قابلیت تبدیل‌شدن جنوب کشور به قطب دامپروری و صنایع تبدیلی / دامداران در انتظار وعده‌های مدیران روحانی در دولت رئیسی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از رهیاب، خوزستان دارای رودخانه‌ها، تالاب‌ها و سدهای مختلفی است که این امر موجب شد امکان پرورش گاومیش در این استان فراهم شود به طوری که سال‌های متمادی رتبه نخست پرورش گاومیش را به خود اختصاص داده است.

218 هزار راس گاومیش در کشور وجود دارد که از این تعداد 87 هزار راس مربوط به خوزستان است. حدود 40 درصد جمعیت گاومیش کشور توسط 500 بهره بردار در 14 شهرستان خوزستان پرورش داده می‌شوند و سالانه معادل پنج هزار میلیارد ریال از محل تولیدات شیر و گوشت آنها درآمد حاصل می شود که باعث اشتغال پایدار و تولید در استان شده است. آب و تالاب تنها زیستگاه و بستر پرورش گاومیش می باشد و به همین دلیل صدها هزار خوزستانی برای پرورش این دام سنگین، زندگی در درون و حاشیه تالاب ها و رودخانه ها را انتخاب کرده تا امرار معاش و بخشی از نیازهای لبنی استان و کشور را تامین کنند. اما در چند سال اخیر به دنبال کاهش خروجی سدهای خوزستان، کم‌آبی رودخانه‌ها، تنش آبی رودخانه کرخه را خشک کرد که با شروع فصل تابستان و گرما، کمبود آب در تالاب‌ها و رودخانه‌های خوزستان شدت پیدا می کند و پرورش گاومیش با مشکل مواجه می شود و حوادث و بحران‌های متعددی در شهرها و روستاهای مختلف به وجود می‌آورد. وجود 87 هزار راس گاومیش، این استان را به خواستگاه اصلی پرورش گاومیش در کشور تبدیل کرده است. تنوع محصولات تولیدی از این دام به دلیل نبود صنایع تبدیلی زیاد نیست و اغلب، تنها از گوشت، شیر خام، سرشیر و ماست، آن استفاده می شود. وابستگی شدید گاومیش به آب سازگاری این دام با شرایط محیطی و مقاومت در برابر بیماری‌های دامی باعث شده تا محصول تولید شده نسبت به سایر دام‌ها از کیفیت بالاتری برخوردار باشد اما یکی از الزامات زیست محیطی گاومیش ها زندگی در کنار آب است. از این رو اگرچه وجود تالاب‌ها و رودخانه‌های مختلف، این استان را به یکی از مستعد‌ترین مکان‌ها در زمینه پرورش گاومیش تبدیل کرده و تقریبا در تمام تالاب‌های استان کار پرورش این دام به صورت سنتی در جریان است اما کمبود یا نبود آب کافی، به دلیل عدم اختصاص حقابه واقعی در فصل‌هایی از سال حیات این دام را به خطر انداخته و دلسردی پرورش دهندگان وسرمایه گذاران را رقم زده است. کشت تابستانه علت اختلال هورالعظیم بعد از خشک شدن رودخانه کرخه در پایین دست، مسوولان وزارت نیرو وضعیت موجود را به دلیل خشکسالی، کشت محصولات زراعی به ویژه شلتوک را ممنوع عنوان کردند؛ آنها معتقدند کشت تابستانه برای تامین آب مورد نیاز احشام، هورالعظیم را دچار اختلال کرده است. این تالاب سال‌ها است به دلایل مختلف از جمله خشک کردن برای جاده‌سازی شرکت‌های نفتی و همچنین خشکسالی، با کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کند، با خشکسالی امسال وضعیت بدتری پیدا کرده است. همچنین عدم تامین حقآبه رودخانه‌های استان در چند سال اخیر باعث شده تا طرح 550 هزارهکتاری مقام