لایروبی کانال‌ها وضعیت «خلیج گرگان» را وخیم‌تر می‌کند
تهران - ایرنا - رئیس پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور گفت: لایروبی کانال‌ها وضعیت «خلیج گرگان» را وخیم‌تر می‌کند، اگر ارتباطات دریای خزر و خلیج گرگان را افزایش دهیم هیچ تغییری در تراز آب خلیج گرگان ایجاد نخواهد داشت و ممکن است سرعت خشک شدن این خلیج بیشتر هم شود.
به گزارش روز چهارشنبه ایرنا از سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، «راضیه لک» در این باره اظهار داشت: خلیج میانکاله، خلیج گرگان و شبه جزیره میانکاله که در قسمت شمالی آن‌ها دریای کاسپین قرار دارد، یک مجموعه متصل و یک اکوسیستم جداناشدنی است، اتفاقی که در اطراف این منطقه در حال رخ دادن است، این است که نوسانات و بالا و پایین رفتن سطح آب کاسپین، تأثیر زیادی بر سواحل کم‌شیب دارد و موجب می‌شود تا مرتباً ساحل گسترش پیدا کند.
وی بیان کرد: در حال حاضر به دلیل اینکه سطح آب دریای کاسپن عقب آمده و به نظر می‌رسد که ارتباط آب با خلیج گرگان محدود شده اما نکته این است که حتی اگر آب ارتباط ضعیفی نیز با خلیج داشته باشد، آبی که در دریای کاسپین هست به یک اندازه با خلیج گرگان مبادله می‌شود و این طور نیست که اگر لایروبی انجام شود، مقدار ورودی آب به خلیج نیز بیشتر شود.
وی تاکید کرد: اگر ارتباطات دریای خزر و خلیج گرگان را افزایش دهیم، هیچ تغییری در تراز آب خلیج گرگان ایجاد نخواهد داشت و در نتیجه لایروبی کانال‌ها بر افزایش تراز آب خلیج گرگان هیچ تأثیری ندارد.
عضو کمیته علمی مخاطرات زمین شناختی ساحلی کرسی یونسکو ادامه داد: ابهامی که در این رابطه وجود دارد این است که زمانی که لایروبی انجام گیرد، بی شک ارتباط خزر با خلیج گرگان یشتر خواهد شد، از آنجا که جهت جریان‌های دریای خزر در گوشه چنوب شرقی آن، شمال غرب به جنوب شرق یعنی به سمت کانالهای آشوراده و چوپوقلی است، افزایش ارتباط آب دریا با خلیج گرگان با توجه به جهت جریان می‌تواند باعث شود تا رسوب بیشتری به خلیج گرگان وارد شود.
لک ادامه داد: از سویی دیگر جریان در خلیج گرگان، افقی و از غرب به شرق است و شدت زیادی ندارد و این خلیج قادر نیست رسوب را به سمت دریای خزر پس بزند و بنابراین بیشتر شدن راه ارتباطی دریای خزر با خلیج گرگان، سبب ورود رسوب بیشتر به خلیج گرگان خواهد شد؛ زمانی که رسوب بیشتری وارد خلیج گرگان شود عمق خلیج با سرعت بیشتری کم می‌شود و سرعت خشک شدن این خلیج بیشتر می‌شود که این مورد نهایتاً منجر به نابودی سریعتر اکوسیستم منطقه خواهد شد!
وی درباره راهکارهای جایگزین برای احیای خلیج گرگان گفت: اگر قرار است که لایروبی انجام شود بهتر است که این لایروبی به جای کانال‌ها بر روی قسمت‌های خشک و کم‌آب خلیج گرگان انجام شود؛ اگر بتوانیم ورود رسوب از خزر به خلیج را نیز کاهش دهیم می‌توانیم سرعت خشک شدن خلیج را به تأخیر بیاندازیم؛ مورد دیگر رسوبات بادی در این منطقه است که باید این رسوبات را در نزدیکی بخش جنوبی میانکاله کنترل کنیم.
به گفته رئیس پژوهشکده علوم‌زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور؛ همچنین نصب تله‌گیرهای رسوبی در محل ارتباط و دهانه دو کانال ذکر شده، می تواند در کاهش نرخ رسوبگذاری خلیج گرگان موثر باشد.
رئیس پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی خاطرنشان کرد: راهکار ارائه شده مبنی بر لایروبی کانال‌ها، مشکل تردد کشتی‌ها در بنادر منطقه را حل می‌کند اما در حل مشکل محیط زیست خلیج گرگان تأثیر مثبتی ندارد.
شایان ذکر است، چندی پیش به منظور نجات "خلیج گرگان" از خشک شدن کامل مقرر شد تا سازمان بنادر و کشتیرانی 2 کانال آشوراده و چوپوقلی که ارتباط‌دهنده خلیج گرگان هستند را با تخصیص اعتبار 500 میلیارد تومان، لایروبی کند تا ارتباط آب خزر با خلیج گرگان بیشتر شود اما این طرح با مخالفت بسیاری از کارشناسان محیط زیست شده و متخصصان این طرح را علاج کار خلیج گرگان نمی‌دانند. این خبر را مدیر بنادر و دریانوردی استان گلستان اعلام کرد که براساس دستور رئیس جمهور اردیبهشت‌ماه 1401 عملیات لایروبی خلیج گرگان آغاز می‌شود و لایروب‌ها در حال انتقال به استان گلستان هستند و تا دو هفته آینده در استان گلستان مستقر می‌شوند و به گفته اسعدی با دستور ویژه رئیس سازمان بنادر و دریانوردی کشور و با همکاری قرارگاه خاتم‌الانبیاء قرار شد این طرح به سرعت اجرایی شود.
به گزارش ایرنا، خلیج گرگان بزرگ‌ترین خلیج دریای خزر است که بر اثر پیشروی شبه جزیره میانکاله در جنوب شرقی خزر تشکیل شد و در سال 1354 به همراه تالاب میانکاله و لپوی زاغمرز، به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسید که این نشان می دهد که نه فقط خلیج گرگان بلکه نواحی اطراف آن شامل شبه جزیره میانکاله و تالاب بین‌المللی گمیشان هم یک مجموعه ارزشمند محیط زیستی هستند.