نقش دیپلماسی جهادی در کرونا چه بود؟ / کرونا؛ نمود ظرفیت وزارت امور خارجه در گذر از بحران‌ها
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، زهرا مهران راد؛ اینکه حسن مطلع مراسم روزخبرنگار در بین خبرنگاران حوزه سیاست خارجی و با حضور افتخاری وزیر خارجه در سال‌های اخیر گریزی باشد به قیاس دیپلمات‌ها و خبرنگاران از زبان ظریف "کنایه‌ای ظریف" است که کافی است، چند سالی خبرنگار حوزه سیاست خارجی باشی تا بدانی که آقای ظریف هرسال روز ما را با این جمله تبریک می‌گوید که "در روز 17 مرداد کشور 11 شهید در مزار شریف افغانستان تقدیم انقلاب کرد که 10 نفرشان دیپلمات و تنهای 1 نفر خبرنگار بوده است و از زرنگی شما خبرنگاران بوده که این روز به اسم روزخبرنگار ثبت شده، چالش شیرین هرسال ما با آقای وزیر در "روز خودمان" است.
البته از این حرف‌ها که بگذریم رجوعی ساده به آمار حکایت از آن دارد که وزارت امور خارجه از جمله وزارت خانه‌هایی است که آمار بالایی در بین شهدای انقلاب دارد، شهدای دیپلماتی که شاید کمتر روی اسم و رسم آنها در بین مردم یا حتی در خود وزارت امور خارجه مانور داده شد و به نظر می‌رسد دیپلمات‌های ما برای آنکه فراموش نکنند خون کدامین شهید ثمره استقلال کلام و عمل آنها در عرصه بین الملل شده است شاید نیازمند مصداق‌هایی با نماد بیرونی‌تر باشند که جای خالی آن در سمبل‌های حول و حوش این وزارت خانه کمتر به چشم می‌آید. دیپلمات‌های ما برای آنکه فراموش نکنند خون کدامین شهید ثمره استقلال کلام و عمل آنها در عرصه بین الملل شده است. شاید نیازمند مصداق‌هایی با نماد بیرونی‌تر باشند، که جای خالی آن در سمبل های حول و حوش این وزارت خانه کمتر به چشم می‌آید.
گذشته از خیابان‌های منتهی به "میدان مشق" و "هتل فردوسی "تهران، جای خالی نام 39 شهید دیپلمات که وزارت امور خارجه تقدیم انقلاب کرده است حتی به عنوان نام گذاری در ساختمان‌های قدیمی منتهی به "سردر باغ ملی تهران" با سقف‌های بلند و دیوار‌های طویل و ساختمان‌های تودرتو بیش از حد خودنمایی می‌کند.
روز دیپلمات روزی که جای خالی آن در تقویم به چشم می‌آید
در راستای همین روند شاید جای خالی "روز دیپلمات " به قول وزیر امور خارجه کشورمان نیز در میان روز‌هایی که سالگرد شهادت یکی از 39 شهید دیپلمات است، به چشم می‌خورد تا این اقدامات نمادین وظیفه عملکرد انقلابی دیپلمات‌ها را بیش از هر چیز مقابل دیدگان آنها قرار دهد تا به خوبی به خاطر داشته باشند، امانتی به نام "نظام اسلامی" از سوی شهدا به دست دارند که باید به خوبی ازآن صیانت و آن را پرورش دهند. روحیه‌ای مقاوم و انقلابی که دیپلماتی مبارز و انقلابی می‌طلبد، موضوعی که در دوران کرونا نیز لزوم تعهد به آن از اهمیت بالائی برخوردار است.
اینکه همکاری و حس برآمده از روحیه انقلابی نباید محدود و منتهی به پزشک، پرستار، جهادگر و روحانی باشد، موضوع پیچیده‌ای نیست و اساسا این اتفاق باید نقشه راهی باشد که ضرورت عملکرد براساس آن محدود به نهاد‌ها و اقشار خاصی نباشد.
موضوعی که با توجه به ضرورت تعامل در این روز‌های کرونایی با سایر کشور‌ها و همسایگان نیز مصداق و نمود ملموس تری پیدا می‌کند که مخاطبین آن قطعا کارگزاران نظام در عرصه سیاست خارجی خواهند بود.
