ماجرای «ابتکار» فرمانده ایرانی که بعثی‌ها را «میخکوب» کرد / از روستای پوینک تا اعزام به آمریکا

انقلاب اسلامی ملت ایران یک اتفاق شگرف و یک معجزه کم‌نظیر در تاریخ جهان است. اتفاقی که به نظر بسیاری از سیاستمداران بزرگ جهان یک رخداد بزرگ بود؛ به نحوی که بخش عمده‌ای از آن‌ها حتی فکر نمی‌کردند چنین رویدادی سرنوشت‌سازی رخ دهد.

عظمت پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) به حدی بود که خود ایشان از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان انفجار نور یاد کردند. انقلابی که با همه آنچه تا روز پیروزی انقلاب اسلامی از آن با واژه انقلاب یاد می‌شد، تفاوت‌های اساسی داشت.

شهید «منصور ستاری» سرلشکر فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نخبه‌ای که رهبر انقلاب درباره او فرمودند: «شهید منصور ستاری حقیقتا یک نخبه بود؛ هم از لحاظ فکری ذهنی علمی و عملیاتی، هم از لحاظ انگیزه و ایمان، هم حضور در عرصه‌های دشوار.»

ایشان همچنین درباره سرلشکر ستاری فرمودند: «شهید ستاری درمیدان های جنگ، بارها تا مرز شهادت پیش رفت و پیوسته در طلب شهادت بود. او شب وروز نمی‌شناخت و تمامی لحظات زندگی خود را وقف خدمت به اسلام و نظام اسلامی کرده بود.»

روایت زندگی منصور آسمان‌ها از روستای پوینک تا اعزام به آمریکا

منصور ستاری در سال 1327 در روستای ولی آباد ورامین دیده به جهان گشود. پدرش، مرحوم حاج حسن شاعری فاضل بود که دیوانی از او به نام «ماتمکده عشاق» به یادگار مانده است. دوران ابتدایی را در مدرسه ولی آباد ورامین و دوران متوسطه را در روستای «پوینک» باقر آباد به پایان رسانید. وی در طول دوران تحصیل همواره یکی از شاگردان ممتاز کلاس به شمار می‌رفت.

منصور پس از اخذ دیپلم متوسطه در سال 1346 وارد دانشکده افسری شد و پس از پایان دوره دانشکده به درجه ستوان دومی نایل آمد. وی در سال 1350 جهت طی دوره کنترل رادار به کشور آمریکا اعزام شد و پس از گذراندن دوره یکساله، در سال 1351 به ایران بازگشت و به عنوان افسر کنترل شکاری نیروی هوایی مشغول به کار شد.

ستاری در سال 1354 در کنکور سراسری شرکت کرد و در رشته برق و الکترونیک پذیرفته شد. تعدادی از واحدهای دانشگاهی را گذرانده بود که با پیروزی انقلاب اسلامی و شروع جنگ تحمیلی تحصیل را کنار گذاشت و همدوش دیگر آحاد مردم به پاسداری از دستاوردهای انقلاب پرداخت.

وی افسری مؤمن، متعهد، شجاع، آگاه، تیزهوش و کاردان بود. طرح‌ها و ابتکارهای زیادی در تجهیز سیستم‌های راداری، پدافندی به اجرا گذاشت که در طول جنگ تحمیلی توان نیروی هوایی را در سرنگونی هواپیماهای متجاوز دشمن دو چندان کرد.

منصور؛ از فعالیت‌های پدافندی تا انتخاب به عنوان فرمانده نیروی هوایی ارتش

سرهنگ ستاری به علت فعالیت‌های بی‌شائبه و فراوانی که در اجرای طرح‌های جنگی از خود نشان داد، درسال 1362 به سمت معاون عملیات فرماندهی پدافند نیروی هوایی منصوب شد.

طرح‌ها و برنامه‌هایی که شهید ستاری ارائه می‌داد بسیار منطقی، عملی، کاربردی و مؤثر بود. از این رو در سال 1364 به عنوان معاونت طرح و برنامه نیروی هوایی برگزیده شد و به علت لیاقت و کاردانی و شایستگی که از خود نشان داد از سوی بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی و با پیشنهاد آیت‌الله خامنه‌ای رئیس وقت جمهور در بهمن ماه سال 1365 با درجه سرهنگی به سمت فرماندهی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران منصوب شد و تا هنگام شهادت عهده دار این مسئولیت بود.

شهید ستاری در نیروی هوایی ارتش چه اقداماتی انجام داد؟

منصور ستاری را باید مغز متفکر نیروی هوایی ارتش دانست. او با وجود اینکه خلبان نبود اما به خوبی نیروی هوایی را می‌شناخت و اقدامات مهمی برای پیشرفت این نیرو و درخشش آن انجام داد.

