هشدار درباره چالش درمان مسمومیت و مصرف الکل؛ انکار ما را به جایی نمی‌رساند!
علی غلامی، دبیر کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز سرپایی درمان اعتیاد کشور، با هشدار نسبت به تبعات جبران‌ناپذیر مسمومیت با مشروبات الکلی حاوی متانول، ضعف‌های نظام درمانی که به آمار بالای از کار افتادگی و مرگ مصرف‌کنندگان منجر شده را مورد نقد قرار می‌دهد و می‌گوید: این مسمومیت‌ها هیچ‌گاه بر اثر مصرف اتانول نیست.
اعتماد نوشت: درمانگران اعتیاد درباره چالش‌های جدی درمان اورژانسی افرادی که بر اثر مصرف مشروبات الکلی حاوی متانول دچار مسمومیت شده‌اند هشدار دادند.
این درمانگران اذعان کردند که با وجود جرم‌انگاری شرب خمر طی 4 دهه اخیر، تولید زیرزمینی و پنهان مشروبات الکلی در کشور به موازات تقاضای مصرف همواره ادامه داشته و آسیب مهم این پنهانکاری، تولید ترکیبات الکلی غیراستاندارد و مرگبار به دلیل افزودنی‌های غیرمجاز همچون مخدر‌ها و دارو‌های اعتیادآور به اتانول یا ترکیب الکل با مقادیری متانول بوده که در دفعات متعدد طی این 4 دهه به مسمومیت‌های گسترده، نابینایی، مختل شدن و ازکار افتادن کبد و کلیه و درنهایت، مرگ مصرف‌کنندگان منجر شده است.
به گفته این درمانگران، مسوولان نظام سلامت علاوه بر اینکه هرگونه اطلاع‌رسانی و آموزش درباره عوارض مصرف تفننی یا دایمی مشروبات الکلی را محدود کرده‌اند، با نادیده گرفتن واقعیت شمار بالای مصرف‌کنندگان تفننی یا مستمر الکل، خدمات درمانی اورژانسی برای افراد دچار مسمومیت با مشروبات الکلی حاوی متانول و حتی افراد دچار وابستگی به مصرف الکل هم به حدی کاهش یافته که امروز در اورژانس بیمارستان‌های کشور، نه تنها هیچ پادزهری برای متانول موجود نیست و افراد دچار مسمومیت باید به روش‌های دردناک و تهاجمی همچون دیالیز تن بدهند، احیای فوری افراد دچار مسمومیت هم به دلیل بروز دیرهنگام علایم، انتقال دیرهنگام افراد به مراکز درمانی و واهمه افراد از اذعان به نوشیدن مشروب، به تاخیر می‌افتد که آمار بالای مرگ افراد دچار مسمومیت با مشروبات حاوی متانول در ایران، تاییدی بر عوارض جبران‌ناپذیر ضعف اطلاع‌رسانی و آموزش‌های پیشگیرانه و محدود شدن امکانات درمانی و احیای این افراد است...
طبق نتایج «پایش ملی سلامت روان» که سال 1390 توسط وزارت بهداشت بر جمعیت نمونه 7886 نفری از گروه سنی 15 تا 64 ساله کشور انجام شد، در سال انجام تحقیق، در کنار شیوع 26 درصدی مصرف شیشه، سوءمصرف الکل در کشور، 22.6 درصد و در رتبه سوم وابستگی به مواد اعتیادآور بود. 85.7 درصد مصاحبه‌شوندگان پاسخ مثبت به مصرف الکل داشتند. 10.18 درصد مردان و 1.04 درصد زنان گفتند که در 12 ماه منتهی به انجام پایش مصرف الکل داشتند.
4.22 درصد مصاحبه‌شوندگان دچار سوءمصرف الکل (مصرف بیش از اندازه و یک قدم قبل از اعتیاد به الکل) بودند. 2.47 درصد مردان دچار وابستگی (اعتیاد) به الکل بودند. 72.8 درصد مردان و 55.8 درصد زنان، مشروبات الکلی قوی مصرف می‌کردند که این عدد در کل جهان 50 درصد بود.