معظم رهبری تکمیل نشود و یکی از مهمترین برنامه‌هایش دولت در خوزستان تا نیمه‌راه متوقف شود. نمایندگان مجلس و کارشناسان علوم آب اما معتقدند افزایش بهره‌وری و صرفه‌جویی در مصرف آب کشاورزی اگرچه ضروری است اما خروجی سد کرخه و دبی رودخانه به صورت چشم‌گیری کاهش یافته که دلیل آن نبود آمایش سرزمینی در کشور، سوء‌مدیریت منابع آبی، احداث سدهای کوچک و بزرگ در بالادست و برداشت بی رویه از آن است. براساس اطلاعات بدست آمده بیشترین تعداد گاومیش داران در تالاب‌های هور العظیم، شادگان، و رودخانه‌های کارون، کرخه، شاوور، زهره، ودز زیست می‌کنند که حیات این دام براثر نبود آب کافی، افزایش فاصله محل نگهداری گاومیش‌ها با تالاب‌ها براثر عقب نشینی آب تالاب‌ها به خطر افتاده است. سال گذشته بی آبی هور آهنگ شوم مرگ و سقط جنین گاومیش ها را کوک کرد و موجب شد خسارات بی شماری به دامداران خوزستان وارد کرد و خشکی نهرهای نیسان، شط علی، اطعام و هور العظیم علاوه بر سقط جنین زمینه ساز مرگ و اتلاف دهها گاومیش در حمیدیه، دشت آزادگان، بستان، حویزه، کارون و رفیع شد. مرگ گاومیش ها دور از انتظار نیست امسال نیز کاهش آورده رودخانه کرخه و خشکی شاخه های آن در مناطق پایین دست همچون حمیدیه، دشت ازادگان، حویزه، رفیع و بستان علاوه بر گسترش تنش آبی در مناطق شهری و روستایی و نابودی اقتصاد کشاورزی به ویژه ممنوعیت کشت تابستانه، موجب خشکی بخش های وسیعی از هورالعظیم شده است که اگر دولت رسیدگی نکند نتیجه آن اتلاف و مرگ "گاومیش ها" می شود. بسیاری از روستاهای مرزنشین منطقه به علت خرابی‌های جنگ و یا بی‌آبی تخلیه شده‌اند و با توجه به مشکلات زیرساختی موجود، تنها خاطرات خوش زندگی در کنار هور و نخل و گاومیش باعث شده تا خانواده‌های باقی مانده اقدام به مهاجرت نکنند. تنش آبی خوزستان تنها محدود به حوزه کرخه و مقصد آن یعنی هورالعظیم نیست بلکه در حوزه کارون و مارون نیز اوضاع مناسبی وجود ندارد، صدور مجوز پروژه‌های جدید انتقال آب کارون و ساخت سد مارون 2 که در سکوت خبری مسئولین و غوغای آن در شبکه های مجازی است، بر نگرانی مردم افزوده به ویژه آنکه بسیاری از مناطق روستایی حاشیه کارون و نخلستان‌های شادگان و آبادان با مشکل کمبود آب مواجه هستند. کارون پر آب اما سهم مردم اندک رودخانه کارون پرآب‌ترین رودخانه خوزستان است که ورود روزانه 185 هزار مترمکعب فاضلاب شهری و بیمارستانی از 27 شعبه به رودخانه کارون در مقطع اهواز باعث غیر قابل استفاده بودن آن جهت مصارف شرب شده است. همچنین بعد از شهر اهواز نیز از کارون برای آبیاری کشت نیشکر استفاده می‌شود که از عوامل کاهش دبی آب رودخانه است، در ستاد بحران استان تامین آب مزارع شرکت‌های دولتی نیشکر اولویت دوم را پس از تامین آب شرب دارند که به همین دلیل کشاورزان معتقدند این شرکت‌ها باید بخشی از خسارت‌های آنها را متقبل شوند و همچنین خوزستان سهمی از درآمدهای نیشکر داشته باشد. گاومیش داران در انتظار تحقق وعده ها طی ماه‌های اخیر بار‌ها شاهد رسانه‌ای شدن مسئله بی آبی و خشکسالی در خوزستان بوده ایم و این موضوع به حدی جدی شده که هشدار‌های پی در پی به منظور ممنوعیت کشت داده شده است اما کشاورزان کشت نکنند، تکلیف گاومیش داران استان خوزستان چیست؟ احشامی که وابستگی بسیاری به آب دارند و به فاضلاب روی آورده اند. خدارحم امیری زاده رییس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان گفت: بیش از 90 درصد آب‌های مصرفی خوزستان از بالادست است که در سال آبی جاری 45 درصد کاهش آورد آب از بالا دست به استان داشته‌ایم. وی افزود: در راستای تنش آبی که استان با آن مواجه است جایگاه‌های گاومیش داران در استان به سیستم مه پاش (سیستم خنک کننده) مجهز خواهند شد تا در شرایط کم آبی گاومیش‌ها آسیب نبینند. اما طبق گفته‌های اهالی یکی از روستا‌های حمیدیه به خبرنگار این رسانه، دامداران بسیاری در انتظار مه پاش هستند زیرا با وجود چند هزار گاومیش در این منطقه و پایین آمدن سطح آب و به دلیل کمبود آب برای شنا، احشام روی به فاضلاب آوردند و شرایط بحرانی از سال گذشته بدتر است و تاکنون اقدام موثری از سوی دولت انجام نشده است. بی اعتمادی حاصل از وعده‌های عملی نشده در چند سال اخیر کشاورزان و دامداران خوزستانی یا با مشکلات سیل مواجه بودند و یا با عوارض کم‌آبی دست و پنجه نرم می‌کردند و بسیاری از وعده‌های مسوولان برای حل مشکلات و پرداخت خسارات به آن‌ها محقق نشده و به همین دلیل دولت را در مدیریت آب همراهی نمی‌کنند. زیرا در مواقع بروز بحران در خوزستان، مسئولان به تکاپو افتاده و وعده می‌دهند در حالی که علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد؛ بر اساس اطلاعات به دست آمده، امسال نیز بی برنامگی و انفعال مسئولان امر امکان بروز بحران با تبعات اجتماعی، اقتصادی و خسارت به بخش کشاورزی و دامداری وجود دارد. در حالی که خوزستان با وجود صد هزار راس گاومیش توان تبدیل به قطب دامپروری صنعتی و صنایع تبدیلی را دارد این روز‌ها اثرات و تبعات خشکسالی در این استان بیش از سایر استان‌ها نمود پیدا کرده که با توجه به اتفاقات سال گذشته قابل توجیه نیست، مدیریت آب کشور و استان باید حداقل آب مورد نیاز برای دامداران و همچنین کشاورزان را بر اساس مجوز‌های کشت‌های جایگزین که از سوی متولیان امر صادر شده، تامین کنند، زیرا برای امر معیشتی آن‌ها ضروری است. بررسی‌ها نشان می‌دهد، با اینکه بیش از 30 درصد از آب‌های جاری کشور در خوزستان روان است، 700 روستای این استان با مشکل تنش آبی مواجه هستند که بخش عظیمی از این مسئله به سوءمدیریت در آبرسانی به این مناطق بازمی گردد. همچنین نبود آمایش سرزمینی در کشورمان، بخشی‌نگری و سوءمدیریت منابع آب منجر به کم‌آبی در خوزستان شده و تاثیر جدی این بحران بر زندگی مردم و عملی نشدن وعده‌ها به بی اعتمادی بین مردم و مسوولان دامن زده است. بر این اساس، مسئله تنش آبی درخوزستان جدی است و نیاز به رسیدگی سریع دارد و لازم است که مسئولان زودتر برای رفع این بحران بپردازند چرا که کم آبی علاوه بر اینکه شرایط را برای مردم سخت کرده، احشام و بخصوص گاومیش‌ها را در معرض نابودی قرار داده که خطر ابتلا به بیماری‌ها و مرگ را برای آن‌ها به دنبال دارد. انتهای پیام /