ما به سوالات سیاسی و جهت‌دار آژانس پاسخ نمی‌دهیم
روزنامه «نیویورک تایمز» با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، گفت‌وگویی انجام داده است. امیرعبداللهیان در بخشی از این گفت‌وگو درباره همکاری های ایران و آژانس گفت که ما معتقدیم اگر آقای گروسی و تیمش صرفا فنی برخورد کنند، اتهامات بی اساسی که به ایران وارد می‌کنند، بسیار ساده از میان برداشته می‌شود. ما آمادگی داریم به سوالات فنی آژانس پاسخ دهیم. اما قادر نیستیم به سوالات سیاسی...
شما جلساتی را این هفته درباره توافق هسته ای داشته اید. به نظر جنابعالی چگونه مذاکرات هسته ای می‌تواند پیشرفت کند؟
اولا ما برای رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار جدی هستیم. در دولت جدید ایران در ماه‌های گذشته معاون من و همکارانم برای رسیدن به این هدف تلاش زیادی کردند. معتقدم در گام های پایانی این مسیر قرار داریم. اما طبعا گام های پایانی مسیر دشواری را طی می‌کند. فکر می‌کنم اگر آمریکا واقع بینانه برخورد کند و شجاعت تصمیم‌گیری در این مرحله را داشته باشد، ما می‌توانیم به توافق دست یابیم. توافق در دسترس است. طرف آمریکایی بارها به ما پیام داده که آنها از اراده لازم برای رسیدن به توافق برخوردارند. ما ابتکارات زیادی را برای سرعت دادن به توافق در طول مذاکرات از خودمان نشان دادیم. الان وقت ابتکار و واقع بینی طرف آمریکایی است. ما جدی هستیم.
آیا فضایی برای مذاکره با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره تحقیقات آن وجود دارد؟
همکاری های ما با آژانس ادامه دارد، اما یک مشکل اساسی وجود دارد. آژانس باید به وظایف فنی خود عمل کند اما مسیر سیاسی را بسیاری از مواقع پیش می‌گیرد و رفتارهای سیاسی دارد. ما می‌توانیم در مسیر فنی همکاری هایمان را با آژانس تقویت کنیم اما لازمه اش این است که آژانس از رفتار سیاسی و سیاسی کاری فاصله بگیرد. چنانچه آژانس صرفا فنی برخورد کند، ما تردیدی نداریم که اتهامات مطروحه درباره ایران برطرف می‌شود. پس ما برای همکاری های فنی بیشتر با آژانس آمادگی داریم اما آمریکا و سه کشور اروپایی در مذاکرات باید به آژانس توجه بدهند که نباید از مسیر فنی فاصله بگیرد.
منظورتان چیست؟ انحراف از مسیر فنی را بیشتر توضیح بدهید؟
مثلا در چهار ماه گذشته در اثنای مذاکره به یکباره قطعنامه ای در وین ارائه شد که خطا و انحراف در مسیر کار مذاکراتی ما در چارچوب برجام بود. دقیقا در این زمان حساس، آقای رافائل گروسی به اسرائیل سفر کرد و در تل آویو در کنفرانسی مطبوعاتی حرف های تحریک کننده و غیرسازنده زد. از یک طرف سه کشور اروپایی و آمریکا قطعنامه ارائه می‌کنند، در اثنای مذاکره، که این سیاسی است. در واقع آژانس را یک ابزار سیاسی برای اهدافشان قرار می‌دهند و آقای گروسی هم با سفرش عمدا رفتار سیاسی نشان می‌دهد در حالی که آژانس مسوولیت فنی دارد.
آیا اطمینان دارید گروسی بتواند در نهایت بدون سیاسی کاری در بحث‌های فنی به برجام کمک کند؟
ما معتقدیم اگر آقای گروسی و تیمش صرفا فنی برخورد کنند، اتهامات بی اساسی که به ایران وارد می‌کنند، بسیار ساده از میان برداشته می‌شود. ما آمادگی داریم به سوالات فنی آژانس پاسخ دهیم. اما قادر نیستیم به سوالات سیاسی و جهت دار و هدفمند آژانس پاسخ دهیم.
درباره ذخایر اورانیوم غنی سازی شده بیش از 60 درصد چه‌کار می‌خواهید انجام دهید؟
در متنی که در وین توافق کردیم جزئیات آن را روشن کردیم. اگر همه طرف ها به تعهداتشان در برجام برگردند درباره مازاد اورانیوم ما فراتر از توافق برجام، کاملا مشخص است که چه باید بکنیم.
