مهار سیلاب های 100 ساله پشت طرح های آبخیزداری در خراسان شمالی
بجنورد - ایرنا - افزایش 15 برابری اعتبار طرح های آبخیزداری استان خراسان شمالی در هشت سال گذشته که با نگاه حفاظت از محیطزیست و منابع طبیعی تخصیص یافت نه تنها باعث کنترل فرسایش خاک که سیلاب های با پیک زمانی 100 ساله را نیز مهار کرد.
به گزارش خبرنگار ایرنا، براساس گزارش رسمی اداره کل منابع طبیعی استان خراسان شمالی میزان اعتباری که از بدو تشکیل این استان درسال 83 تا 92 برای طرح های آبخیزداری به این اداره کل اختصاص یافت حدود 69 میلیارد ریال بود و این در حالیست که در هشت ساله دولت یازدهم و دوازدهم این اعتبار به بیش از یکهزار میلیارد ریال رسید و این رشد 15 برابر اعتباری طرح های آبخیزداری موجب شد تا نه تنها با اجرای این طرح ها از سیلاب های مخرب از سر اراضی طبیعی و کشاورزی گذر کرد که حدود 290 میلیون متر مکعب هدر رفت آب که به میزان ظرفیت هشت سد موجود استان است، نیز جلوگیری شد. کنترل فرسایش خاک زیر سایه طرح های آبخیز داری براساس این گزارش تا قبل دولت یازدهم و دوازدهم به دلیل ضعف اعتباری و نبود برنامه ریزی برای اجرای طرح های آبخیزداری براثر سیلاب های مخرب ناشی از باران های بهاری نه تنها سالانه خسارت های چند صد میلیارد ریالی به محصولات کشاورزی و تاسیسات زیربنایی وارد می شد که میزان متوسط فرسایش خاک نیز در این استان حدود 17.5 تن در هکتار در سال رسیده بود. این درحالیست که طبق گزارش رسمی در هشت سال گذشته به برکت افزایش اعتبار اجرای طرح های آبخیزداری حداقل سالانه حدود چهار تن در هر هکتار از فرسایش خاک و حدود 9 تن در هکتار از رسوب گذاری ها کاهش یافت. رشد 15 برابر اعتبار طرح های آبخیزداری مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی گفت: اعتبارات آبخیزداری خراسان شمالی در 8 سال گذشته 15 برابر شد به طوری که از بدو تاسیس استان در سال 83 تا سال 92 حدود یک دهه مجموع اعتبار اختصاصی برای طرح های آبخیزداری حدود 69 میلیارد و 415 میلیون ریال بود و در هشت سال گذشته (92 تا 99) مجموع این اعتبارات با رشدی 15 برابری به یک هزار و 4 میلیارد و 533 میلیون ریال افزایش یافت. حسن وحید اظهارداشت: با افزایش اعتبارات این اداره کل هر سال به طور میانگین در حدود 30 پروژه در بخش های مختلف مانند آبخیزداری، بیابان زدایی، حفظ و احیای جنگل ها و مراتع اجرا شد به طوری که در این مدت برای 114 حوضه آبخیز با مساحت یک میلیون هکتار مطالعات تفصیلی تکمیل و عملیات اجرایی آن نیز خاتمه یافت. وی خاطرنشان کرد: در همین مدت 25 درصد از مساحت استان خراسان شمالی که شامل 81 حوضه آبخیز را شامل می شود، طرح های آبخیزداری به طور کامل اجرا و به بهره برداری رسیده است. به گفته وی وی در 32 حوضه آبخیز که 13 درصد مساحت استان را شامل می شود نیز مطالعات تفصیلی اجرایی انجام و در 39 حوضه آبخیز با مجموع مساحت 317 هزار هکتار، که 11 درصد مساحت استان را شامل می شود، نیز عملیات آبخیزداری به طور کامل خاتمه یافت.
وی گفت: در مجمو ع برای یک میلیون و 33 هزار هکتار از مساحت استان مطالعات آبخیزداری انجام و بخش های مختلف مانند خاک، رسوب، سیل، مباحث اقتصادی و اجتماعی آن دیده شده است.