در حالی که وزارت بهداشت، پیمانه استاندارد الکل را معادل 350 سی‌سی محتوی 12 الی 13 گرم الکل تعیین کرده، میزان مصرف کسانی که در یک‌سال منتهی به انجام پایش، الکل خورده و دچار سوءمصرف بودند، 1.42 لیتر (معادل 84 پیمانه - هر 4.5 روز یک پیمانه) بود که مصرف مردان 1.52 لیتر و مصرف زنان 0.42 لیتر گزارش شد. میزان مصرف کسانی که در هفته منتهی به انجام تحقیق، الکل خورده و دچار وابستگی بودند، 5.98 لیتر در سال (معادل روزانه یک پیمانه) بود که این عدد برای مردان 6.49 لیتر و برای زنان 1.74 لیتر گزارش شد.
سرانه سالانه مصرف هر ایرانی 108 سی‌سی برآورد شده
بنا بر تخمین آماری، سرانه سالانه مصرف هر ایرانی بالغ (فارغ از اینکه مصرف الکل دارد یا ندارد) 108 سی‌سی (معادل 6 الی 7 پیمانه) برآورد شد که این عدد برای هر مرد 0.208 سی‌سی و برای هر زن 0.007 سی‌سی بود. بنا بر نتیجه این پایش کشوری، سوءمصرف سالانه الکل خالص در کشور 5 میلیون و 750 هزار و 438 لیتر برآورد شد که مجریان پایش با در نظر گرفتن ضریب خطا، دوبرابر این عدد را به واقعیت نزدیک می‌دانستند. این مطالعه، تعداد مصرف‌کنندگان تفریحی الکل را 2800 نفر در 100 هزار نفر و تعداد مصرف‌کنندگان روزانه و دچار وابستگی الکل را 830 نفر در 100 هزار نفر (623 هزار نفر) تخمین زده بود...
محمدرضا قدیرزاده؛ پژوهشگر و درمانگر وابستگی به الکل در گفتگو با «اعتماد» و با استناد به نتایج بررسی‌های مرتبط با مسمومیت با مشروبات الکلی حاوی متانول، از اتفاقات نگران‌کننده 5 سال اخیر خبر می‌دهد؛ افزایش مصرف مشروبات الکلی، افزایش تعداد مصرف‌کنندگان الکل، افزایش درصد زنان مصرف‌کننده مشروبات الکلی به نسبت تعداد مردان مصرف‌کننده، کاهش سن مصرف مشروبات الکلی، افزایش مصرف سنگین به معنای مصرف مشروبات با درصد اتانول بالاتر و در نهایت، افزایش آمار فوت ناشی از مسمومیت بر اثر مصرف مشروبات الکلی حاوی متانول.
«با وجود افزایش این رخداد‌ها در این بازه زمانی، در حال حاضر مرکز مجزا و دارای تابلو برای درمان وابستگی به الکل نداریم، اما مسوولان وزارت بهداشت می‌گویند که مسوولان 50 مرکز ترک اعتیاد را برای درمان وابستگی به الکل آموزش داده‌اند که البته تعداد این مراکز در کشور با توجه به افزایش آمار مصرف الکل بسیار کم است و بنابراین، با کمبود افراد آموزش دیده برای درمان وابستگی الکل مواجهیم اگرچه که روانپزشکان هم می‌توانند این بیماران را درمان کنند.
مشکل اصلی این است که بسیاری از مصرف‌کنندگان الکل؛ چه آن‌هایی که بر اثر مصرف اتانول دچار وابستگی شده‌اند و چه آن‌هایی که به دلیل مصرف مشروب حاوی متانول دچار مسمومیت شده‌اند، از مراجعه به بیمارستان و مرکز درمانی خودداری می‌کنند و می‌ترسند که مبادا مراجعه به مرکز درمانی به تشکیل پرونده قضایی منجر شود. به این بیماران اطمینان می‌دهیم به هیچ‌وجه مراجعات درمانی به مراکز ترک اعتیاد یا مطب روانپزشکان به تشکیل پرونده قضایی منجر نمی‌شود و اطلاعات این بیماران، محفوظ و محرمانه خواهد ماند.»
