مکیال الیقین منتشر شد / احیای اثر دیگری از آیت‌الله کلباسی اشتری

کتاب «مکیال‌الیقین فی بیان اصول الدین» مرحوم آیت‌الله العظمی شیخ محمدرضا کلباسی اشتری و تصحیح و تحقیق احمد کلباسی اشتری توسط موسسه بوستان کتاب منتشر شد.

به گزارش خبرنگار مهر، موسسه بوستان کتاب قم «مکیال‌الیقین فی بیان اصول الدین» مرحوم آیت‌الله العظمی شیخ محمدرضا کلباسی اشتری و تصحیح و تحقیق احمد کلباسی اشتری را با شمارگان 150 نسخه، 144 صفحه و بهای 50 هزار تومان منتشر کرد.

از آنجا که علوم اسلامی شامل کلام و عقاید، اخلاق و عرفان و فقه و احکام است، برخی از بزرگان علما دغدغه رشد و تکامل و اصلاح جامعه دینی را در این سه شاخه از معارف داشتند.

علم کلام و عقاید در طول تاریخ حیات دین مورد توجه بزرگانی چون خواجه نصیرالدین طوسی، علامه حلی، ملاعبدالرزاق لاهیجی و... بوده است و می توان گفت زیربنای تفکر دینی، باور استدلالی و عقایدِ اسلامی است.

این اثر دوره‌ای از اصول دین استدلالی در 6 باب است که در زمان حیات مؤلف در حاشیه چاپ سنگی کتاب «انیس اللیل» چاپ شده بود. در مقدمه این اثر، پس از بیان اصول دین و اصول مذهب، به تقلیدی نبودن اصول دین پرداخته شده است. «راه حصول معرفه الله» عنوان اولین باب از این اثر است که مباحثی در بیان «اثبات واجب الوجود و مبدأ هر فیض وجود»، «صفات صانع» و «عدل خداوند؛ از اصول دین یا اصول مذهب» تبیین شده است؛ در این باب صفات کمالیه یا صفات ثبوتیه و همچنین صفات سلبیه تشریح شده است.

در باب دوم این اثر به «وجوب بعثت انبیا» پرداخته شده و عدل خدا به فرستادن انبیا و اوصیا و دلیل عصمت انبیا بیان گردیده است. نویسنده در باب سوم این کتاب معرفت پیامبر (ص) و امام مورد بحث و بررسی قرار گرفته و مباحثی از جمله تقدیرات خداوند نسبت به امور عادیه و فرق معجزه با سِحر و شعبده بیان شده است.

در باب چهارم، به «اثبات نبوت رسول اکرم (ص)» اشاره شده و ادله اعجاز قرآن نزد خواص و عوام و معجزات مختلف پیامبر اعظم از ادله نبوت وی، امی بودن پیامبر، تکامل پیروان واقعی پیامبر اکرم، اخبار در تورات و انجیل در آمدن پیامبر خاتم (ص) مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

باب پنجم از این اثر «در بیان امامت» آمده است و پس از بیان مقدمه‌ای در خصوص ادله عقلی بر وجود امام، چهار دلیل بر لزوم وجود امام تبیین شده و در ادامه، ادله عقلی انتصاب امام از طرف خدا و پیامبر، معنای ولی و تفسیر آیه ولایت، ادله قرآنی نصب خلیفه از جانب خدا و پیامبر، ادله خلافت بلافصل امیرالمومنین، ارزش نقل فضایل امیرالمومنین، برادری امیرالمومنین با رسول خدا، و اثبات امامت امیرالمومنین و معجزات ایشان تشریح شده است.

«در بیان معاد» عنوان ششمین و آخرین باب از این اثر است که پس از بیان حقیقت معاد و ادله آن، به درجات ایمان به قیامت پرداخته شده است و در خاتمه این اثر، «سوال، عذاب قبر و حالات برزخ» تأمین شده و «حقیقت مرگ در کلام بزرگان دین» مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

آیت‌الله میرزا محمدرضا کلباسی اشتری (درگذشته به سال 1342 در مشهد) از مراجع تقلید و دانشمندان معاصر در حوزه فلسفی اصفهان بود. وی در بیت مرجعیت شیعه شیخ محمدابراهیم کلباسی اشتری در اصفهان به دنیا آمد و از همان دوران کودکی تحت تعلیم پدر قرار گرفت.

وی پس از مدتی برای تحصیل علوم عقلی به حوزه تهران آمد و نیز میرزا ابوالحسن جلوه، میرزا حسن آشتیانی و ملا محمد تقی آملی به تحصیل پرداخت. پس از آن دوباره به اصفهان بازگشت و نزد حکیم میرزا جهانگیرخان قشقایی و محمدتقی آقانجفی به ادامه تحصیل مشغول شد.

یکسال پس از انقلاب مشروطه آیت الله کلباسی اشتری به حوزه مقدسه نجف هجرت کرد و نزد عموم بزرگان آن دوران از جمله آخوند خراسانی، شیخ الشریعه اصفهانی و شیخ عبدالله مازندرانی به تلمذ پرداخت و پس از اخذ درجه اجتهاد از اساتید خود به اصفهان بازگشت. وی همیشه در خط مقدم مبارزات و اعتراضات سیاسی حضور داشت. به همراه آقا نورالله اصفهانی مقابل استبداد رضاخانی ایستاد و در دوره‌های نیز طعم تبعید را چشید. در دوره محمدرضا پهلوی نیز از نهضت ملی شدن صنعت نفت و دکتر محمد مصدق حمایت کرد.

«حاشیه بر رسائل شیخ انصاری»، «حاشیه بر کفایه آخوند خراسانی»، «حواشی استدلالی بر کتاب الصلاه آیهالله العظمی رضا همدانی»، «حواشی بر اسفار ملاصدرا»، «شرح دعای صباح»، «نفحات اللیل در شرح دعای کمیل»، «حواشی بر منظومه ملاهادی سبزواری»، «اشراقات الأیام لافاضات الأنام: در تفسیر عرفانی بعضی آیات قرآن مجید»، «منازل السائرین در شرح مقامات العارفین» و «مکیال الیقین در اصول دین»، عناوین شماری از تالیفات مشهور اوست.