ذخیره سازی 290 میلیون متر مکعب آب رهاورد آبخیزداری مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان شمالی گفت: آخرین وضعیت حوزه های آبخیز خراسان شمالی تا قبل از دولت یازدهم و دوازدهم نشان می دهد بالغ بر 65 درصد وسعت استان فرسایش پذیر است به طوری که فرسایش متوسط استان 17.5 تن در هکتار درسال است. وحید اظهارداشت: با توجه به همین امر خراسان شمالی تا قبل از اجری طرح های آبخیزداری، ضریب بالای سیلخیزی را داشت که سالانه خسارت های زیادی ناشی از این سیلاب به محصولات کشاورزی، باغی و حتی سردهنه اراضی کشاورزی وارد می شد. وی اضافه کرد: با افزایش اعتبار پروژه های آبخیزداری استان خراسان شمالی که با هدف مقابله با سیل، فرسایش خاک و افزایش پوشش گیاهان در سال های اخیر نتایج مهمی را به دنبال داشته است که یکی از آن ها استحصال آب و تغذیه سفره های زیرزمینی است. وی اظهار داشت: اقدامات این اداره کل در زمینه آبخیزداری موجب شده تا 290 میلیون متر مکعب آب در آبخوان ها ذخیره شود که رقم خوبی برای تعادل بخشی آب است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی از آبخیزداری به عنوان یکی از اقدامات مهم برای حفظ خاک هم یاد کرد و افزود: اجرای عملیات آبخیزداری موجب شد تا در کنترل خاک نیز موثر عمل کرده و بتوانیم از 1.8 میلیون تن فرسایش خاک جلوگیری کنیم که ارزش اقتصادی آن 2 هزار و 800 میلیارد ریال است.
وحید از کنترل فرسایش 4 تن خاک در هکتار در هر سال خبر داد و گفت: علاوه بر آن کنترل سالانه رسوب به میزان 9 تن در هکتار نیز از نتایج مثبت طرح های آبخیزداری است. به گفته وی با اجرای طرح آبخیزداری و آبخوان داری در خراسان شمالی در هشت سال گذشته از خروج چهار میلیون تن رسوب از حوضه های آبخیز جلوگیری شد.
وی در مورد نقش پروژه های آبخیزداری در کنترل سیل در استان نیز گفت: مطالعات ما نشان می دهد دبی پیک سیلاب 100 ساله با انجام طرح های آبخیزداری از 102 متر مکعب بر ثانیه به 40 متر مکعب بر ثانیه رسیده است.
وی خاطرنشان کرد: علاوه بر آن پروژه های آبخیزداری، افزایش تولید علوفه را نیز به دنبال داشت به طوری که به 55 هزار تن در سطح حوزه های آبخیز استان و به عبارت دیگر 120 کیلوگرم در هر هکتار رسیده است. کنترل کانونهای بحران فرسایش بادی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی در مورد مهار بیابان زایی نیز گفت: عملیات مختلفی که در بیابان ها انجام شد منجر به کنترل 5 هزار هکتار کانون بحرانی در بیابان ها شد و ارزیابی های سازمان حفاظت محیط زیست نیز بیانگر این موضوع است که کانون های بحرانی کنترل و جلو گسترش آن گرفته شده است.
استان خراسان شمالی دو میلیون و 800 هزار هکتار مساحت دارد که دو میلیون و 33 هزار هکتار از این وسعت استانی را عرصه های منابع طبیعی اعم از مراتع، جنگل ها و اراضی زیست محیطی تشکیل می دهد به طوری که از این وسعت یک میلیون و 400 هزار هکتار مرتع، بیش از 183 هزار هکتار بیابان و 434 هزار و 550 هکتار جنگل است.
در این استان که 25 هزار هکتار از اراضی جنگل های هیرکانی را در خود جای داد که در دل این طبیعت 350 گونه گیاه دارویی، معطر و ادویه ای شناسایی شده است که بیشتر این گونه ها قابلیت صنعتی شدن دارند.
*س_برچسب‌ها_س*