کمبود دارو‌های تخصصی چالش جدی در احیا و درمان زودهنگام افراد دچار وابستگی به الکل است
قدیرزاده به مشکل کمبود دارو‌های تخصصی که به یک چالش جدی در احیا و درمان زودهنگام افراد دچار وابستگی به الکل تبدیل شده، اشاره می‌کند و می‌گوید: «در حال حاضر سه داروی استاندارد برای ترک اعتیاد به الکل وجود دارد که متاسفانه با محدودیت عرضه این داروها مواجهیم به این معنا که در شهر تهران فقط یک داروخانه و آن هم با مقادیر بسیار اندک این دارو را عرضه می‌کند و در شهر‌های کوچک هم این داروها کمیاب یا نایاب است.
کمبود این داروها، یک ضعف جدی در نظام درمانی است به خصوص وقتی مسوولان وزارت بهداشت می‌گویند مراکزی برای درمان وابستگی به الکل مهیاست که مسوولان‌شان هم آموزش‌های تخصصی این حوزه را فراگرفته‌اند، اما دارویی دراختیار این مراکز و این افراد نیست. ترک وابستگی به الکل؛ به خصوص برای بیمارانی که وابستگی درازمدت و شدید به الکل دارند، بدون دارو غیرممکن است.»
قدیرزاده همچنین با اشاره به آمار‌هایی که دراختیار دارد، هشدار می‌دهد که به دلیل غیراستاندارد بودن تمام مشروبات الکلی موجود در بازار، باید در هفته‌ها و ماه‌های آینده و حداقل تا پایان تابستان، منتظر افزایش آمار مسمومیت با مشروبات الکلی حاوی متانول در کشور باشیم و می‌گوید: «احیای زودهنگام افراد دچار مسمومیت با مشروبات حاوی متانول، صرفا با تشخیص با علایم بالینی ممکن است به شرطی که فرد به مصرف مشروب مشکوک به آلودگی متانول اذعان کند.
حتما در هفته و ماه‌های آینده که ایام برگزاری جشن‌ها و مراسم عروسی و سفر‌های تابستاتی و تعطیلات است، با اوج‌گیری مسمومیت‌های مشروبات الکلی مواجه می‌شویم و رسانه‌ها باید به تمام مردم این پیام را بدهند که اگر فرد مصرف‌کننده این مشروبات غیراستاندارد، مراجعه زودهنگام به مرکز درمانی نداشته باشد، به دنبال تخریب عصبی، در مراحل اولیه دچار نابینایی برگشت‌ناپذیر می‌شود و درنهایت می‌میرد.»
آقای الف، مسوول فنی یک شرکت دانش‌بنیان در استان آذربایجان غربی و تولیدکننده کیت تشخیص متانول از اتانول است. این شرکت دانش‌بنیان، از اسفند 1398 و بعد از شیوع کرونا در کشور و به دنبال افزایش تقاضا برای مواد ضدعفونی و آمار بالای تقلب در ارسال متانول به جای اتانول، اولین کیت‌ها را به سفارش سازمان غذا و دارو و برای تشخیص وجود متانول در ماده اولیه تولید مواد ضدعفونی به بازار فرستاد و حالا می‌گوید که با فروکش کردن موج کرونا، مشتریان ثابت این کیت‌ها، تولیدکنندگان عرقیات گیاهی (برای شناسایی درصد مجاز متانول داخل عرقیات استحصال شده از گیاهان) و افرادی هستند که ممکن است تولیدکننده مشروبات الکلی باشند.
ممکن است تولیدکننده مشروبات الکلی باشند
«گاهی خریدارانی داریم که براساس پرسش‌ها و روند و میزان خریدشان، حدس می‌زنیم ممکن است تولیدکننده مشروبات الکلی باشند، چون ظاهر متانول و اتانول هیچ تفاوتی ندارد و گاهی بعضی آزمایش‌ها از جمله تست شعله هم نمی‌تواند تفاوت این دو را مشخص کند. البته تولید و فروش امروز ما در مقایسه با حجم تولید و فروشی که در سال 1399 داشتیم، به کمترین میزان رسیده است.
