هر نوع کمبود در بازار قطعات خودرو شایعه است
سومین ماه سال 1400 را در حالی به پایان میرسانیم که اقتصاد و صنعت ایران علاوه بر موانع ناشی از تحریم ها، با محدودیت ها و مشکلات مربوط به همه گیری "ویروس کرونا" و پیامدهای "پاندمی کووید 19" نیز دست به گریبانست. در چنین فضایی، صنعت خودروی ایران با این که فارغ از این مشکلات، با شتاب در مسیر بومی سازی این صنعت پیش میرود؛ گاه و بیگاه درگیر نظرات کارشناسی نا آگاهانه ای است که تحریم ها را مانع بازدارنده در مسیر حرکت به سمت خودکفایی معرفی میکند و ناخواسته و ندانسته به التهاب در بازار تأمین قطعات دامن میزند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، در فصل اول سالی که با شعار "تولید، مانع زدایی ها و پشتیبانی ها" آغاز شده؛ برآن شدیم که وضعیت صنعت قطعه سازی ایران و موقعیت تأمین قطعات مورد نیاز خودروهای داخلی را با کارشناسی در میان بگذاریم که در جایگاه بنیانگذار یکی از گروه های بازرگانی تأمین کنندهی قطعات خودرو، روند رشد و توسعه‌ی این صنعت را طی چند دهه از نزدیک زیرنظر داشته و با چالش ها و موفقیت های این بخش از صنعت خودرو به خوبی آشنایی دارد. آنچه در پی میاید؛ فشرده ی گفتگوی طولانی خبرنگار ما با آقای "جلیل قصاب" مدیر عامل "گروه بازرگانی دینا پارت" است.
جناب آقای قصاب، بفرمایید که صنعت قطعه سازی خودرو در ایران، الان در چه موقعیتی قرار دارد و تحریم ها چه تأثیری بر این بخش از صنعت ما داشته است؟
بدون اغراق عرض میکنم که صنعت قطعه سازی ایران نمونه‌ی روشن حرکت صنعت ایران به سمت خودکفایی است و امروزه برای تأمین قطعات مورد نیاز خودروهای داخلی در وضعیتی قرار داریم که در کنار تأمین نیاز بازار، کارخانه های خودروسازی هم از واردات قطعه بینیاز شدهاند. تحریم ها، چه آنها که از گذشته وجود داشته و چه آنهایی که در چهار سال اخیر به سبب خروج امریکا از برجام اضافه شده؛ مشکلات اقتصادی زیادی را به کشور ما تحمیل کرده؛ ولی این خاصیت را هم داشته که عزم تولیدکنندگان و فناوران ایرانی را برای عبور از موانع جزم کرده و حرکت به سمت بومی‌سازی و رسیدن به خودکفایی را شتاب بخشیده است. بنا براین قطعه سازی ما نه تنها از این موانع آسیب ندیده؛ بلکه با رشد چشمگیری هم همراه بوده؛ به طوریکه امروز، ما 99 درصد از قطعات مورد نیاز خودروهای داخلی را در داخل کشور و با امکانات خودمان تولید میکنیم.
99 درصد یعنی هیچ نیازی به واردات نیست؛ ولی سال گذشته بود که یکی از کارشناسان اعلام کرد 53 قطعه از مجموع قطعات مورد نیاز خودرو، در داخل کشور ساخته نمیشود.
احتمالأ اطلاعات ایشان به روز نبوده. عدد 53 را من هم به خاطر دارم؛ ولی مربوط به تقریبأ 4 سال پیش است. بعد از گشایش هایی که با برجام در اقتصاد ما حاصل شد؛ تعدادی قطعه از چین و هند وارد میشد. محصولات چینی و هندی که قیمت تمام شدهی آنها کمتر از نمونه های داخلی بود؛ سرعت حرکت صنعت قطعه سازی ما را برای مدتی کند کرد. اگر درست به خاطر داشته باشم؛ زمانی که به دلیل خروج امریکا از برجام و افزایش تحریم ها، ارتباط تجاری با کشورهای چین و هند روز به روز کمتر شد؛ تعدادی از قطعات در همین حدودی که شما گفتید؛ در داخل ساخته نمیشد؛ ولی رفع این کمبود خیلی طول نکشید. با همت سازندگان داخلی و فعالیت واحد صنعتی و تحقیقاتی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، این قطعات به تدریج تولید شد؛ به طوری که امروزه واقعأ کشور ما از واردات این قطعات بینیاز شدهاست.