اگر مذاکرات شکست بخورد یا دچار فروپاشی شود، واکنش ایران چه خواهد بود؟ آیا غنی سازی بیشتری در سطوح بالاتر انجام خواهد داد؟
ما مذاکره کرده ایم نه فقط برای مذاکره، بلکه برای رسیدن به نتیجه ملموس مذاکره کرده ایم. این وضعیت را آمریکا و آقای ترامپ به وجود آورده است. ما از سال 2015 هیچ نفع اقتصادی از برجام نبرده ایم. البته این هم عجیب است که آقای بایدن از یک طرف رفتار ترامپ را قبول ندارد ولی همان مسیر تحریم‌ها را دنبال می‌کند.
به نشانه حسن نیت؛ آیا مذاکراتی در زمینه تبادل زندانیان وجود دارد؟
تبادل زندانیان برای ما اساسا موضوعی انسانی است. ما همواره برای تبادل زندانیان آمادگی داریم. در مقطعی طرف آمریکایی آن را منوط به نتایج گفت‌وگوهای وین و برجام کرد. معتقدیم ارتباطی نباید بین برجام و موضوع انسانی زندانیان وجود داشته باشد. ما در این موضوع آمادگی داریم.
به عنوان حسن نیت؛ در صورتی که بخشی از اموال مسدودشده ایران، مانند 7 میلیارد دلار ایران نزد بانک‌های کره‌جنوبی آزاد شود، می‌تواند نشانه ای از حسن نیت تلقی شود؟
آزادسازی اموال بلوکه‌شده ما توسط آمریکا در بخش‌هایی از جهان می‌تواند یک نشانه مثبت محسوب شود. اما الان ما مجموعه پیچیده و سردرگمی را در رفتار آمریکا می بینیم. از طرفی تبادل پیام های ما از طریق هماهنگ کننده اتحادیه اروپا ادامه دارد و همه تلاش می‌کنیم برای رسیدن به راه حل و از طرفی دیگر، آمریکا قطعنامه در آژانس ارائه می‌کند و از طرف دیگر هم تقریبا هر چند وقت به بهانه ای تحریم‌های جدیدی اعمال می‌کند. طرف آمریکایی دچار سرگیجه در تصمیم‌گیری است و این برای مذاکرات و بازگشت به تعهدات در برجام سازنده نیست. طرف آمریکایی باید خودش را از کلاف پیچیده و سردرگم بیرون بکشد تا بتواند واقعیت را خوب ببیند و تصمیم بگیرد.
آیا جنگ اوکراین بر پیچیده تر شدن مذاکرات هسته ای با توجه به حضور روسیه در این مذاکرات تاثیر داشته است؟
وقتی جنگ (اوکراین) شروع شد طرف های غربی به ما گفتند این یعنی تاثیر منفی بر برجام. من بلافاصله با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه تماس گرفتم؛ فکر کنم آقای لاوروف در سفر خارجی بود. چند روز بعد در مسکو گفت‌وگو کردیم و در کنفرانس مطبوعاتی، آقای لاوروف اعلام کرد که ما هیچ مانعی برای بازگشت طرف ها به برجام نخواهیم بود و اساسا مسکو مانعی برای توافق نخواهد بود. البته لاوروف درخواست هایی داشت ولی در مذاکرات به این جمع بندی رسیدیم و به صراحت می‌توانم بگویم که اگر آمریکا امروز بتواند تصمیم‌گیری کند و واقع بینانه نشان دهد که به دنبال توافق است ما مطمئن هستیم که روسیه از توافق حمایت می‌کند ضمن اینکه مواضع ما درباره جنگ اوکراین کاملا مشخص است. ما از ابتدا مخالفت خود را با جنگ اوکراین اعلام کرده ایم و بدون استاندارد دوگانه درباره افغانستان، یمن، عراق و سوریه آن را پیگیری کرده ایم.
ایران خودش را متعهد می داند که به هیچ یک از طرف های جنگ سلاح ندهد، آیا این درست است؟
ما مقید هستیم ارسال سلاح صورت نگیرد. ارسال سلاح به هریک از طرفین، شانس راهکار سیاسی را به تعویق می اندازد. صحنه اوکراین پیچیده است. هم پوتین استدلال هایی را مطرح می‌کند و مخصوصا نگرانی های پوتین از گسترش ناتو و هم سلاح های بسیاری به اوکراین تحویل داده شده که جنگ را طولانی تر کرده است. ما تلاش کردیم جنگ بین روسیه و اوکراین را متوقف کنیم. معتقدیم از طریق گفت‌وگو و مذاکره سیاسی باید این منازعه خاتمه یابد. اگر امروز این جنگ خاتمه پیدا کند، خسارت کمتری به مردم، زیرساخت های این کشور و منطقه وارد می‌شود. حتی با نگاه به امنیت غذایی، دوبار به وزیر خارجه اوکراین گفتم که آمادگی داریم از مسیر ترانزیتی ایران برای صادرات غلات استفاده کنید.