این کیت‌ها البته فقط برای تشخیص متانول پیش از مخلوط شدن با سایر مایعات کاربرد دارد و برای اقدامات تشخیصی در مسمومیت با مشروبات الکلی حاوی متانول بی‌فایده است. این کیت‌ها حدود 5 دقیقه بعد از اضافه شدن به مایع حاوی متانول، باعث تغییر رنگ می‌شود، اما همواره به خریداران می‌گوییم که این کیت‌ها می‌تواند ضریب خطا داشته باشد
به خصوص اگر نمونه آزمایش، حاوی مداخله‌گر ازجمله هیپوکلریت سدیم (سفید‌کننده با نام تجاری آب ژاول) باشد، چون معمولا به متانول رنگ اضافه می‌شود و در این‌صورت، کیت دچار خطا شده و نمونه آزمایش، تغییر رنگ نمی‌دهد و باید از تست‌های دیگری برای تشخیص وجود متانول استفاده شود.»
طبق اطلاعاتی که در وبسایت این شرکت دانش بنیان آمده، قیمت هر بسته 10 عددی کیت تشخیص متانول، حدود 250 هزار تومان است و آقای الف می‌گوید که مسوولان این شرکت دانش‌بنیان چندی قبل به سازمان غذا و دارو پیشنهاد دادند که کیت‌های تشخیص متانول بعد از مصرف سهوی و مسمومیت را هم برای مراکز درمانی تولید کنند که تا امروز، این پیشنهاد بی‌جواب مانده است.
«هر وقت اخباری از مسمومیت گسترده مصرف‌کنندگان مشروبات الکلی حاوی متانول منتشر می‌شود، مسوولان دانشگاه‌های علوم پزشکی با ما تماس می‌گیرند و بابت تولید این کیت پرس و جو می‌کنند، ولی این پرس‌وجو‌ها به تولید منجر نمی‌شود و به نظر می‌رسد فقط نوعی جوزدگی مرتبط با حادثه باشد.»
یکی دیگر از ابزاری که می‌تواند در اورژانس بیمارستان‌ها برای احیای زودهنگام افراد دچار مسمومیت با مشروبات الکلی حاوی متانول مورد استفاده قرار بگیرد، دستگاه الکل‌سنج تنفسی با امکان ارایه نتیجه مثبت یا منفی بودن اتانول در بدن است.
طبق بررسی‌های این دستگاه، وارداتی است و مشابه ایرانی ندارد، اما یکی از ابزار‌های ماموران نیروی انتظامی برای تشخیص مصرف الکل در متخلفان رانندگی است. مسوول یکی از شرکت‌های وارد‌کننده این دستگاه، به «اعتماد» می‌گوید که به دنبال افزایش قیمت ارز، این شرکت قادر به واردات محموله جدید نبوده و از بهمن پارسال که موجودی این دستگاه تمام شده، امکان جایگزین کردن وجود نداشته در حالی که همچنان افرادی برای خرید این دستگاه با شرکت تماس می‌گیرند...
هرچه خبر درباره مسمومیت با مشروبات الکلی می‌شنویم مساوی با مصرف مشروب الکلی حاوی متانول است
علی غلامی، دبیر کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز سرپایی درمان اعتیاد کشور، با هشدار نسبت به تبعات جبران‌ناپذیر مسمومیت با مشروبات الکلی حاوی متانول، ضعف‌های نظام درمانی که به آمار بالای از کار افتادگی و مرگ مصرف‌کنندگان منجر شده را مورد نقد قرار می‌دهد و می‌گوید: «این مسمومیت‌ها هیچ‌گاه بر اثر مصرف اتانول نیست، چون مصرف اتانول به مرگ منجر نمی‌شود مگر در وابستگی بسیار شدید به الکل که آن‌هم در درازمدت و در قالب عوارض جسمی و روانی اتفاق خواهد افتاد.
