نگاهی به اصل برائت در عدم احراز صلاحیت کاندیداها
به گزارش مشرق، نصرالله شفیعی، فعال رسانه در کانال ایتای خود نوشت:
نگاهی به اصل برائت در عدم احراز صلاحیت کاندیداها
یکی‌ازنکاتی که‌مخالفان نظارت استصوابی علیه اقدامات شورای نگهبان مطرح می کنند توجه به اصل برائت در تأیید صلاحیت کاندیداها می باشد.
این افراد مدعی هستند که از نظر قانونی همه مردم‌از جرم و تخلف بری هستند و تا خلاف اثبات نشده است نمی‌توان کسی را زیر سؤال برد و صلاحیت او را برای نمایندگی رد کرد. این موضوع بیشتر به بحث عدم احراز صلاحیت در مورد نمایندگان مجلس بر می‌گردد که شورای نگهبان در مورد تعدادی از داوطلبان انجام اعمال می کند. این مدعیان اعتقاد دارند شورای نگهبان یا باید کاندیداها را تأیید کند یا باید براساس مستندات قانونی از چهار منبع (نیروی انتظامی، ثبت احوال، قوه قضائیه و وزارت اطلاعات) به رد صلاحیت بپردازد. بنابراین عدم احراز صلاحیت، از نظر قانونی هیچ وجه ای ندارد و نمی‌توان کاندیداها را بدون اثبات هیچ جرمی از حضور در انتخابات محروم کرد. چرا که قاعده ی پذیرفته شده اصل برائت است. در این استدلال یک مغالطه وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.
این که گفته می شود در برخورد با مردم اصل بر برائت است سختی کاملاً صواب و درست است؛ ولی مسأله اساسی و مهم این است که این اصل ربطی به انجام وظیفه ی شورای نگهبان در بحث صلاحیت داوطلبان ندارد. اصل برائت یک حکم کلی درباره ی عموم مردم است. بدین معنا که مردم به خودی خود از هر جرمی مُبرا هستند. مثلاً مأمور انتظامی حق ندارد که مردم کوچه و بازار را مورد بازجویی قرار دهد و بگوید ما می خواهیم بدانیم که شما مجرم هستید یا خیر، تخلفی در زندگی خود مرتکب شده اید یا نشده اید؟ خیر، اصل بر این است که تمام مردم در نگاه اول از تخلفات برئ هستند مگر آنکه فرد به هر دلیلی مرتکب جرمی شده باشد. ولی آیا درباره ی کسانی که کاندیدای مجلس یا ریاست جمهوری هم می شوند قضیه بدین شکل است؟ در اینجا موضوع شکل گیری پیدا می کند زیرا در اینجا بحث اثبات یا نفی جرم‌برای فرد نیست بلکه بحث داشتن صلاحیت برای پذیرش آن مسؤولیت است. آیا آن کس که می خواهد مسؤولیت سنگین ایفای نقش در قوه ی مققنه را از طرف مردم برعهده بگیرد یا رئیس جمهور یک کشور شود صلاحیت یا توانایی این پذیرش این مسئولیت مهم را دارد؟ در انتخاب یک مدیر برای ریاست یک اداره و حتی یک مدرسه، تحقیق می‌کنند که این فردا آیا صلاحیت لازم را برای تصدی این پست دارد و یا خیر؟
در اینجا نمی توان به اصل برائت استناد کرد. چون در آن صورت می بایست به هر کسی که در یک مجموعه مشغول است بگوییم شما بیایید مدیر یا رئیس شوید چون اصل برائت است. در حالی که هیچ‌کس چنین کاری نمی کند و از بدیهیات است که چنین کار عُقَلایی نیست. بنابراین باید به این‌نکته توجه داشت که اصل برائت و تعیین صلاحیت دو مقوله ی کاملاً جدا هستند. به راستی اگر کسی بخواهد برای فرزندش همسری برگزیند می تواند اصل را بر برائت بگذارد و جواب مثبت بدهد؟ تحقیق برای احراز صلاحیت به عنوان همسری شایسته یک اصل کاملاً پذیرفته شده است.
بر همین اساس احراز صلاحیت برای کاندیداها یک امر عقلانی و قانونی است. تأکید بر احراز صلاحیت یک فایده ی دیگری هم دارد و آن اینکه مردم از جهاتی خاطرشان راحت می شودکه افراد تأیید شده از حداقل صلاحیت برای ایفای نقش در مأموریت محوله اعم از مجلس یا رئیس جمهوری را دارد و اینجا نوبت مردم است که با بررسی و ارزیابی دقیق به فرد یا افرادی که از همگان شایسته تر است رأی دهند. با این وجود تأکید می شود که متولیان امر انتخابات به گونه ای عمل کنند که حقی هم از کسی ضایع نشود و از اعمال دیدگاه ها و سلیقه های شخصی بپرهیزند.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.