وسیله‌ای برای کاهش درد تزریق واکسن در نوزادان
زدن به‌موقع واکسن نوزادان، یکی از مهم‌ترین کارهایی است که هر پدر و مادری باید نسبت به آن اقدام کند. اما برخی اوقات، ترس والدین از درد و ناراحتی کودک خود، باعث به تأخیر انداختن این اقدام اساسی می‌شود. محققان کشور برای رفع این مشکل، استفاده از یک وسیله جالب را پیشنهاد داده‌اند.
به گزارش ایسنا، محققان معتقدند که مسیرهای انتقال درد از اواسط تا اواخر بارداری در جنین شکل می‌گیرد. همچنین شیرخواران به دلیل عدم تکامل سیستم‌های مهاری و کوتاه بودن مسیر درد، حساسیت و واکنش شدیدتری نسبت به کودکان بزرگ‌تر در مقابل درد دارند. درد کنترل نشده در شیرخواران در کوتاه‌مدت و درازمدت سبب پاسخ‌های فیزیولوژیک، هورمونی و رفتاری می‌شود که ممکن است صدمات جبران‌ناپذیری ایجاد کند. ازجمله این اثرات منفی می‌توان آپنه، آریتمی قلبی، افزایش فشار داخل مغزی، افزایش فشارخون، تضعیف سیستم ایمنی و تأخیر در تکامل سیستم عصبی و بهبود زخم را نام برد.
به اعتقاد متخصصان، شایع‌ترین منبع درد تکراری در کودکان که برای کنترل آن به‌طور معمول مداخله‌ای صورت نمی‌گیرد، واکسیناسیون است. بااینکه واکسیناسیون به‌عنوان موفق‌ترین راهبرد بهداشت عمومی، سالیانه از مرگ 2 تا 3 میلیون نفر در دنیا جلوگیری می‌کند و سبب صرفه‌جویی در هزینه‌های مستقیم مراقبت می‌شود، ولی متأسفانه والدین به دلایل مختلف واکسیناسیون را با تأخیر انجام می‌دهند. یکی از موانع مهم تزریق واکسن، درد و اضطراب ناشی از آن است. در 25 درصد جمعیت این ترس تا دوره بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند و در دو نفر از هر سه بزرگسال که ترس از تزریق دارند، این احتمال وجود دارد که فرزندان خود را به‌موقع واکسینه نکنند. لذا یافتن راه‌حلی برای این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است.
در این راستا، پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در یک مطالعه پژوهشی جالب توجه، تأثیر وسیله‌ای به نام «شات بلاکر» را بر درد ناشی از تزریق واکسن در شیرخواران مورد بررسی قرار داده‌اند.
این مطالعه کارآزمایی بالینی بر روی 80 شیرخوار مراجعه‌کننده به مرکز بهداشتی درمانی مهرشهر بیرجند انجام شده است. محققان برای گروه آزمون، 20 ثانیه قبل از تزریق تا پایان تزریق، فشار در محل تزریق را به‌وسیله شات بلاکر انجام دادند، درحالی‌که برای گروه کنترل، تزریق واکسن به شیوه معمول و همیشگی انجام شد. سپس وضعیت درد در هر دو گروه با استفاده از مقیاس واکنش رفتاری درد بررسی شد.
نتایج این آزمایش‌ها نشان داد که میانگین شدت درد، مدت گریه نوزاد و همچنین زمان شروع گریه در گروه آزمون، کاهش قابل ملاحظه‌ای نسبت به گروه کنترل داشته است.
به گفته غزل افشاری، پژوهشگر گروه آموزشی پرستاری سلامت جامعه دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند و همکارانش، «با توجه به تأثیر وسیله شات بلاکر بر کاهش شدت درد، مدت گریه و تأخیر در زمان شروع گریه نوزادان، استفاده از این وسیله ساده، ایمن و کم‌هزینه برای مدیریت درد واکسن پیشنهاد می‌شود».
شات بلاکر، وسیله‌ای بیضی‌شکل از جنس پلاستیک با ابعاد حدوداً 5 تا 7 سانتی مربع و با یک سطح ناهموار و با نقاط برجسته است که متناسب با محل تزریق براساس نظریه کنترل دریچه‌ای درد طراحی شده است.
افشاری و همکارانش با توجه به نتایج حاصل از پژوهش خود اظهار کرده‌اند: «ما ضمن تأکید بر برگزاری دوره‌های آموزشی کنترل درد برای کارکنان سیستم بهداشتی درمانی به‌منظور رضایت و همکاری بیشتر والدین برای انجام واکسیناسیون، استفاده از روش‌های غیردارویی ساده، ایمن، سریع و مؤثر نظیر شات بلاکر را در مراکز بهداشتی درمانی پیشنهاد می‌کنیم».
این یافته‌ها در قالب یک مقاله علمی پژوهشی در فصلنامه «حیات» متعلق به دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده‌اند.
انتهای پیام