بنابراین، هرچه خبر درباره مسمومیت با مشروبات الکلی می‌شنویم مساوی با مصرف مشروب الکلی حاوی متانول است که به اسیدی شدن خون و اسیدوز متابولیک منجر می‌شود، چون در بدن هر انسان، تعادلی بین اسید و باز خون هست و برهم خوردن این تعادل می‌تواند فرد را تا مرگ مغزی هم پیش ببرد.»
علائم مسمومیت با متانول معمولا از 24 تا 48 ساعت بعد از مصرف بروز می‌کند
غلامی در اشاره به تبعات اولیه بعد از نوشیدن مشروبات الکلی حاوی متانول می‌گوید: «علائم مسمومیت با متانول معمولا از 24 تا 48 ساعت بعد از مصرف بروز می‌کند علائم اولیه ناشی از مسمومیت با مشروبات الکلی حاوی متانول، تهوع و استفراغ است که اغلب افراد، بروز این علائم را به حساسیت فرد به الکل یا ظرفیت پایین او در تحمل الکل نسبت می‌دهند.
زمانی که فرد مسموم به مرکز درمانی منتقل می‌شود، عوارض مصرف و به خصوص آسیب به ساقه مغز به مرحله پیشرفته رسیده و اقدامات احیا تقریبا بی‌فایده است، چون اغلب افراد در زمان انتقال به مرکز درمانی هم از اعلام اینکه به دلیل نوشیدن مشروب به این وضع گرفتار شده‌اند ابا دارند که کتمان واقعیت، پزشک معالج را در دریافت شرح حال بیمار و آغاز درمان اورژانسی با چالش مواجه می‌کند و بنابراین، به دلیل تاخیر در احیا، حتی دیالیز و بازگرداندن تعادل اسید و باز خون هم بی‌فایده است. چون این افراد زمانی به مرکز درمانی منتقل می‌شوند که آسیب متانول در تمام اعضای بدن جذب شده است.
مهم‌ترین آنتی دوت اوردوز الکل، داروی دیسولفیرام است که از سال‌ها قبل، واردات این دارو هم به دلیل تحریم‌های اقتصادی و هم به دلیل انکار واقعیت از سوی مسوولان و نادیده گرفتن شیوع مصرف الکل در کشور، ممنوع و غیرممکن شده درحالی که مسوولان نظام سلامت، حداقل به استناد آمار کشفیات نیروی انتظامی باید بپذیرند که سوءمصرف الکل در کشور ما بالاست و مراکز درمانی کشور را به تجهیزات و دارو‌های احیا مجهز کنند تا این مراکز، چه برای بیماران دچار وابستگی به الکل و چه برای افراد دچار مسمومیت ناشی از مصرف مشروبات الکلی حاوی متانول، آمادگی پذیرش داشته باشند.
سال‌هاست که به دلیل جرم‌انگاری مصرف الکل در کشور، هم تعداد مراجعات بیماران دچار وابستگی به الکل به مراکز درمانی و کلینیک‌های ترک اعتیاد کاهش یافته و حداقل طی دو سال اخیر به صفر رسیده و هم مسموم‌شدگان با مشروبات الکلی حاوی متانول در زمان انتقال به اورژانس حاضر به اعلام واقعیت نیستند.»
به گفته غلامی، در حال حاضر تنها جایگزین آنتی دوت‌های متانول در اورژانس بیمارستان‌ها، دیالیز بیمار برای تصفیه خون از متانول است و غلامی می‌گوید دیالیز اگرچه یک روش مفید در احیاست، اما به دلیل مراحل انجام دیالیز و تلاش برای پیدا کردن رگ بزرگ بیمار برای اتصال دستگاه دیالیز به بدن بیمار، این روش هم تاخیر مضاعف در احیای فرد دچار مسمومیت با مشروبات الکلی حاوی متانول ایجاد خواهد کرد.