پیشرفت قابل توجهی است که در زمانی کوتاه به دست آمده. رفع موانع و پشتیبانی ها چطور انجام شد و آیا این الگو برای شاخه های دیگر صنعت و اقتصاد ما قابل استفاده است؟
داخلی سازی نیازهای صنعتی کشور، راهبرد اصلی متولیان صنعت کشور است و در سال های اخیر متخصصان ایرانی با باور کردن توان داخلی و فرصت سازی در برابر محدودیت های تحریم توانسته اند به دانش فنی تجهیزات پیشرفته دست پیدا کنند.
واقعیت این است که حرکت به سمت خودکفایی با سیاستگذاری و ریل‌گذاری دولت، راه اندازی شرکت های دانش بنیان و بهروز رسانی فناوری ها دستکم از دو دهه پیش شروع شده؛ ولی اتفاقی که در این سال ها افتاد؛ این بود که استفاده از پتانسیل بنگاه های صنعتی متوسط و کوچک و حمایت از تولیدکنندگان خرد با سرمایه گذاری مناسب باعث اشتغال زایی و افزایش تولید شد. امروزه صدها شرکت تأمین کنندهی مواد اولیه و قطعات خودرو با هزاران نفر نیروی انسانی با بومی سازی فنآوری تولید در حال فعالیت هستند و ارزش تولیدات قطعات صنعتی و قطعات خودرو در کشور سالانه بیش از 10 هزار میلیارد تومان است.
این محصولات از نظر کیفی قابل رقابت با نمونه های خارجی هستند؟
با قاطعیت عرض میکنم که در صنعت قطعه سازی ایران، با توسعه‌ی خط تولید، همه ی مراحل از ریخته‌گری و ذوب گرفته تا قالب‌سازی، ماشین‌کاری، تکمیل، آزمایش و بازرسی توسط فناوران و صنعتگران ایرانی انجام میشود و محصولات با بالاترین کیفیت جهانی و متناسب با نیاز صنعت خودروسازی به بازار عرضه میشود؛ به‌طوری‌که نه تنها نیازی به واردات قطعات خودرو نیست، بلکه قطعات استاندارد تولیدی ما به کشورهای روسیه، ترکیه، عراق، سوریه و ایتالیا هم صادر میشود.
در زمینه‌ی فناوری‌های جدید و مواد اولیه چطور؟
در این زمینه هم فعالیت های چشمگیری انجام شده است. شرکت های دانش بنیان ما بسیار فعالاند و با فناوری های جدید در شاخهی "متالورژی پودر" قطعات آهنی و غیرآهنی را با قابلیت بالا و از طریق روش های پیشرفته تولید میکنند. این روش، فرایند کم هزینه ای است که در آن پودرهای مختلف با آلیاژهای گوناگون مخلوط میشود و بعد از فشرده شدن در قالب، به وسیله‌ی دستگاه پرس شکل می‌گیرد. هر چند در مقایسه با بخش های دیگر، این بخش بسیار جوان است؛ ولی پیشرفت خوبی داشته ایم و شتاب رشدمان هم قابل توجه است.
به این ترتیب که میفرمایید، این صنعت برای توسعه ی فناوری و مواد اولیه، ظاهرأ نیازی به "ارز" برای واردات هم ندارد.
