منافع‌مان را به دنیا گره بزنیم / بین‌المللی شویم / ایران؛ تشنه سرمایه‌گذاری

عصر ایران؛ سجاد بهزادی - سرمایه گذاری موتور محرکه توسعه اقتصادی هر کشوری است و بدون آن، وضعیت می تواند به گونه ای پیش رود که یک کشور را زمین گیر کند و یا بحران ایجاد شود.

عدم سرمایه گذاری در میادین نفت وگاز یکی از چالش های اصلی کشور ماست. در حال حاضر ایران دارای دومین ذخایر گاز طبیعی در جهان است اما به دلیل کمبودهای ناشی از عدم سرمایه گذاری و توسعه نیافتن صنعت نفت و گاز، در حال تلاش برای واردات گاز از ترکمنستان است.

وزیر نفت از مدت ها پیش اعلام کرده است "کشور به 160 میلیارد دلار سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز نیازمند است و اگر این مبلغ برای توسعه هزینه نشود، ایران در آینده به واردکننده نفت و گاز تبدیل می‌شود".

سرزمین ایران در تمام بخش های خود مانند گردشگری، انرژی و زیرساخت ها نیازمند سرمایه گذاری است اما تحریم ها و قطع دلارهای نفتی سبب توسعه نیافتن این بخش ها شده و گفته می شود تحریم‌ها باعث سقوط درآمدهای نفتی کشور از 100 میلیارد دلار به کمتر از 8 میلیارد دلار گردیده است.

در این میان حوزه انرژی یکی از حساس ترین حوزه هایی است که عدم سرمایه گذاری در آن و توسعه نیافتن میادین نفت و گاز همه را نگران کرده است. ما همچنان وابسته شدید به پول نفت و مصرف داخلی گاز هستیم. صادرات و استخراج هر کدام از این دو، زمانی که با چالش همراه می شود به این معنی است که بحران نزدیک است.

انرژی همچنان پاشنه آشیل اقتصادی کشور است. 20 سال از زمانی که شرکت های بزرگ نفت وگازی دنیا در عسلویه سرمایه گذاری می کردند گذشته است و بعد از آن تقریبا هیچ شرکت عظیمی برای سرمایه گذاری به میادین نفت وگاز کشور ورود نکرده است.

امروز هم که پیش‌بینی می‌شود بزرگ‌ترین شرکت‌های نفت و گاز جهان از جمله شل، اکسون‌موبیل و گازپروم 857 میلیارد یورو برای توسعه میدان‌های جدید نفت و گاز تا سال 2030 سرمایه‌گذاری کنند، باز هم سرزمین تشنه ایران با حسرت ونگرانی، سرمایه گذاری در دیگر کشورهای دنیا را به تماشا می نشیند.

این مقدار سرمایه‌گذاری شرکت های بزرگ نفتی جهان تا سال 2040 میلادی می‌تواند به یک ونیم تریلیون یورو برسد. اینکه سهم کشور ما و زمین تشنه ما، از این ارقام سرمایه گذاری چقدر است همچنان جای ابهام دارد.

این وضعیت یکی از تلخ ترین اتفاقات تاریخ این سرزمین است و آیندگان هرگز از مسببان آن به نیکی یاد نخواهند کرد. در حالی که دیگر کشورها ثروت خود را در اختیار قدرت سیاسی خود قرار می دهند و به واسطه آن سطح چانه زنی خود را در ارتباط با دیگر کشورهای جهان بالاتر می برند، ما درمانده استفاده از ثروت انرژی خود برای توسعه داخلی هستیم.

جنگ این روزهای روسیه واکراین و بازی روسیه با کارت انرژی که در دست دارد عبرت خوبی باید برای ما باشد. دولت روسیه که از طریق اوکراین حجم قابل توجهی گاز به سمت اروپا منتقل می‌کند، اما وقتی منافع خود را به خاطر اختلافات سیاسی با غرب در خطر می بیند این کارت بازی را نشان می کند.

