نگاهی به مزیت های سد کوثر در جنوب کشور / سدی که همچنان جور خشکسالی ها را می کشد + تصاویر

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از صبح زاگرس؛ سد کوثر به عنوان سد زیبای استان چهارفصل کهگیلویه و بویراحمد، در فاصله 60کیلومتری شمال غرب گچساران قرار گرفته و این سد مخزنی چندمنظوره به روی رودخانه خیرآباد برای تامین آب شرب، کشاورزی و صنعتی شهرها و نیز بنادر حاشیه خلیج فارس ساخته شده است.

رودخانه خیرآباد از دو شاخه بهرام و دهدشت (سیدآباد) تشکیل شده که آب آن‌ها از رشته کوه‌های زاگرس در مناطق طسوج، دشت راق، دیگان و چشمه بلقیس چرام سرچشمه می‌گیرد، این سد به پیمانکاری شرکت سابیر در سال 83 به بهره برداری رسید.

سد کوثر آب آشامیدنی 2 میلیون و 500 هزار نفر از مردم جنوب کشورمان را تامین می‌کند که به این منظور خط لوله با طول 763 کیلومتر، بخش‌هایی از 5 استان کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، بوشهر، فارس و هرمزگان در مجموع شامل 7 شهر بزرگ و 11 شهر کوچک، 36 شهرک و 47 دهستان با بیشتر از 1200 روستا را در برمی‌گیرد.

علاوه بر این، سد کوثر به منظور اهدافی چون تامین صنایع نفت و گاز گچساران، تامین آب کشاورزی دشت لیشتر و خیرآباد در شهرستان گچساران، تامین آب کشاورزی اراضی بهبهان، تامین آب کشاورزی دشت زیدون و تامین آب برای بهبود کنترل کیفیت آب رودخانه زهره نیز ساخته شده است.

محل سد در تنگه بسیار باریکی است و عرض تنگه در کف در تراز 500 حدود 10 متر و تکیه‌گاه‌های سد تا تراز 575 متر دارای شیب بسیار تند 80 درجه است، سد کوثر گچساران از نوع سدهای بتنی وزنی است که ارتفاع آن از پی در حدود 144متر و طول تاج سد در حدود 190متر است؛ عرض سد در پی در حدود 63 متر و در تاج 7متر است و تراز تاج سد 638 متر از سطح دریا بوده و در محور سد تراز سد 494 متر از سطح دریا بوده است.

با این تفاسیر نیز مدیر بهره برداری و نگهداری سد کوثر گچساران در گفتگوی اختصاصی با این پایگاه تحلیلی خبری درباره مزیت های این سد درجنوب گفت: باید توجه داشت که سد مخزنی کوثر در سال 73 باسفر پربرکت مقام معظم رهبری به استان مان وارد فاز اجرایی شد، در سال81 عملیات احداث سد به پایان رسید و در سال 84 نیز اولین آب شرب به شهرهای حاشیه خلیج فارس نیز فرستاده شد.

اکبرخدری افزود: در حال حاضر نیز "سد کوثر "تامین کننده آب شرب دو میلیون و 500هزارنفر از هموطنان در جنوب کشور و در بخش های از پنج استان بوشهر، فارس، ه رمزگان، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد است درحالی که 5 هزار هکتار از اراضی دشت های "لیشتر و خیرآباد" هم توسط سد کوثر تامین آب می شوند.

وی ادامه داد: بنابراین سالانه حدود دو تا سه هزار هکتار در این مناطق (لیشتر و خیرآباد) هم زیر کشت می روند، به طوری که در دشت لیشتر چهار ایستگاه پمپاژ به صورت تکمیل و یا در حال احداث وجود دارد که وقتی وارد فاز بهره برداری شوند تمام پنج هزارهکتار از اراضی کشاورزی این مناطق را آبیاری خواهد کرد.

مدیربهره برداری سد کوثر تصریح کرد: سالانه حدود 3.5میلیون مترمکعب از آب سد کوثر به صنعت اختصاص یافته است با این حال نیز تقریبا 80 میلیون متر مکعب در سال رهاسازی برای مصارف زیست محیطی است، بنابراین 140میلیون متر مکعب برای مصارف شرب و حدود 50 میلیون متر مکعب برای مصارف کشاورزی از سد کوثر نیز تامین آب می شوند.

خدری اظهارکرد: با این وجود نیز به طور سالانه هم نزیک به 50 میلیون متر مکعب رهاسازی آب از سد کوثر در مسیر رودخانه خیرآباد داریم، این امر از طریق رودخانه خیرآباد و در ادامه به رودخانه زهره و در سد تنظیمی "آسک" برای شرب مردم شریف شهرستان های هندیجان، بهبهان و زیدون رهاسازی می شود که در این سال های اخیر که خوزستان با تنش آبی مواجه بود با رهاسازی توانستیم بخش زیادی از این تنش های آبی را نیز مرتفع کنیم.