در خصوص مواد اولیه، وضع ما کمی با واردات قطعه‌ی ساخته شده تفاوت دارد. مثلأ در ورقه ی بدنه و بخشی از مواد پلیمری هنوز این صنعت ارزبری دارد. در این مسیر هم به سمت خودکفایی در حرکت هستیم. بخشی از پودر مورد نیاز "متالورزی پودر" داخل کشور تولید میشود و مقداری هم وارداتی است. ظرفیت ساخت قالب در ایران برای ساخت بدنه هم به تازگی به حدود 900 تن در سال افزایش یافته است. در بخش قطعات تزئینی خودرو هم پیشرفت قابل توجهی داشتیم و تولید قطعه به مرز خودکفایی رسیده است.
با این توضیحات، شما کمبود قطعات خودرو در بازار را تأیید نمی کنید؟
ما در سیستم توزیع "دیناپارت" هیچ کمبودی احساس نمی کنیم. منظورتان چه قطعاتیاست؟
مثلأ قطعات موتور، مثل "بوش و پیستون" یا قطعات بدنه که خودتان هم به آن اشاره کردید. جسته و گریخته صحبت هایی در مورد کمبود شنیده میشود.
من کمبودی احساس نمیکنم. این اشاره های جسته گریخته که البته در صحت آنها تردید دارم؛ ممکن است به مشکلاتی در خصوص سیستم توزیع برخی شرکت های تولیدکننده مربوط باشد. در سیستم توزیع، ما هیچ گزارش کمبودی از بیش از 100 نمایندگی گروه خودمان دریافت نکردیم. حتی در مورد قطعات بدنه هم ما با راه اندازی بخش تولید قطعات بدنه، این کمبود را در مجموعه‌ی قطعات برطرف کردیم و آمادهایم قطعات بدنه را هم با کیفیت بالا و تضمین برند دیناپارت در اسرع وقت توزیع کنیم.
در مورد قطعات موتور، مثلأ بوش و پیستون چطور؟
نه تنها در مورد بوش و پیستون، بلکه در مجموعه ی سیستم تولید، بسته بندی و توزیع قطعات خودرو، با جرئت عرض میکنم که هر نوع کمبودی شایعه‌ی بیاساس است. هیچ کمبودی در زمینه ی قطعات خودرو در کشور وجود ندارد. بوش و پیستون هم به اندازه ی نیاز موجود است و اگر کمبودی هم گزارش بشود؛ در اسرع وقت میتوانیم به نیاز بازار پاسخ بدهیم. برای اثبات این موضوع و توان سرعت بخشی در توزیع این اقلام، مثلأ در مورد همین بوش و پیستونی که شما مطرج کردید؛ از همکارانم میخواهم؛ هدیه ای به ارزش بیش از یک میلیون ریال برای مصرفکننده، داخل هر بسته ی بوش و پیستون قرار بدهند؛ تا رسیدن این محصول به دست مصرف کننده نوعی راستی آزمایی باشد؛ برای اینکه از یک طرف حسن نیت ما را نشان بدهد و از طرف دیگر آن اشاره های جسته گریخته در مورد کمبودها را هم خنثی کند.
ظاهرأ گفتگوی ما سبب خیر شد. جناب آقای جلیل قصاب! از فرصتی که در اختیار ما گذاشتید؛ سپاسگزارم.
من هم از شما تشکر میکنم که با ترتیب دادن این قبیل گفتگو ها و رفع سوءتفاهم در مورد اظهار نظرهای غیرکارشناسی، کمک میکنید که صنایع در حال شکوفایی کشورمان بی دغدغه به کار ادامه بدهند. اجازه بدهید در پایان این گفتگو، مژده بدهم که پیشرفت صنعت قطعه سازی کشور ما به جایی رسیده که به یاری خدا، به زودی قطعات مورد نیاز خودروهای خارجی هم که برابر استاندارهای جهانی در ایران تولید شده وارد بازار میشود و با عرضه شدن آنها از این نظر هم به تدریج از واردات بینیاز خواهیم شد.
انتهای رپرتاژ آگهی /