عملکرد جهادگران دیپلمات نباید تحت الشعاع سیاست‌های برجامی قرار گیرد
گرچه اتفاقات چند ساله اخیر باعث شده تا عیار سیاست خارجی کشور با سنگ محکی به نام برجام اندازه گیری شود و خدمات این نهاد تحت الشعاع سیاست‌های برجامی قرار گیرد اما نقش و عملکرد جهاد گران دیپلمات در این حوزه نباید از منظر دور نگه داشته شود. آنها که تحت عنوان دیپلماسی مقاومت اهداف، منافع و مطالبات جمهوری اسلامی را پیگیری می‌کنند. اساسا اگر وزارت امور خارجه وظیفه الهام بخشی در حوزه سیاست خارجی را دارد، باید نیروی انسانی خود را دائما با مفاهیم انقلابی زنده و پویا نگاه دارد. اتفاقات چند ساله اخیر باعث شده تا عیارسیاست خارجی کشور با سنگ محکی به نام برجام اندازه گیری شود و خدمات این نهاد تحت الشعاع سیاست‌های برجامی قرار گیرد، اما نقش و عملکرد جهاد گران دیپلمات در این حوزه نباید از منظر دور نگه داشته شود.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد بحث دیگر تکرار و یادآوری این مفاهیم ارزشی است که باید در عرصه دیپلماسی به لحاظ ویترین و ظاهری که دیپلمات‌ها در چارچوب آن کار می‌کنند، مفاهیم مقاومت و انقلابی گری را دائما پیش چشم خود داشته باشند و از آن یاد کنند.
به طوری که تعبیر و تفسیر مقام معظم رهبری از عبارت "آتش به اختیار" مستمسک عملکرد مناسب دیپلمات‌ها در جای جای جهان باشد و در عصر کرونا این موضوع شاید معطوف به کمک‌هایی باشد که هر کدام از نمایندگان جمهوری اسلامی به صورت خودجوش پیگیر هماهنگی و دریافت آن باشند و تنها به امید اقدامات رسمی سفارتخانه متبوع خود در کشور مورد نظر نباشند، بلکه با تلاش‌ها و رایزنی‌های فردی بتوانند کمک‌های حداکثری در شرایطی که کشور علاوه بر بیماری کرونا با اوضاع تحریم دست و پنجه نرم می‌کند را نیز جلب کنند. دیپلمات انقلابی در دوران کرونا نبایدتنها به امید اقدامات رسمی سفارتخانه متبوع خود در کشور مورد نظر باشند، بلکه باید بتواندبا تلاش‌ها و رایزنی‌های فردی کمک‌های حداکثری در شرایط تحریم و کرونا جذب کند.
29 محموله ویژه مهار کرونا ارسالی از گوانگژو نتیجه رایزنی دیپلمات‌های کشور با شرکت‌های خصوصی چینی
اقدامات و خدماتی که البته این روز‌ها دیپلمات‌های انقلابی کشورمان همچون سایر جهاد گران عرصه کرونا ماموربه نتیجه رساندن آن هستند، مصداق این اتفاق اقداماتی است که در این مسیر به ویژه در حوزه جنوب چین و شهر گوانگژو که یکی از بزرگترین شهر‌های اقتصادی چین است شاهد آن هستیم، بحث جمع آوری کمک‌های دولت چین، کمک‌های شرکت‌های خصوصی و NGOهایی است که به همت دیپلمات‌های انقلابی انجام می‌شود و اخیرا نیز 29 محموله ویژه مهار کرونا از گوانگژو به تهران ارسال شده که از طرف دولت چین نبوده بلکه نتیجه رایزنی دیپلمات‌های کشورمان با NGO ها، شرکت‌های خصوصی و ایرانیان مقیم چین بوده است.
اخیرا نیز 29 محموله ویژه مهار کرونا از گوانگژو به تهران ارسال شده که از طرف دولت چین نبوده بلکه نتیجه رایزنی دیپلمات‌های کشورمان با NGO ها، شرکت‌های خصوصی و ایرانیان مقیم چین بوده است.
ذکر این نکته در بحث جذب این کمک‌ها آن است که این رایزنی‌ها نیازمند مدیریت زیرکانه‌ای است و دیپلمات انقلابی و جهادگر در این عرصه اساسا دیپلماتی است که بتواند این کمک‌ها را به گونه‌ای اخذ کند که به شأن و جایگاه نظام مقدس جمهوری اسلامی و مردم ایران کوچکترین خدشه‌ای وارد نشود. شنیده‌ها حکایت از آن دارد که کمک‌های دریافت شده از جنوب چین با محوریت گوانگژو صرفا برای کودکان کاری بوده که مجبور به کار کردن در شهر‌های بزرگ و استان‌های محروم کشور هستند و اقلام بهداشتی دریافت شده از این مبدا صرفا با هدف در اختیار قرار گرفتن کودکان کار بوده است.
از دیگر هماهنگی‌ها در حوزه سیاست خارجی می‌توان به برقراری توازن برای دریافت کمک از تجار چینی اشاره کرد، ستاد جمع‌آوری کمک‌های تجار و بازرگانان چین که پس از شیوع کرونا در ایران توسط اتاق بازرگانی ایرانیان مقیم شمال چین تشکیل شده بود از تشکل‌های تجاری بخش خصوصی، تجار و بازرگانان برای کمک به ایران درخواست همیاری کرده بود.
