لایحه تاسیس "اونیورسیته" تصویب شد

به گزارش ایسنا، با به کار بردن لفظ دانشگاه احتمالا اولین تصویری که در ذهن ایرانیان نقش می‌بندد، سردر معروف دانشگاه تهران است که در خیابان انقلاب اسلامی قرار دارد. برای تاسیس این دانشگاه که نقش مهمی در تاریخ معاصر ایران دارد و صحنه‌ی وقوع رخدادهای مهم بسیاری بوده است، راه زیادی طی شده است.

بر اساس آن چه در وب‌سایت تاریخ ایرانی منتشر شده است، ماجرای تاسیس دانشگاه تهران از آن جا آغاز می‌شود که دکتر اسماعیل خان‌سنگ، نماینده ساری در ششمین مجلس شورای ملی سال 1305 در نامه‌ای به سید محمد تدین، وزیر وقت معارف، خواستار اقدام دولت برای احداث "اونیورسیته" در ایران شد؛ موضوعی که خود تدین نیز به آن نظر داشت و جایی درباره‌ی آن گفته بود: «یک روزی این مملکت از علم کاملا مستفید خواهد شد که ما دارای اونیورسیته و دارالعلوم باشیم و الا با این تحصیلات ابتدایی و متوسطه آن استفاده که ممالک دیگر از علوم عالیه می‌کنند ما هم اگر بخواهیم منحصر کنیم به همین قسمت، آن استفاده را نخواهیم کرد.»

بر اساس آن چه دانشگاه تهران اعلام کرده است، سال‌های بعد، دکتر محمود حسابی نیز پیشنهاد راه‌اندازی مرکزی جامع برای همه یا اغلب دانش‌ها را با وزیر وقت فرهنگ مطرح می‌کند. البته برخی در ایران به اشتباه پروفسور حسابی را موسس دانشگاه تهران می‌دانند چیزی که ضیا موحد، شاگرد وی آن را کذب محض می‌خواند. وی در مصاحبه با سایت تاریخ ایرانی می‌گوید: تاریخ دانشگاه تهران کاملا روشن است. دکتر حسابی اصلا آن موقع کاره‌ای نبوده که بخواهد دانشگاه تهران را تاسیس کند. تاریخ دانشگاه تهران که معلوم است.

در نهایت پیشنهاد ساخت دانشگاه تهران با رضا شاه مطرح می‌شود. علی‌اصغر حکمت در خاطرات خود می‌گوید: در یکی از شب‌های فرخنده اواخر بهمن 1312 جلس هیئت وزرا در حضور شاه در عمارتی که اکنون مقر کاخ ملکه پهلوی است تشکیل شده بود. سخن از آبادی تهران و عظمت ابنیه و عمارات و قصور زیبای جدید در میان آمد. مرحوم فروغی (ذکاءالملک) رئیس‌الوزرا در این باب به شاهنشاه تبریک گفت. دیگر وزیران نیز هر یک به تحسین و تمجید زبان گشوده بودند. نوبت به بنده نگارنده رسید که به سمت کفیل وزارت معارف در آن میان حاضر بودم. گویا خداوند متعال به قلب من الهام کرد که عرض کردم در آبادی و عظمت پایتخت البته شکی نیست ولی نقصی که دارد این است که این شهر هنوز عمارت مخصوص "اونیورسیته" (دانشگاه) ندارد و حیف است که این شهر نوین از همه بلاد بزرگ عالم از این حیث عقب باشد. شاه بعد از اندک تأملی یک کلمه گفتند "بسیار خوب آن را بسازید".

بر اساس آن چه در خاطرات حکمت آمده است، رضا شاه به وزیر مالیه دستور می‌دهد، 250 هزار تومان برای ساخت دانشگاه تهران اختصاص دهند. حکمت در خاطرات خود می‌گوید: در فروردین سال 1313 پیشنهاد دو زمین جلالیه و بهجت‌آباد برای ساخت دانشگاه تهران مطرح شد. در نهایت رضا شاه در این باره می‌گوید: "باغ جلالیه را انتخاب کنید. بهجت‌آباد شایسته نیست. عرصه آن کم و اراضی آن سیل‌گیر است. من همه این نواحی را با اسب گردش کرده و دیده‌ام." پس از آن، علی‌اصغر حکمت با پرداخت 100 هزار تومان به مالک آن که تاجری به نام حاج رحیم آقا اتحادیه تبریزی بود این باغ را خریداری می‌کند.

طرح تاسیس دانشگاه تهران، در اسفند 1312 به مجلس شورای ملی پیشنهاد شد و پس از دو ماه بررسی و مطالعه، در کمیسیون معارف پارلمان، سرانجام قانون تأسیس دانشگاه تهران در هشتم خرداد 1313 به تصویب مجلس شورای ملی رسید و به این ترتیب تهران دارای "اونیورسیته" شد.

سرانجام مراسم افتتاح دانشگاه تهران، 15 بهمن سال 1313، با شش شعبه: طب، فنی، علوم، علوم معقول و منقول، ادبیات و حقوق در تالار تشریح دانشکده طب (نخستین بنای دانشگاه تهران) برگزار شد و این دانشگاه رسما کار خود را آغاز کرد.

انتهای پیام