دارند؛ این دوربین‌ها با تلفیق رادار یا سنسور در خودروهای هوشمند مورد استفاده قرار می‌گیرند و توانایی شناسایی محیط و مدیریت خودرو دارند.

خیلی‌ها متناسب با تکنولوژی آن زمان فکر می‌کردند که ما تقلب کردیم و یک نفر آمده اطلاعات و داده‌ها را به صورت دستی انجام داده است.

بازخوردها نسبت به کار شما چه طور بود؟

شهبازی: شاید برای شما جالب باشد زمانی که خروجی داده‌ها را دادیم، خیلی‌ها متناسب با تکنولوژی آن زمان فکر می‌کردند که ما تقلب کردیم و یک نفر آمده اطلاعات و داده‌ها را به صورت دستی انجام داده است اما با همه‌ی سختی‌ها بالاخره اتفاق افتاد و ما توانستیم در طلوع و غروب آفتاب، برف و بارندگی و هر دلیل طبیعی که می‌توانست کیفیت پلاک خوانی را کاهش دهد با الگوریتم‌ها از بین ببریم و بهترین خود را ارائه کنیم.

محصولاتی دیگری هم در حوزه دوربین‌های کنترل‌گر دارید؟

شهبازی: شرکت ما محصولات متنوعی از تشخیص حجم بار برای سازمان پسماند تهران تا نمونه‌های تشخیص ترک جاده برای اداره راه و امثالهم داشته؛ اما تصمیم گرفتیم محصولی طراحی و تولید کنیم که زمان نصب خیلی نیاز به حضور خود ما نداشته باشد. یک کار جمع و جور که همه‌ی کارهای عکس برداری، پردازش، تصویر سی آر و پلاک خوانی در دوربین انجام شود و همه‌ی ماموریت‌های ترافیکی هم از جمله چراغ قرمز، سرعت سنجی و پلاک خوانی در خود سیستم صورت گیرد و در نهایت به محصول راهبردی دوم این شرکت دانش بنیان یعنی کارابین رسیدیم که ما را برنده جایزه‌ی بین‌المللی خوارزمی کرد و با وجود اینکه محصول ما کاملا ایرانی بود اما استاندارد CE اروپا را هم دریافت کردیم.

وقتی برای اولین بار سال 93 این دوربین را در شهر اهواز نصب کردیم مسئولین وقت استان به ما گفتند بابت نصب دوربین‌ها هیچ هزینه‌ای پرداخت نخواهند کرد؛ گفتند این‌جا آنقدر گرم است که همه‌ی تجهیزات ذوب می‌شوند، شما بروید اگر یک تابستان را سپری کردیم و اتفاقی نیوفتاد بعد تسویه خواهیم کرد و تا به امروز الحمدالله همان اولین نمونه دوربین نصب شده فعال است.

درخصوص سایر محصولات هم باید اشاره کنم تا امروز نزدیک به هزار و چهارصد سامانه در سراسر کشور تقریبا به صورت فعال داریم و این بیشترین تعداد محصولی است که یک شرکت دانش بنیان توانسته ارائه کند که عمده دلیلش کیفیت محصول ارائه شده است.

با شرکت‌های رقیب چه کار کردید؟

شهبازی: هیچ وقت برای ما رقیب معنا نداشته به همین دلیل هم شریک‌های خود را از شرکت‌های همکار انتخاب کردیم و دیگر رقیب کسی نبودیم؛ بسیاری از شرکت‌هایی که مایحتاج خود را از خارج از کشور تهیه می‌کردند، با توجه به کیفیت محصول، خدماتی که می‌دادیم و در دسترس بودن سراغ ما آمدند؛ امروز شاهدیم که در عوارضی‌هایی مثل تهران، قم، ساوه، همدان، کاشان، نطنز، بندرعباس و.... 80 درصد از دوربین‌های کارابین استفاده شده است؛ و مهمترین کارکرد آن جمع شدن صف‌های طولانی برای پرداخت عوارض بود، امروز خودروها از عوارضی‌ها عبور می‌کنند و بعد از دریافت پیامک هزینه را پرداخت می‌کنند.

یعنی تمام محصولات دانش بنیانی شما در خدمت پلیس هوشمند است؟

شهبازی: نه؛ در حوزه صنعت و کشاورزی هم محصولات هوشمندی تولید کردیم، ما با استفاده از سورترهای هوشمند می‌توانیم برای تفکیک محصولات کشاورزی، محصولات معدنی و صنایع پتروشیمی استفاده کنیم، به طور مثال در تفکیک محصولات کشاورزی خاصه محصولی همچون پسته، دستگاه‌های نمونه خارجی به طور مثال هزار کیلو در ساعت یک تن پسه را تنها بر اساس رنگ سورت می‌کند در حالی که همین پسته طیف رنگ گسترده دارد و خطا در دستگاه‌ها زیاد است؛ ولی ما الحمدلله دستگاهی تولید کردیم که مثل ذهن انسان بتواند بر اساس پارامترهای ریخت‌شناسی، رنگ، اندازه و شکل با استفاده از دوربین‌های آی فرم ریت اسکن تفکیک کنیم و با توجه به به اینکه ورود نمونه‌های خارجی به کشور در شرایط تحریمی مشکل است و حتی پشتیبانی از از آن هم توسط شرکت سازنده مشکل است، وجود نمونه‌های داخلی با کیفیت یک اتفاق مبارک است.