این بخش از کمک‌ها حدود 120 هزار ماسک و مقداری وسایل بهداشتی بود که با هماهنگی و از طریق سفارت جمهوری اسلامی ایران در پکن و سرکنسولگری‌های ایران در گوانگژو و شانگ های برای تحویل به وزارت بهداشت به تهران ارسال شد.
بیش از 50 بازرگان و شرکت بخش خصوصی چین بصورت مستقیم و یا در قالب تشکل‌های بازرگانی در این همیاری مشارکت کردند. شورای بازرگانی «اتحادیه شهر‌های در امتداد جاده ابریشم زمینی و دریایی» بیشترین مشارکت را در این همیاری داشته است اتاق بازرگانی ایرانیان مقیم شمال چین و برخی از اتاق‌های بازرگانی ایران از جمله اصفهان، تهران و قزوین از اعضای این شورا هستند.
قطر
در راستای سایر کمک‌ها به ایران در بحبوحه شیوع کرونا با رایزنی‌های صورت گرفته، صندوق توسعه قطر (QFFD) نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که این کشور به منظور حمایت از مقابله ایران با «کووید -19» به این کشور حدود 6 تن بسته حاوی تجهیزات و لوازم پزشکی ارسال و تأکید کرد که قطر به حمایت از تلاش‌های بین‌المللی به منظور مقابله با کرونا ادامه خواهد داد.
سفارت جمهوری اسلامی ایران در دوحه همچنین از ارسال دومین محموله کمک‌های قطر خبر داد و اعلام کرد: هواپیمای حامل کمک‌های دولت قطر شامل هفت تن تجهیزات پزشکی و بهداشتی از دوحه در مسیر تهران است.
امارات
اواسط اسفند نیز سفارت جمهوری اسلامی ایران در ابوظبی اعلام کرد: با همکاری وزارت خارجه امارات عربی متحده، وزارت امور خارجه ایران و سفارت جمهوری اسلامی ایران در ابوظبی، یک تیم از سازمان جهانی بهداشت با 7.5 تن تجهیزات پزشکی شامل کیت‌های تشخیص ویروس کرونا، ماسک و دستگاه‌های تنفسی و تجهیزاتی به ارزش 300 هزار دلار با یک هواپیمای نظامی اماراتی راهی ایران شد.
دور دوم کمک‌های انسان دوستانه امارات عربی متحده نیز شامل 32 تن تجهیزات پزشکی و بهداشتی به منظور مقابله با شیوع ویروس کرونا توسط دو فروند هواپیمای اماراتی از مبدا ابوظبی به ایران ارسال و تحویل کشورمان شد.
عمان
عمان نیز از جمله کشور‌هایی است که به ایران کمک‌هایی در زمینه مبارزه و مهار کرونا داشت، در همین خصوص "محسن اسدی لاری" مدیرکل همکاری‌های بین‌المللی وزارت بهداشت با اشاره به ارسال اولین محموله کمک‌های اهدایی از کشور عمان به ایران، اظهار داشت: اولین محموله اهدایی کشورعمان چهارشنبه شب 20 فروردین وارد ایران و تحویل انبار جمعیت هلال احمر شده است و پس از شمارش و نظارت کمیته نظارت بر کمک‌های بین المللی، تحویل دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور خواهد شد.
در همین خصوص "محمد توتونچی" معاون سفیر جمهوری ایران در مسقط اعلام کرد که اولین محموله کمک‌های دولت عمان با یک پرواز کارگوی اختصاصی شامل ملزومات پزشکی بهداشتی به وزن 30 تن برای مبارزه با ویروس کرونا تحویل مقامات وزارت بهداشت ایران شد.
سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در اظهاراتی عنوان کرد که حدود 30 کشور و سازمان‌های بین‌المللی و سازمان‌های مردم نهاد و حتی ایرانیان مقیم خارج از کشور در این مدت اقدام به ارسال کمک به ایران کرده‌اند.
به هرحال در ایامی که کادر درمان در صف مقدم مبارزه با کرونا جان خود را سپر امنیت سلامت در کشور کرده‌اند سایر مسئولین نیز باید دست در دست هم برای بهبود وضع موجود و مبارزه با این ویروس منحوس تلاش کنند. تلاش برخی دیپلمات‌های انقلابی وزارت امور خارجه در سفارتخانه های کشورمان نشان از ظرفیت بالای این وزارت خانه در ورود آتش به اختیار به بحران‌ها و حل بسیاری از آنها در مقاطع مختلف کشور دارد که می‌توان این تلاش‌ها را معطوف به کرونا نساخت تا این موضوع همیشه به صورت بالفعل باقی بماند تا بتوانیم با استفاده از این ابزار عظیم در عرصه بین‌الملل و سیاست خارجه از تمام بحران‌هایی همچون تحریم تا کرونا به سلامت گذر کنیم.
