مسوولان انتخاب کنند؛ تولید خودرو یا هوای پاک؟

نیو صدر: اگر در یکی از شهرهای بزرگ مثل تهران زندگی می‌کنید، احتمالا شما هم امسال بارها با این جمله تکراری روبرو شده‌اید؛ «به علت آلودگی هوا مدارس در تمام مقاطع تعطیل است.»

این جمله دیگر به یک نماد از کیفیت نامناسب هوا در کلانشهرهای ما تبدیل شده است. با توجه به وضعیت مناسب هوا در سال گذشته، شاید بسیاری امسال انتظار این میزان از آلودگی هوا را نداشتند، اما نگاهی به اتفاقاتی که در چند سال گذشته در ایران رخ داده نشان می‌دهد این اتفاق آن قدر هم عجیب نیست؛ هر روز تعداد خودروها بیشتر می‌شود، حمل و نقل عمومی رشد چندانی نکرده است، دودها همچنان از کارخانه‌های بزرگ خارج می‌شوند و...

مسعود تجریشی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت از محیط زیست هم این موضوع را تایید می‌کند: «اگر با همین روند ادامه بدهیم سال دیگر هم وضعیت بدتر از امسال می شود.» به گفته این معاون سازمان محیط‌زیست، کشور باید در رابطه با آلودگی هوا به یک نتیجه‌گیری برسد. اینکه کدام را انتخاب کنیم؛ هوایی پاک یا رشد اقتصادی؟

در همین رابطه تجریشی در گفت‌وگویی با خبرآنلاین علل این وضعیت به وجود آمده را توضیح داد، مشروح این گفت‌وگو را بخوانید:

آقای تجریشی، کیفیت هوای تهران امسال بدتر از سال‌های گذشته است، به نظر شما چه چیزی عامل این موضوع است؟

با چه استدلالی می‌گویید وضع هوای شهر بدتر شده است؟

مقایسه آمار کیفیت هوای امسال و پارسال پایتخت این موضوع را نشان می‌دهد.

بله، اما سال پیش استثنا کمتر شده است. اما بله به طور کلی حرف شما درست است و اگر با همین روند ادامه بدهیم سال دیگر هم وضعیت بدتر از امسال می شود.

از سویی معمولا سال به سال انتظارات هم بیشتر می‌شود و در نتیجه همه می گویند امسال بدتر از پارسال است، اما سایت جهانی غلظت آلاینده شهرها نشان می دهد که در ترکیه پاکستان، چین، افغانستان و لهستان شاخص به روی اعداد 300 و 400 هم رسیده است. یکی از بحثها، احساس ما نسبت به ماجرای آلودگی هوا است که به حق هم هست و باعث ایجاد مطالبات می‌شود.

اما امسال آلودگی هوا را نه تنها در تهران بلکه در کلانشهرهای دیگر ایران هم می‌بینیم و مثلا در شهر تبریز هم آلودگی مدارس را تعطیل کرده است، بسیاری می‌گویند کیفیت بد بنزین‌ها عامل اصلی این موضوع است، شما تایید می‌کنید؟

اندازه گیری‌هایی که در این مدت در مناطق مختلف انجام شده است نشان می‌دهد که نباید درباره کیفیت بنزین ماشین‌های سواری نگرانی داشته باشیم و این حرف‌ها علمی نیستند. قبلا محصولات پتروشیمی فروخته می‌شد و به همین دلیل امکان ایجاد نگرانی نسبت به این موضوع وجود داشت ولی حالا دیگر این کار را نمی کنند چون بهره اقتصادی ندارد. دیگر بنزین تولید می‌کنیم و نه تنها بنزین کم نداریم بلکه زیاد هم داریم. ما در واقع در گازوییل و نفت مشکل داریم. نیمی از گازوییل تولیدی کشور گوگرد بالایی دارند، به همین دلیل در یک هفته گذشته حکم پلمب برخی از کارخانه‌ها را گرفتیم.

بحث این روزهای ما سوزاندن مازد و گازوییل در کارخانه‌های مختلف است. هفته پیش مکاتباتی داشتیم که نشان می‌داد، سیمان تهران روزی 1میلیون لیتر مازوت می‌سوزاند.