تأسیس دانشکده پرواز، تأسیس دانشگاه هوافضا، تأسیس دانشکده پرستاری و راه‌اندازی مرکز تحقیقات و آموزش پزشکی - پاتولوژی - نیروی هوایی، توجه به آموزش کارا - حین خدمت - و آموزش کارکنان رده میانی و تأسیس هنرستان کار و دانش و فنی و حرفه‌ای در مرکز آموزش‌های هوایی، اجرای برنامه‌های آموزش وپرورش برای افرادی که حداکثر با سن 16 به استخدام نهاجا در آمده بودند جزو مهم‌ترین اقدامات شهید ستاری در فرماندهی نیروی هوایی ارتش است.

باید به این نکته هم توجه شود که ایجاد شبکه دیده بانی به منظور تقویت سامانه پدافندی کشور، ایجاد شبکه دیده‌بانی بصری، ایجاد موانع هوایی بر فراز دره‌ها، گذرگاه‌ها و ارتفاعات نیز جزو دیگر اقدامات مهم شهید ستاری در فرماندهی نیروی هوایی ارتش است.

ماجرای ابتکار منصور که بعثی‌ها را میخکوب کرد

سرلشکر منصور ستاری، فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در کوران محدودیت‌های دوران دفاع مقدس، با ابتکارهای خارق‌العاده خود توانست نام بلندش را در تاریخ ایران اسلامی، استوار و ماندگار کند. او طرح‌ها و ابتکارات بسیاری در نیروی هوایی به ویژه در حوزه‌های راداری و پدافندی ارائه کرد و به مرحله اجرا گذاشت. در طول دوران جنگ تحمیلی توان نیروی هوایی را در سرنگونی هواپیماهای متجاوز دشمن و صیانت از آسمان کشور، دوچندان کرد.

طرح‌ها و برنامه‌هایی که شهید ستاری ارائه می‌داد، نوآورانه، منطقی و اثرگذار بود. مهم‌تر از همه قابلیت اجرایی شدن داشت. این نوآوری‌ها، باید در شکل طرح‌ها و برنامه‌های عملیاتی و با سکان‌داری وی ادامه می‌یافت.

سرلشکر ستاری در تمام مدتی که زمام امور نیروی هوایی را بر عهده داشت، با اجرای ده‌ها طرح و برنامه مبتکرانه و خلاقانه، توانست راه دفاع هوایی را هموار و نام این فرمانده آسمانی را در تاریخ کشور ماندگار کند

در عملیات بزرگی مانند فتح‌المبین و بیت‌القدس، استفاده از سامانه پدافند هوایی موسوم به «هاگ»، برای نخستین بار و به ابتکار شهید ستاری، به صورت مستقل عملیاتی شد یعنی با استفاده از رادار متصل به سامانه، کاری انجام شد که شبکه‌ای در هم تنیده و متشکل از چندین رادار تصویری گسترده از آسمان کشور ارائه می‌داد.

کارایی و نقش مهم سامانه پدافندی هاگ در دفاع مقدس، دشمن را بر آن داشت که بیش از گذشته در پی انهدام این سامانه باشد. دشمن با حمایتی که از سوی غرب داشت، توانست با استفاده از موشک‌های هوا به زمین معروف به ضد تشعشع (خ 28) تعدادی از دستگاه‌های هاگ را مورد اصابت قرار دهد.

تیمسار ستاری با آگاهی خوبی که از کارکرد این سامانه و جزییات آن داشت، همچنین شناختی که از شرایط جغرافیایی و اقلیمی منطقه نبرد به دست آورده بود، در منطقه عملیات والفجر 8 راهبری و هدایت عملیات پدافند هوایی را از سیستم راداری هاگ به رادار مادر منطقه‌ای که در بندر امام خمینی (ره) مستقر بود، تغییر داد و این مشکل را به نحو قابل توجهی حل کرد. شهید ستاری خودش مسئولیت مستقیم هدایت و دستور پرتاب موشک‌های هاگ را از بندر امام خمینی بر عهده گرفت. ابتکار شهید ستاری، کارآمد افتاد و والفجر 8 به عنوان گل سرسبد دستاوردهای پدافند هوایی ماندگار شد.

انواع جنگنده‌های «آذرخش» و «صاعقه» محصول ایده آینده‌نگرانه شهید ستاری برای ساخت هواپیمای نظامی ایرانی و خودکفایی در این عرصه هستند.