اولین تاثیر تاخیر اقدامات درمانی، آسیب به عصب اپتیک (بینایی) و ساقه مغز (مرکز تنفس) است
غلامی در تحلیل آمار بالای مرگ بر اثر مسمومیت با مشروبات الکلی حاوی متانول به 5 علت اشاره می‌کند: «بروز دیرهنگام علائم بعد از مصرف مشروبات الکلی حاوی متانول، مراجعه دیرهنگام افراد دچار مسمومیت، خودداری از اعلام زودهنگام آنچه مصرف کرده‌اند که به ارایه دیرهنگام شرح حال بیمار منجر می‌شود و درنهایت، آغاز دیرهنگام اقدامات احیا به دلیل اینکه پزشک معالج با تاخیر از علت مسمومیت بیمار مطلع شده است.
مجموع این تاخیر‌ها باعث تشدید عوارض مسمومیت شده و کمک می‌کند اسیدیته خون بر مغز کامل شود. اولین تاثیر تاخیر اقدامات درمانی، آسیب به عصب اپتیک (بینایی) و ساقه مغز (مرکز تنفس) است. به دنبال مختل شدن عملکرد ساقه مغز در افراد دچار مسمومیت با متانول، تغییر گاز‌های خون شریانی ABG به افزایش سرعت تنفس منجر می‌شود که در این شرایط، اگر شرح حال دقیق در اختیار پزشک معالج قرار نگیرد، پزشک حدس اشتباه بر مشکل تنفسی بیمار خواهد داشت.
مهم‌ترین دلیل این مشکل البته متوجه بیماران نیست بلکه به این دلیل است که اورژانس‌های بیمارستان‌ها فاقد کیت تشخیص الکل هستند که با توجه به میزان بالای سوءمصرف الکل در کشور، لازم است این کیت‌ها به مقدار قابل‌توجه دراختیار اورژانس بیمارستان‌ها باشد تا پزشک معالج، حتی در صورت کاهش سطح هوشیاری بیمار، با استفاده از این کیت‌ها به سرعت متوجه وجود الکل در خون بیمار شده و اقدامات احیا را هر چه سریع‌تر آغاز کند.»
انکار ما را به جایی نمی‌رساند
غلامی خطاب به مسوولان نظام سلامت، از ایشان می‌خواهد که واقعیت سوءمصرف الکل را جدی بگیرند و نسبت به توسعه اطلاع‌رسانی و آموزش‌های پیشگیرانه برای نجات نسل جوان کشور هر چه زودتر اقدام کنند. «انکار ما را به جایی نمی‌رساند. در مورد اوردوز مخدر‌ها و دارو‌های اعتیاد اور آموزش‌هایی ارایه شده، ولی متاسفانه در مورد سوءمصرف الکل، جای این آموزش‌ها خالی بوده درحالی که بسیاری از جوانان و خانواده‌ها، مصرف الکل را برخلاف مصرف مواد، بد نمی‌دانند مگر اینکه فرد بر اثر مصرف درازمدت یا شدید، دچار اختلالات خلقی شود.
فرد دچار وابستگی به مصرف مواد، اگر یک هفته در یک اتاق زندانی شود، جز درد مشکل دیگری ندارد و بعد از یک هفته، مصرف مواد را ترک می‌کند، اما فرد مصرف‌کننده الکل اگر یک هفته در یک اتاق زندانی شود، می‌میرد، چون ترک وابستگی به الکل، نیازمند درمان دارویی و کلینیکال است تا آب و الکترولیت‌های بدن تنظیم شود.»
سال‌هاست به دلیل به صرفه نبودن قیمت و بی‌اعتمادی به کیفیت تولید خانگی می‌کنم
یک مصرف‌کننده مشروبات الکلی در شهر تهران، می‌گوید که سال‌هاست به دلیل به صرفه نبودن قیمت این اقلام و بی‌اعتمادی به کیفیت آنها، مشغول به تولید خانگی برای مصرف خود شده و با خرید سالانه انگور به خودکفایی رسیده است.