شبکه گاز خانگی به صنایع نمی‌تواند سوخت برساند و در نتیجه صنایع قانونا می توانند یک هفته سوخت بسوزانند. معمولا در زمان آلودگی هوا برخی صنایع گازوییل و مازوت می سوزانند که اثرش بیشتر از دیگر عوامل است. پس یک مشکل مربوط به نیروگاه هاست. در نظر بگیرید که روزی 1میلیون لیتر مازوت و گازوییل سوخته شده است، ببینید این مقدار معادل تردد چند کامیون است. به همین دلیل است که معمولا در شهرهایی که پایین دست کارخانه‌ها هستند آلودگی ایجاد شده است.

مگر سال‌های گذشته چنین اتفاقاتی رخ نمی‌داد؟

مسئله ما روز و ساعت وقوع این اتفاقات است و بزرگترین مسئله هم جمع شدن اتفاقات مختلف کنار هم است. در سال 4 سال گذشته حداقل 300هزار خودرو به تهران اضافه شده است. دود این خودروها کجا می‌روند؟ اصلا به این شکل نمی توانیم انتظار داشته باشیم کیفیت هوا بهبود یابد، باید به شکل ضربتی عمل کنیم، باید قبول کنیم رشد اقتصادی بیاید پایین و هوا بهتر شود.

یعنی شما بهبود هوا را در گرو کاهش رشد اقتصادی می‌بینید؟

بله، البته برای من که شکمم سیر است زدن این حرف راحت است، این به سیاست گذاری‌های کشور ربط دارد. کشور باید به این تصمیم‌گیری برسد که بهتر است ایران خودرو بسته شود یا مردم سالی چند روز هوای آلوده تنفس کنند. ما می گوییم این صنعت خودروسازی پاک نیست، اما من مسئول اقتصاد کلان کشور نیستم، به نظر من این ماشین‌هایی که تولید می‌کنیم از نظر زیست‌محیطی استاندارد نیستند و در این رابطه استدلال دارم. سال پیش 50 ماشین‌ها با عمر کمتر از 4سال مدرک معاینه فنی برتر را نگرفتند، سوال این است که در این 3 سال چه اتفاقی می افتد؟

باید سیاست‌گذاران به این نتیجه برسند که داشتن خودروی بی کیفیت مهم است یا سلامت مردم و پول هایی که وزارت باید برای این آلودگی‌ها خرج کند؟ زمان المپیک چین، یک دوره رفت و آمد در شهرها منع شد و در نتیجه آن تعداد سقط جنین کمتر شد و وزن کودکان هم بیشتر شد. تحقیقی جدید از دانشمندان بریتانیایی نشان می‌دهد آلودگی هوا خیلی سریع اثراتش را نشان می دهد و اگر خوب اقدام کنیم اثراتش را سریع می بینیم. همه این ها ثابت شده است و سیاست گذار باید به این جمع بندی برسد که چه چیزی انتخاب کند اینکه به مردم بگویم کمتر گندم بخوریم و به جای آن اتوبوس جدید بخریم یا نه... داشتن همه چیز به طور هم زمان ممکن است.

براین اساس به نظر شما برای حل آلودگی هوا چه اتفاقی باید رخ بدهد؟

موضوع آلودگی هوا باید از بحث سیاسی به یک خواسته و اراده تبدیل شود و مسئولان از بالا بخواهند آن را درست کنند. مسئولان نظام نسبت به موضوعات دیگر مثل کنترل ارز، تحریم‌ها و... بسیار جدی‌تر هستند و آلودگی‌هوا را انقدر جدی نمی‌گیرند.

این را هم بگویم که که ما برای 8 کلانشهر برنامه عمل در آوردیم، که چرا هر یک از این شهرها آلوده می شوند، نقش ماشین‌ها در آن‌ها چقدر است و چه کاری باید انجام بدهیم و به زودی نسخه ابتدایی آن منتشر می‌شود، همچنین امیدواریم تا 15 بهمن 2 مصوبه جدی از مجلس بگیریم و با مطالبه گری مردم از امسال بهره بگیریم اما اگر اسفند شود با انتخابات مجلس همه این اوضاع تغییر می‌کند.

235235