کار به جایی رسیده است که بانک جهانی می‌گوید جهش قیمت جهانی مواد غذایی و حامل‌های انرژی به دلیل حمله روسیه به اوکراین دست‌کم تا پایان سال 2024، یعنی دو سال و نیم دیگر، ادامه پیدا می‌کند.

روزنامه شرق آمارهای تکان‌دهنده ای از وزن سیاسی انرژی روسیه منتشر کرده است.

40 درصد از گاز اروپا توسط روسیه تامین می‌شود. 25 درصد از نفت اروپا توسط روسیه تامین می‌شود. هزینه واردات روزانه انرژی اروپا از روسیه 85 میلیون دلار است.

واردات انرژی اروپا از روسیه در سال 2021 معادل 108 میلیارد دلار بوده است. رقم واردات انرژی اروپا از روسیه 10 سال پیش بیشتر از 173 میلیارد دلار بوده است. 43 درصد از درامد سالانه دولت روسیه از محل صادرات انرژی است.

این آمارها نشان می دهد که چگونه روسیه منافع خود را با قاره سبز قفل کرده است و تحریم انرژی روسیه کار ساده ای نیست.

دنیا انرژی ایران را تحریم می کند و با این توجیه که ایران با دلارهای نفتی خود امنیت منطقه را به خطر می اندازد اجازه فروش نفت را به ما نمی دهد؛ اما در مقابل نمی خواهد انرژی روسیه را تحریم کند زیرا که دقیقا نقطه برعکس ایران، با تحریم انرژی روسیه امنیت اروپا تهدید می شود.

صدر اعظم آلمان چند روز قبل با صراحت اعلام کرد که تحریم بخش انرژی روسیه "امنیت انرژی اروپا را به خطر می‌اندازد."

بانک جهانی هشدار داده است که جنگ در اوکراین باعث "بزرگترین شوک در بازار کالاهای اساسی" از دهه 1970 به این طرف خواهد شد و اختلال ناشی از حمله روسیه به اوکراین، به افزایش بسیار شدید بهای کالاهایی از گاز طبیعی گرفته تا گندم و پنبه منجر می شود."

اما فروش نفت ایران از 4 میلیون بشکه به 300 هزار بشکه سقوط می کند و هیچ اتفاقی در دنیا نیفتاد وتنها ملت در داخل کشور به مشقت و سختی می افتند.

منافع ما هنوز با منافع دیگر کشورها گره نخورده است و سرزمین ایران در بیش تر بخش ها تشنه سرمایه گذاری است اما سرمایه گذار وارد کشور نمی شود. چرا سرمایه گذاران خارجی و حتی داخلی از سرزمین بکر و جذاب ایران برای سرمایه گذاری چشم پوشی می کنند؟

یک دلیل مهم آن این است که ما بین المللی نیستیم و هیچ تمرکزی به حل مشکلات خود با جهان خارج نداریم و با زبان سرمایه گذاری روز دنیا آشنا نیستیم.

ما با دنیا منافع نداریم و همچنان طبق تئوری مازلو، حکومت دغدغه کنترل قیمت ها، تورم و رفع نیازهای اصلی جامعه مثل آب، خوراک و مسکن شهروندان دارد.

رئیس جمهور به تازگی گفته است "هر شب که به منزل می‌روم شاید تا پاسی از شب تلفن‌های بنده فقط در ارتباط با مساله وضعیت قیمت‌ها و مدیریت بازار است."

رساندن سرمایه به این سرزمین تشنه، پیچیدگی ها ودانش خاص خودش را می طلبد.

کشوری که همچنان تمرکزش بر رفع نیازهای اولیه مردمانش وکنترل لحظه ای قیمت ها است، نمی تواند بر مسائل پیچیده و در هم تنیده جهانی فائق گردد.

انسجام فکری و سیاست‌گذاری ما به جای شناخت دقیق جهان بر روی اختلافات داخلی است و در این وضعیت نه تنها هیچ سرمایه گذاری سرزمین تشنه ما را سیراب نمی کند بلکه باید منتظر روزها و سال های سخت تری بود.