این مصرف‌کننده، اوایل دهه 1390 از الکل‌های طعم‌دار محصول یک شرکت تولید الکل استفاده می‌کرده و می‌گوید که این الکل‌های طعم‌دار با دو طعم قهوه و هلو و با خلوص 70 درصد و در بطری‌های 600 سی‌سی با قیمت بسیار ارزان در داروخانه‌های کشور عرضه می‌شد و به دلیل اینکه تمام مشخصات محصول روی برچسبی نوشته شده بود کاملا قابل اعتماد بود.
این مصرف‌کننده در پاسخ به سوال «اعتماد» و اینکه آیا تا به حال و هنگامی که به مهمانی و دورهمی‌های دوستانه رفته، پیش از نوشیدن مشروبات الکلی از کیت تشخیصی متانول استفاده کرده یا به کیفیت آنچه نوشیده مشکوک بوده، جواب منفی می‌دهد و می‌گوید: «اصل بر اعتماد بوده. من به صاحب مهمانی اعتماد داشتم، او هم به فروشنده‌اش (ساقی) اعتماد داشته.»
حضور «ناشی‌ها» در چرخه گسترده تولید و توزیع مشروبات الکلی
یک تولیدکننده مشروبات الکلی در شهر تهران در واکنش به حادثه مسمومیت بیش از 140 نفر در استان البرز بر اثر مصرف مشروبات الکلی حاوی متانول، نکاتی مطرح می‌کند که از حضور «ناشی‌ها» در چرخه گسترده تولید و توزیع مشروبات الکلی حکایت دارد: «ایرانی‌ها معمولا طرفدار انواع خاصی از مشروبات الکلی بوده و هستند و خیلی از مشروب‌هایی که در کشور‌های اروپایی مصرف می‌شود به دلیل درصد پایین الکل، طرفداری در ایران ندارد.
تولید مشروب مطابق ذائقه ایران‌ها هم به شکل حرفه‌ای و تخصصی، به هیچ‌وجه به الکل نیاز ندارد، چون بسیاری میوه‌ها قابلیت تبدیل به الکل دارند و برای تهیه انواع دیگری که با فرآوری و تقطیر کشمش تولید می‌شوند، باز هم نیازی به الکل نیست. بنابراین، استفاده از الکل؛ چه اتانول و چه متانول، یک جور تقلب در تولید است که تولیدکننده حرفه‌ای مرتکب تقلب نمی‌شود، چون با افشای تقلب، اعتبارش را از دست می‌دهد.»
خیلی از افرادی که به مصرف الکل وابسته‌اند ریسک خرید از فروشنده را نمی‌پذیرند
با گشتی در سایت‌های فروش اینترنتی الکل و کشمش، می‌شود به اعداد جالبی رسید؛ قیمت یک دبه 5 لیتری الکل صنعتی با خلوص 99 درصد؛ 978 هزار تومان. قیمت دبه 20 لیتری اتانول با خلوص 96 درصد، از یک میلیون و 100 هزار تا یک میلیون و 400 هزار تومان.
قیمت هر کیلو کشمش بی‌هسته «سایه خشک» مرغوب، از 140 هزار تومان. این تولیدکننده مشروب به «اعتماد» می‌گوید که الان فصل انگور نیست، اما کشمش مرغوب را می‌شود از بازار تهیه کرد و بابت دبه 4 لیتری محصول تولید شده با کشمش، 900 هزار تومان قیمت می‌دهد و می‌گوید که برای تهیه حداقل 24 بطری یک لیتری شراب، باید حداقل 50 کیلو انگور خریداری شود و فراوری انگور، حتی به یک قطره الکل هم نیاز ندارد. «خیلی از افرادی که به مصرف الکل وابسته‌اند ریسک خرید از فروشنده را نمی‌پذیرند و در صورتی که به مشروبات درجه یک دسترسی نداشته باشند، الکل طبی با خلوص 70 یا 90 درصد را با آب و نوشابه و آبمیوه رقیق کرده و مصرف می‌کنند.»
