مقصر فروش نرفتن واکسن‌های کرونای تولید داخل کیست؟

به گزارش تسنیم؛ چند روز پیش بود که مسئولان 7 شرکت تولیدکننده واکسن با حضور در جلسه کمیته دارو و غذای کمیسیون بهداشت مجلس از عدم حمایت‌های دولت انتقاد کردند.

این واکسن‌سازان کشورمان می‌گویند وزارت بهداشت نسبت به خرید واکسن‌هایشان بی‌توجه بوده و تعداد زیادی از واکسن‌های تولیدشده آنها، در انبار و در حال انقضاست!

اما محمدمهدی گویا؛ رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در پاسخ به سؤال تسنیم درباره اعتراض تولیدکنندگان داخلی واکسن کرونا به عدم عمل به تعهدات در خرید واکسن‌های ایرانی می‌گوید: تمام قراردادهایی که وزارت بهداشت برای خرید واکسن از شرکت‌های داخلی بسته، کاملا مشخص است و بر اساس همان قراردادها، خریدهایش را سال گذشته انجام داده و امسال نیز انجام می‌دهد.

با این وجود، تولیدکنندگان داخلی اظهار می‌کنند که وزارت بهداشت نه تنها برنامه مناسبی برای تولید واکسن به آنها ارائه نکرده بلکه حتی در عمل به تعهدات خود و قراردادهای منعقد شده نیز موفق نبوده است و خرید واکسن‌ها مطابق قراردادها پیش نمی‌رود.

یکی از تولیدکنندگان واکسن کرونا، انستیتو پاستور ایران بوده که بنابر اعلام رئیس این مؤسسه، بیش از 14 میلیون دوز واکسن تولید و تحویل شده و 3 میلیون دوز نیز در انبارها موجود است.

رئیس مؤسسه سرم و واکسن‌سازی رازی نیز می‌گوید علیرغم این‌که دولت درخواست تولید 3.5 میلیون دوز واکسن کرونای این مؤسسه را در سال 1401 ارائه کرده است اما سازمان غذا و دارو هنوز تکلیف و وضعیت خرید واکسن‌ها از این مؤسسه را روشن نکرده است!

به گفته او، مواداولیه لازم برای تولید بچ‌های بعدی نیز خریداری شده اما هنوز برنامه مشخصی برای تولید این واکسن‌ها ارائه نشده است.

سازنده واکسن اسپایکوژن نیز می‌گوید اگر چه در بهمن ماه با ارسال نامه‌ای تاکید شد که به 8 میلیون دوز واکسن نیاز دارند و این میزان تولید شد اما متاسفانه در نامه بعدی، وزارت بهداشت اعلام کرد که فقط دو میلیون دوز خریداری خواهد شد!

مدیر داخلی پروژه واکسن نورا نیز به تسنیم می‌گوید: ما 5 میلیون دوز واکسن نورا تولید کردیم و پس از کش و قوس‌های فراوان، قرارداد خرید سه میلیون دوز واکسن منعقد شده که فعلا فقط 500 هزار دوز آن را تحویل گرفته‌اند و بقیه واکسن‌ها در فرآیند تحویل و دو میلیون دوز مابقی نیز هنوز بلاتکلیف است!

اعلام نیاز به 35 میلیون دوز واکسن کرونا در سال جاری

این اظهارات قابل‌تامل واکسن‌سازهای کرونا در کشورمان در حالیست که سید حسین صفوی؛ رئیس هیئت امنای صرفه‌جویی ارزی وزارت بهداشت درباره این موضوع می‌گوید: برای سال جاری، وزارت بهداشت 35 میلیون دوز اعلام نیاز اولیه کرده است که باتوجه به مصرف واکسن‌ها، این عدد قابل تغییر است.

وی مدعی است که در حال حاضر تنها مرجع تأمین‌کننده واکسن برای کشور، تولیدکنندگان داخلی هستند و برنامه‌ای برای خرید خارجی وجود ندارد.