مدیربهره برداری سدکوثر تصریح کرد: البته در شرایطی که این سال ها الگوی بارندگی ها نیز عوض شده است و با توجه به تغییرات اقلیمی نیز الگوی بارش ها نیز از حالت شدت کم به شدت سیلابی تغییر مدل داده، پس بهترین روش مهار آب استفاده از سازه هایی همچون سدها و آب بندها است که اگربتوانیم این سیلاب ها را کنترل کنیم درنتیجه در فصول مختلف خشکسالی و کم بارشی مشکلات نیز کمتر خواهند شد.

خدری درادامه بیان کرد: علاوه بر اهداف ذکر شده، مهار سیلاب ها نیز از دیگر ویژگی ها و مزیت های سد کوثر به شمار می رود البته در سال 98که سیلاب هایی در خطه جنوب داشتیم، سدکوثر توانست دبی ورودی با یکهزار و200 مکعب برثانیه را مهار کند، پس فقط بین 150تا 200مترمکعب رهاسازی داشتیم به طوری که بخش اعظمی از سیلاب ها نیز به خوبی مهار شدند.

وی افزود: بنابراین جدا از خدماتی که در سد کوثر انجام می شود، بخش کشاورزی هم بسیار حائز اهمیت است که سالانه حدود دو تا سه هزار هکتار از اراضی منطقه زیر کشت می رود هرچند موجبات اشتغالزایی و معیشت مردمان منطقه را فراهم آورده و به تبع گردش سرمایه در شهرستان گچساران و به تبع استان نیز افزایش یافته است.

خدری گفت: اگرچه امروز دشت های لیشتر و خیرآباد گچساران به برکت سدکوثر به قطب کشاورزی استان مان تبدیل شده است کما اینکه در سال های گذشته این مناطق چندان ارزش خاصی هم نداشتند اما درحال حاضر بسیاری از جوانان شهرستان در این اراضی مشغول کشاورزی هستند و فرصت های شغلی مطلوبی هم بوجود آمده است.

مدیربهره برداری سدکوثر تصریح کرد: اما قابل توجه عزیزانی که دغدغه زیست محیطی دارند اینکه وقتی سازه ای همچون سد بخواهد ساخته شود، یک برنامه منابع مصارف و اهرم اجرایی دارد و این برنامه منابع مصارف از طریق مدیریت منابع آب ایران ابلاغ می شود، پس ابتدا به ساکن با توجه به نوع سد و اهداف آن، رهاسازی آب به جهت زیست محیطی برای هر سدی منظور می شود در حالی که سدکوثر همانطور که گفته شد حدود 80 میلیون متر مکعب رهاسازی برای محیط زیست و حقابه بران پایین دست دارد.

خدری درادامه اظهارکرد: سال های خشکی را تجربه گذاشتم و با توجه به اینکه دبی رودخانه هایی همچون خیرآباد در فصول گرم به 2.5تا 3متر مکعب برثانیه می رسد و اگر سدکوثر این جریان را تقویت نمی کرد، آب حتی وارد برخی استان ها هم نمی شد اما توانستیم با مهار سیلاب ها در فصول تر سال، آب را نیز در فصول خشک به مناطق جنوبی هدایت کنیم و این ویژگی از جمله امتیازات بارز سد کوثر است.

وی افزود: رودخانه های زهره و خیرآباد پس از عبور از خوزستان به خلیج فارس می ریزند و عملا وقتی وارد خوزستان که می شوند قابلیت شرب خود را از دست می دهد اما سد کوثر این مشکل را مرتفع کرده است، با این وجود نیز تنها دشتی که در کهگیلویه و بویراحمد سالانه سطح آب زیرزمینی اش نه تنها پایین نمی رود بلکه بالاتر هم می رود همین "دشت لیشتر" است که به برکت سدکوثر این مشکل نیز احساس نمی شود.

مدیربهره برداری سدکوثر تصریح کرد: بنابراین در کهگیلویه و بویراحمد سالانه حدود 10تا 11میلیارد مترمکعب روان آب وجود دارد که تنها نزدیک به 3.5میلیارد متر مکعب آن مهار می شود و مابقی از استان خارج می شود درحالی که بیشتر این روان آب ها نیز در فصول تر و زمان سیلاب ها بدون استفاده مفید وارد دریا می شود اما وجود سدها و سازهای مهار آب بیش از پیش در این استان احساس می شود.

خدری در پایان هم گفت: البته وجود سدهایی همچون سد "تنگ سرخ" در شهرستان بویراحمد، سد "چم شیر" گچساران که در مراحل پایانی کار قرار دارد و سد "آبریز" در حوزه کهگیلویه نیز ضروری به نظر می رسد، که می تواند ازهدر رفت سالیانه میلیاردها متر مکعب آب در این استان چهارفصل جلوگیری کند که اگر بتوانیم این آب ها را به دشت ها و مزارع برسانیم رونق بسیار بالایی در کشاورزی استان ایجاد خواهد شد، هرچندتامین آب شرب مردم منطقه که نیاز اصلی است هم تامین می شود.

انتهای پیام /