کرج روی هواست، انگار دینامیت زیرش گذاشتن، کار کاسب نبوده
از طریق این تولیدکننده، موفق می‌شوم با یکی از تولیدکنندگان مشروبات الکلی در شهر کرج صحبت کنم؛ تولیدکننده‌ای که بخشی از توزیع شهر کرج را هم بر عهده دارد و معتقد است اتفاقات تلخ روز‌های پایانی هفته گذشته، مسمومیت بیش از 140 نفر و جانباختن 12 نفر بر اثر مصرف مشروبات الکلی حاوی متانول، کار «کاسب‌ها» نبوده و آدم‌های نابلد وارد عرصه شده‌اند یا اینکه دست‌هایی پشت پرده است که «کاسب‌ها» فعلا از تحرک این دست‌ها بی‌خبرند.
«الان کرج روی هواست. انگار دینامیت زیرش گذاشتن. کار کاسب نبوده، از جزییاتش خبر ندارم، ولی مطمئنم که کار کاسب (فروشنده حرفه‌ای و سابقه‌دار) نبوده. اتفاقا نیم ساعت قبل با یکی از بچه‌ها صحبت می‌کردیم و گفتیم که این، کار آدم این کاره نبوده، چون به ریسکش نمی‌ارزه و ارزشش رو نداره. این هرچه هست، اتانول نبوده بلکه متانول بوده. متانول هم از چوب یا از آشغال تولید میشه.
کسی؛ حتی اون کسی که مشروب رو با اتانول درست می‌کنه و ترکیب اتانول دست مردم میده، هیچ‌وقت مرتکب چنین ریسکی نمیشه، چون از نظر قیمت هم اختلاف خیلی زیادی بین تولید با اتانول یا تولید با متانول نیست و نمیشه گفت برای سود بیشتر این کار رو کرده. نتیجه این خطا گیر افتادنه علاوه بر اینکه خلاف هم افتاده پای تو. الان 14 نفر توی بیمارستانا افقی شدن و 149 نفر هم توی بیمارستان و اورژانسن و داستان‌های غم‌انگیز دارن. کار کاسب نبوده.
یک آدم ناشی اومده سود بیشتر ببره. درنهایت هر کار یک مافیایی داره. اگه دقت کنی، هر دو یا سه سال چنین اتفاقی می‌افته و پشت بندش، قیمت جنس گرون میشه. الان توی اشتهارد، رد یک شرکت رو گرفتن و 4000 لیتر مشروب تقلبی کشف کردن. این داستان خیلی بو داره. 4000 لیتر مشروب تقلبی پلمب شده. نشون میده که این طرف کار اول و دومش نبوده. شاید بخوان یک نفر رو این‌طوری کله پا کنن، چون 4 هزار لیتر خیلیه وقتی توی ابعاد حجمی مجسمش کنی و نشون میده که این کار، کار خرده‌فروش نبوده.
الان توی 45 متری و ابوذر 4 نفر فوتی دادن. 4 تا خرده‌فروش رو هم گرفتن که احتمالا توزیع‌کننده بودن و یک شرکت رو هم پلمب کردن و این 4 تا خرده‌فروش، حتما پشت سرشون هر کدوم 4 یا 5 یا 10 نفر داشتن.. باید به قیمت بطر 100 یا 150 هزار تومن شک کرد. الان من زیر لیتری 300 یا 400 هزار ندارم. وقتی قیمت یک بطری رو 150 هزار تومن میده، البته که هرچقدر پول بدی همون قدر آش می‌خوری.
من رفته بودم بندر و اونجا بابت مشروب کیسه‌ای اصل یک لیتری 700 هزار تومن پول دادم. الان خمیر خرما کیلویی 20 هزار تومنه. آشغال‌ترین بار کشمش، کیلویی 60 هزار تومنه و خودم کیلویی 130 هزار تومن می‌خرم. با این قیمت مواد اولیه، چه قیمتی بفروشم که سود هم برام بمونه؟ الان بار درجه یک، زیر لیتری 250 یا 300 هزار پیدا نمی‌کنی.»
از میان اخبار