با این وجود، واکسن‌سازان ایرانی می‌گویند واردات واکسن به طور موازی با تولید واکسن کرونا در ایران در حال انجام بوده که این امر باعث آشفتگی بازار تولید واکسن کرونا شده است!

اما دارایی؛ رئیس سازمان غذا و دارو، این اظهارات را رد کرده و مدعی شده که در مقطعی که اقدام به واردات واکسن کرونا شده، تولید آنچنانی از واکسن داخلی نداشته‌ایم.

در عین حال، واردات واکسن آسترازنکا از آلمان به ایران در اسفند ماه گذشته، این سؤال را در ذهن همه ایجاد کرده که چرا با وجود اطلاع سازمان غذا و دارو از تولید واکسن در داخل کشور، واردات نیز به طور موازی انجام شده؟!

رئیس سازمان غذا و دارو جدیداً واکنشی به این مطلب نداشته اما پیش از این گفته بود که واکسن‌های آسترازنکای وارد شده در دولت سیزدهم، اهدایی یا از محل کوواکس بوده است و خرید جدیدی انجام نشده است.

با این حال سازمان غذا و دارو هنوز مستندات مربوط به این ادعای خود و برنامه‌ای که برای تولیدکنندگان داخلی در نظر گرفته را به روشنی ارائه نکرده است.

اختصاص میلیون‌ها یورو ارز دولتی برای تولید واکسن یا صادرات آن؟

وزیر بهداشت، صادرات واکسن را به عنوان راهکاری برای حل بخشی از مشکلات تولیدکنندگان عنوان کرده است؛ به گفته عین‌اللهی، در آخرین جلسه ستاد کرونا، مجوز صادرات واکسن کرونا داده شده و تمام واکسن‌سازان داخلی امکان صادرات آن را دارند.

این در حالی است که اولاً به دلیل طولانی بودن فرآیند تأیید واکسن‌ها از سوی سازمانهای بین‌المللی نظیر سازمان جهانی بهداشت، صادرات واکسن ممکن است با سختی‌های بیشتری برای تولیدکنندگان ایرانی همراه باشد و تا اواسط فروردین ماه سال جاری، تنها 4 میلیون دوز از واکسن‌های تولید شده در کشور صادر شده است.

ثانیاً در آبان ماه سال گذشته مدیرکل امور داروی سازمان غذا و دارو به تسنیم گفت "در مجموع به تولیدکنندگان ایرانی واکسن کرونا برای توسعه خطوط تولید، 130 میلیون یورو ارز دولتی اختصاص داده‌ایم." این تخصیص ارز در شرایطی صورت گرفت که کشورمان با ظالمانه‌ترین تحریم‌ها روبه‌رو بوده است و سازمان غذا و دارو از عدم تخصیص به موقع ارز برای تولید و واردات داروی مورد نیاز بیماران مختلف گلایه می‌کرد؛ بنابراین این سؤال هنوز بی پاسخ مانده که چرا در تنگنای ارزی، این سازمان برنامه‌ریزی صحیحی برای تولید به اندازه و مناسب واکسن نداشته است و سرنوشت میلیون‌ها دلار ارز دولتی تخصیص داده شده برای توسعه خطوط تولید واکسن، در حال ختم به منقضی شدن واکسن‌ها در انبارها است؟!

اما سؤال اساسی که مسئولان وقت وزارت بهداشت دولت حسن روحانی و اعضای سابق ستاد ملی مقابله با کرونا باید امروز پاسخگوی آن باشند این است که بر اساس کدام منطق و محاسبه علمی به حدود 14 برند مختلف در داخل کشور مجوز ورود به حوزه تولید واکسن کرونا داده‌اند؟! در حالی بر اساس تجربیات قطعی کشورهای مختلف جهان در حوزه واکسن، تمام کشورهای پیشکسوت در ساخت واکسن در جریان پاندمی کرونا به تولید صرفاً یک یا در نهایت دو برند ملی واکسن کرونا اقدام کردند! مثلاً چین صرفاً اقدام به تولید دو برند سینوفارم و سینوواک، روسیه "اسپوتنیک"، هند صرفا واکسن "باهارات"، آمریکا فایزر و... کرده‌اند!