آیا ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه نقض سخنی که جنابعالی فرمودید، نیست؟
ما با روسیه همکاری های دفاعی داریم و همکاری های دفاعی ما ربطی به موضوع اوکراین ندارد. ما به هیچ طرفی برای کاربرد جنگ در اوکراین امکاناتی نخواهیم داد. متاسفانه تبلیغات نادرستی در این زمینه صورت گرفته است.
اگر آنها بخواهند از پهپادهای ایران استفاده کنند، این امر در راستای توافق دفاعی تلقی خواهد شد؟
ما امکاناتی را به روسیه برای استفاده در اوکراین نداده ایم. اوکراین فقط راه حل سیاسی دارد. ما همان‌قدر که نگران آوارگان یمنی و افغانستانی و سوری هستیم، نگران آوارگان اوکراینی هم هستیم. کشور خود من قرباتی تجاوز و جنگ است؛ زمانی که توسط صدام حسین برای 8 سال مورد حمله قرار گرفت. وقتی از توقف جنگ صحبت می‌کنیم با تمام اعتقاد سخن می گوییم. راه حل، جنگ نیست و باید هرچه سریع تر طرفین در میز مذاکره مساله را حل وفصل کنند.
آیا ایران ابتکاراتی به خرج داده یا بخشی از ابتکارات برای صلح در جنگ اوکراین بوده است؟
من دو بار برای این موضوع به مسکو سفر کردم و تقریبا هر یک ماه تا 40 روز یک‌بار با همکارم وزیر امور خارجه اوکراین در تماس مستقیم و تلفنی بودم. اخیرا هم یکی از رهبران اروپا از رئیس‌جمهور ایران خواست که از ظرفیت ارتباطمان با روسیه برای توقف جنگ استفاده کنیم. البته هر دو طرف همدیگر را متهم می‌کردند که آماده مذاکره نیستند. فکر می‌کنم راه حل جنگ نیست و باید هرچه سریع تر طرفین سر میز مذاکره مساله را حل وفصل کنند.
درباره آشوب ها و واکنش های پلیس در ایران، نه فقط برای مخاطبان آمریکایی، بلکه برای مخاطبان کل دنیا، بفرمایید که در ایران چه می گذرد؟
اتفاقی در ایران افتاده که همه ما را متاسف کرده است. یک هموطن و یکی از دختران و فرزندان ما توسط پلیس برای مدت کوتاهی دستگیر شده و بعد از سه روز فوت کرده است. از همان ساعات اولیه رئیس جمهور کشورمان با پدر این دختر تماس تلفنی داشت. قوه‌قضائیه و مجلس و دولت همه تلاش می‌کنند از مسیر تحقیقات قضایی، ابعاد این حادثه مشخص شود. ما منتظر تحقیقات و نتایج پزشکی قانونی و قضایی و رای قاضی در این پرونده هستیم. چنین وقایعی در بسیاری از نقاط دنیا حتی در داخل آمریکا و اروپا می افتد. ولی یک هجمه رسانه ای جهانی علیه آن شروع نمی‌شود، اما یکسری رسانه‌ها، فضای مجازی و همه بسیج شده اند که این را به یک موضوع پیچیده و عامل ناامنی در داخل کشور تبدیل کنند. طبعا جمهوری اسلامی ایران اعتراض را می پذیرد اما به روش مسالمت‌آمیز خودش.
اما در مقابل اغتشاش، آشوب و ایجاد ناامنی با منطق و اقتدار برخورد می‌کند. وزیر جمهوری اسلامی ایران گزارشی درباره وضعیت موجود ارائه داده است. به احساسات پاک مردم کشورمان در این حادثه احترام می گذاریم. بیش از هر طرف دیگری متعهد هستیم که ابعاد این مساله روشن شود، اما اجازه نمی دهیم با تحریکات رسانه ای و سیاسی خارجی، امنیت و ثبات کشور ما تحت تاثیر قرار گیرد. البته بعضی رسانه‌های خارجی تحریک و تلاش می‌کنند از احساسات پاک مردم کشورمان سوءاستفاده کنند. این اتفاقات می‌تواند در همه جای دنیا رخ دهد و رخ می‌دهد. چون این اتفاقات در آمریکا زیاد می افتد، مردم آمریکا اتفاقا خوب می فهمند.
--> اخبار مرتبط