هشتم مرداد روز بزرگداشت شیخ شهاب‌الدین سهروردی
هشتم مرداد روز بزرگداشت شیخ شهاب‌الدین سهروردی بهانه‌ای است تا سراغی بگیریم از آثار موجود شیخ اشراق در گنجینه رضوی که توانست فیلسوف نامدار ایرانی لقب گیرد.
خبرگزاری میزان - شهاب‌الدین یحیی بن حبش معروف به شیخ اشراق سال 549 هجری قمری در سهرورد زنجان متولد شد، مؤسس مکتب اشراق و صاحب آثار متعددی نزدیک به پنجاه کتاب و رساله است. فلسفه اسلامی دارای سه نحله فلسفه مشایی، فلسفه اشراقی و حکمت متعالیه است که به ترتیب ابوعلی سینا، شهاب‌الدین سهروردی و ملاصدرا مؤسسان این سه نحله فلسفی بوده‌اند. در مرکز نسخ خطی کتابخانه آستان قدس رضوی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین مراکز نسخ خطی جهان اسلام 75 نسخه خطی از آثار شیخ اشراق به زبان‌های عربی و فارسی در موضوعات عرفان و فلسفه به همراه ترجمه، شرح و حاشیه بر آثار وی وجود نگهداری می‌شود.
- بیشتر بخوانید:
- برای مطالعه معرفی آخرین کتب منتشر شده اینجا کلیک کنید
***مونس العشاق
یکی از آثار نفیس و قدیمی شیخ اشراق موجود در گنجینه رضوی کتاب مونس العشاق است. «مونس العشاق» یا «رساله فی حقیقه العشق» به دوازده فصل نسبتا کوتاه تقسیم‌شده است. در «مونس العشاق» در هشت فصل نخست آن سهروردی داستانی درباره سه فرزند عقل که عبارت‌اند از عشق و حسن و حزن و سرگذشت آن‌ها و رابطه‌شان با انسان می‌سازد. داستان این سه برادر و سخنانی که هر یک به زبان حال درباره خود می‌گویند برجسته‌ترین بخش از «مونس العشاق» است. در فصول بعدی سهروردی باز درباره ماهیت حسن و محبت و عشق و نفس مطالبی می‌گوید که بیرون از چارچوب داستان اصلی اوست. این کتاب در بیان عشق، مراتب و منازل آن در یازده فصل تنظیم‌شده است. نسخه مذکور که با «نحن نقص علیک احسن القصص بما اوحینا الیک هذاالقرآن ان کنت من قبله»، آغاز و با بیت «سال‌ها باید که تا یک سنگ اصل ز آفتاب / لعل گردد در بدخشان یا عقیق اندر یمن» پایان می‌یابد، به خط نستعلیق جلی 18 سطری در سال 1001 هجری قمری کتابت و توسط حاج حسین نمایی در 1367 وقف آستان قدس رضوی شده است. این کتاب به انضمام مجموعه مصنفات شیخ اشراق توسط دکترسیدحسین نصر توسط پژوهشگاه علوم انسانی در سال 1380 به چاپ رسیده است.
***هیاکل النور «رساله عرفانی شیخ شهاب‌الدین سهروردی»
نسخه نفیس دیگر سهروردی در گنجینه رضوی کتاب هیاکل النور است که شیخ اشراق در این رساله در هفت بخش به نام «هیکل» به بیان مسائلی در فلسفه می‌پردازد. الجسم، طبیعه النفسس، الجهات العقلیه الثلاثه، المعاد و السعاده و الشقاوه، النبوات و الاحلام پنج هیکل از مجموع این رساله است که در نسخه مذکور موجود است. «بسمله. صلی الله علی سیدنا محمد و علی آله و صحبه اجمعین. اله العالمین یا قیوم ایدنا بالنور و ثبتنا علی النور» آغاز و «انک انت بالجود الاعم علی العالمین منان آخر الهیاکل السبعه منحنا الله علما یخلصنا من الظلمات بمنه و کرمه» انجام این نسخه است که به خط نسخ 16 سطری در تاریخ 1102 ق، به رشته تحریر درآمده و در سال 1386 وقف آستان مقدس رضوی شده است.
***التلویحات شیخ اشراق
دیگر نسخه نفیس موجود در گنجینه رضوی کتاب «التلویحات» شیخ اشراق است. این کتاب مشتمل بر سه رساله «منطق التلویحات» در شش مرصد، «تلویحات طبیعی» در چهار مرصد و «کتاب الهیات تلویحات» در یک مقدمه و سه تلویح و پنج مورد و یک مرصاد است. نسخه مذکور نیز به خط نسخ ریز و خوانا 25 سطری توسط محمد صالح بن علی‌نقی بن محمدتقی بن ثانی در سال 1090 ق کتابت و توسط تاج ماه بیگم در 1262 ق وقف آستان مقدس رضوی شده است. گفتنی است روز هشتم مردادماه که روز ولادت سهروردی است به دلیل شناخته شدن زنجان با نام این فیلسوف بزرگ روز زنجان هم نام‌گذاری شده است.