پرواز عقاب‌ها برای صیانت از منافع اقتصادی ایران

یکی از گام‌های اثرگذار و کلیدی امیر منصور ستاری به عنوان فرمانده نیروی هوایی حفاظت از کشتی‌ها و نفت‌کش‌های ایرانی در برابر حملات هوایی نیروهای بعثی بود. اگرچه اخلال در فعالیت کشتی‌ها و نفتکش‌های ایرانی توسط عراق از همان ابتدای جنگ وجود داشت اما حضور ناوهای آمریکایی در سال 1365 و پس از «عملیات کربلای 5» در خلیج فارس، حمله به نفت‌کش‌ها را وارد مرحله جدیدی کرد.

جنگنده‌های دشمن بعثی تلاش می‌کردند تا با حملات موشکی مستقیم حرکت نفت‌کش‌ها را دچار اختلال کنند. در راه دفاع از این عرصه، اما رزمندگان وطن مقاومتی جانانه و ماندگار را خلق کردند و در این راه تعدادی از این عزیزان به درجه رفیع شهادت نائل آمدند.

پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با هدایت و ابتکار شهید ستاری در این مقطع حساس توانست علاوه بر دفاع از جزایر ارزشمند خلیج فارس و تأسیسات نفتی مستقر در آن‌ها، با حضور مستقیم بر روی کشتی‌ها و حتی نفتکش‌های ایرانی در برابر حملات هوایی رژیم بعث عراق پاسخی کوبنده بدهد.

پرواز عقاب به سوی آشیانه ابدی

سرانجام روز موعود فرا رسید و تقدیر برای مردان بزرگ نهاجا چنین رقم خورد که در پروازی عادی و 6 سال پس از پایان جنگ شهید شوند. 15 دی 1373 ساعت 8 شب، خلبان سرهنگ جمشیدی به همراه کمک خود سرهنگ دوم خلبان جم منش هواپیمای جت استار را برای پرواز به سمت تهران آماده می‌کردند.

تیمسار ستاری به همراه تیمسار اردستانی، شجاعی، یاسینی و دیگر همراهان به پای هواپیما آمده و پس از خداحافظی سوار بر هواپیما شدند. مهندس پرواز سروان سنایی مشغول چک‌های قبل از پرواز است. بعد از سوار شدن در هواپیما بسته می‌شود. ساعت تقریباً 20:10 کمک خلبان از برج اصفهان اجازه استارت می‌خواهد که داده می‌شود.

هواپیما برمی‌خیزد اما بروز مشکل در هواپیما باعث می‌شود خلبانان درخواست بازگشت کنند. ساعت 20:42 در آخرین تماس، موقعیت هواپیما خواسته می‌شود. این‌گونه جواب می‌آید: در حال گردش برای فاینال هستیم و ناگهان ارتباط با برج مراقبت قطع می‌شود. هواپیمای جت استار نیروی هوایی به شماره ثبت 9001-5 در فاصله 64 کیلومتری فرودگاه در جاده نایین - یزد سقوط کرده و سرنشینانش به شهادت می‌رسند.

شهید ستاری: در برابر دنیایی که روبه‌روی ما قد علم کرده، باید قوی بود

سرلشکر شهید منصور ستاری فرمانده فقید نیروی هوایی ارتش در نوشته‌های خود آورده است: اگر فردی در جمهوری اسلامی ایران بخواهد مسوولیت داشته باشد، نباید ناز پرورده باشد... در برابر دنیایی که روبه‌روی ما قد علم کرده، باید قوی بود؛ اراده باید قوی باشد و جوان‌ها باید از پیرها بیاموزند و کار بفهمند. این جمهوری اسلامی... که آدم معمولی نمی‌تواند از پس آن بربیاید، وای به این‌که آدمی در لای زرورق هم بزرگ شده باشد! در سختی و رنج بزرگ‌شدن، برای سیستم مدیریتی کشور بسیار مفید است.

او در ادامه این‌گونه نوشته است: خودکفایی چیزی است که امام خمینی (ره) می‌فهمیدند و می‌دانستند که این موضوع چگونه آدم را از زیر یوغ دیگران بیرون می‌آورد. شما به وصیت‌نامه حضرت امام خمینی (ره) که توجه می‌کنید، متوجه می‌شوید، چقدر روی این بخش حساس هستند. می‌فرمایند: باید روی پاهای خودتان بایستید؛ چون در رنج بزرگ شده و می‌فهمد که می‌شود خودکفا بود.

بیشتر بخوانید

• «هیچ» پربازتاب امام (ره)

• روحانی: با «دولت و مجلس اقلیت»، انسجام داخلی و توان حل مشکلات ایجاد نمی‌شود

• اولین دیدار آیت‌الله هاشمی با امام (ره) پس از پیروزی انفلاب / محسن هاشمی روایت کرد

21220