متولیان محیط زیست دست به دامان دستگاه دیپلماسی؛ با منشاء خارجی گرد و غبار‌ها چه باید کرد؟

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، مرضیه انبری_ پس از وقفه‌ای کوتاه مدت در شدت هجوم گرد و غبار به استان‌های مختلف ایران با احتمال کاهش دوباره کیفیت هوا بحث پیرامون منشاء خارجی این پدیده قوت گرفت. مرتضی ضرابی، کارشناس سازمان هواشناسی، از موج جدید گرد و غبار خبر داد که به زودی گرد و غبار مناطق غرب و شمال و جنوب غرب کشور را در بر می‌گیرد؛ از سوی دیگر در نواحی با وزش باد‌های شدید افت کیفیت هوا را به صورت شدیدتری در پیش خواهیم داشت. همزمان با اعلام هشدار هواشناسان به مسئولین داخلی بحث پیرامون منشاء خارجی موج گرد و غبار ادامه دارد و کمبود دیپلماسی محیط زیستی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. حتی در طی هفته‌ی جاری حسین امیرعبداللهیان وزیرامور خارجه کشورمان به مجلس شورای اسلامی فراخوانده شد تا پاسخگوی سوالات نمایندگان باشد. به گزارش خبرگزاری دانشجو به نقل از العالم، براساس اعلام ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار، گردوغبار هفته اخیر کشور، ناشی از شکل‌گیری جبهه‌های گردوغبار بین 2 کشور سوریه و عراق است. در فاصله کمی از محل خیزش این موج از گردوغبار، سد «ایلیسو» در جنوب شرق ترکیه قرار دارد که 24 آبان سال گذشته افتتاح شد تا جلوی جاری شدن 43میلیارد مترمکعب آب را در بستر دجله و فرات بگیرد؛ بنابراین ریزگرد‌های اخیر ایران که نیمی از کشور را در بر گرفته است، نخستین محصول احداث سد بزرگ ترکیه است. لازم به ذکر است که پیشتر رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه آبان سال 1400 در مراسم افتتاحیه سد و نیروگاه برق آبی ایلیسو، گفت که «این پروژه بهترین پاسخ به دشمنان داخلی و خارجی کشورمان است.» پروژه سد سازی کشور ترکیه موسوم به طرح «گاپ» از سوی بسیاری از کارشناسان تعبیر به جنگ محیط زیستی می‌شود و از سوی دیگر با «سد کمال خان» کشور افغانستان از حیث تاثیر بر خشکسالی در داخل ایران قیاس می‌شود. پیشتر در غفلت دستگاه‌های دولتی پروژه «سد کمال خان» باعث خشک شدن هیرمند و خشکسالی استان‌های شرقی ایران شد. حال نیز سد «ایلیسو» سه برابر سد کرخه در ایران است و در این پروژه با ساخت 14 سد بر روی فرات و 8 سد بر روی دجله از ورود قریب به 60 درصد منابع آبی به عراق جلوگیری می‌شود؛ که نهایتا باعث سست شدن خاک و خشک شدن زیست بوم بین النهرین و تشکیل کانون‌های گرد و غبار خواهد می‌شود. وحید افراسیابی» کارشناس روابط بین الملل» در این راستا گفت: «ساخت سد ایلی سو قطعاً بر تالاب‌ها و ریزگرد‌ها تأثیر منفی دارد. با بحران کم آبی در عراق، ریزگرد‌ها وارد استان‌های جنوبی ایران خواهند شد و در نهایت ضربه بزرگی به تالاب هورالعظیم وارد خواهد آمد. ترکیه با احداث این سدها، زمام امور آب عراق را در دست خواهد گرفت.» در این راستا محمد علی طهماسبی در گفتگو با ایسنا نبود سازمان‌های بین المللی متولی و نبود ساختار و مکانیزم مالی مشخص را جزء موانع حل و فصل مشکلات محیط زیستی برون مرزی دانست. سید کریم حسینی نماینده شهر اهواز نیز تشکیل کمیسیون مشترک با کشور‌های منشاء ریزگرد‌ها را راه حل این مشکل دانست و افزود: «پیشنهاد ما این بود که یک کمیسیون مشترک با حضور نمایندگان این کشور‌ها ایجاد شود و حتی می‌توان گفت که با حضور سازمان بهداشت جهانی به این دلیل که این موضوع بهداشت و سلامت بخش اعظمی از مردم کشور‌های درگیر را هدف قرار داده است.» لذا با توجه به شرایط خشکسالی همسایگان ایران و سیاست‌های محیط زیستی این کشورها، مادامی که مذاکرات زیست محیطی بین کشور‌های منطقه پیگیری نشود، اقدامات داخلی کفاف مقابله با پدیده گرد و غبار را نخواهد داد. حتی در صورت سکوت کشور عراق در برابر سد سازی بر روی دجله و فرات، سایر کشور‌ها لازم است مانع سد سازی کشور ترکیه ولو با طرح شکایت در دادگاه‌های بین‌المللی شوند. در صورت تداوم این وضعیت علاوه بر به خطر افتادن سلامت شهروندان، تعطیلی پی در پی پایتخت و دیگر شهرستان‌ها باعث معطل ماندن امور اداری و آسیب رسیدن به انواع کسب و کار‌ها خواهد شد.