فنر جمع‌شده
اغلب اقتصادخوانده‌ها به مفهومی به نام «فنر ارزی» اشاره می‌کنند. اما معنای این ترکیب چیست؟ هرگاه تصمیم گرفته شود نرخ ارز در سطوحی پایین تر از نرخ تعادلی حفظ شود و اجازه داده نشود بار سنگین نرخ های بالای تورم، نرخ های بالای رشد نقدینگی و نرخ های پایین رشد اقتصادی روی نرخ ارز تخلیه شود، «فنر ارزی» شکل می‌گیرد. در این صورت، به محض آنکه یک شوک (مثلا یک تحریم جدید) به اقتصاد وارد شود، نرخ...
وقتی یک شوک تلخ اجتماعی وارد می شود و احساسات مردم را جریحه دار می کند، طبیعی است که در پی آن ناآرامی های اجتماعی ایجاد شود؛ اما معمولا شدت ناآرامی ها بیشتر و فراگیرتر از ابعاد آن شوک تلخ اجتماعی است؛ چون مانند فنر ارزی، فنر جمع‌شده ناشی از افزایش شدید مشکلات اقتصادی مردم (نظیر کاهش مداوم قدرت خرید علی الخصوص در سال‌های اخیر که نرخ های تورم بسیار بالا و کمرشکن بوده، افزایش شدید قیمت مسکن و اجاره بها، عدم تمکن مالی جوانان برای ازدواج و تشکیل خانواده و...) باز شده و دامنه و ابعاد ناآرامی های اجتماعی را گسترده تر می کند. در این شرایط، توان دولت برای کاهش دامنه ناآرامی ها تابعی از سرمایه اجتماعی آن است که البته انباشت مشکلات اقتصادی و ناکارآمدی ها در حوزه سیاستگذاری سبب شده است سرمایه اجتماعی در سطح پایینی قرار بگیرد.
اگر دولت محترم اصل وجودی ناآرامی های اجتماعی اخیر را صرفا به تحریکات دشمنان خارجی (که البته سهم هم داشته‌اند) نسبت دهد و نقشی برای متراکم‌شدن ناراحتی های اقتصادی مردم که ریشه در ناکارآمدی های داخلی دارد قائل نشود، به سختی می توان انتظار داشت که مردم به تماس دولت پاسخ بدهند و این تماس با بوق اشغال مواجه نشود. در نتیجه، پایان ناآرامی ها از دسترس دور می‌شود.
اما اگر پذیرفته شود که ناآرامی ها ریشه در مشکلات هم دارد، آن گاه بهترین سیاست برای پایان ناآرامی ها این است که فضایی برای گفتمان عمومی و مباحثه و مفاهمه میان عقلای جامعه از همه طیف ها ایجاد شود. این گفتمان می تواند به توافقی فراگیر میان دولت و مردم منتج شود تا از یکسو به اصلاح ناکارآمدی ها بینجامد و از سوی دیگر، ناآرامی های اجتماعی را به سرمایه اجتماعی برای دولت مبدل کند.
--> اخبار مرتبط