پشت‌پرده ورود داروهای کمیاب به بازار سیاه / تجویز داروی 20 نوع بیماری برای یک دلال!
کمبودهای دارویی مسیر دلال‌های دارو را برای سودجویی هموارتر کرده است؛ یک داروساز می‌گوید دلالان دارو شبکه‌ای از افراد هستند که با سوءاستفاده از ضعف‌های نظارتی، دارو را از زنجیره رسمی توزیع خارج و وارد بازار سیاه دارو می‌کنند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، بروز کمبودهای دارویی یکی از معضلات بزرگ سیستم‌های بهداشتی در جهان است؛ معضلی که در ایران به دلیل تحریم‌های ظالمانه و مشکلات انتقال ارز و در عین حال برخی سوءمدیریت‌های داخلی، بیشتر با آن مواجه می‌شویم.
تیر ماه سال گذشته بود که طرح اصلاح سیاست‌های ارزی دارو موسوم به «دارویار» نیز وضعیت تأمین دارو را تحت تأثیر قرار داد. تبدیل ارز دولتی تخصیص یافته به صنعت تولید دارو به ارز نیمایی و اختلاف نرخ آنها، باعث شد شرکت‌های دارویی به نقدینگی بیشتری برای تأمین مواد اولیه دارویی نیاز داشته باشند؛ در عین حال تسهیلات 15 هزار میلیارد تومانی وعده داده شده به صنعت دارو نیز از سوی بانک‌ها به موقع پرداخت نشد و همین امر، روند تولید دارو را با مشکل مواجه و کمبودهای دارویی را تشدید کرد.
3 عامل بروز کمبودهای دارویی در کشوردپوی 40 میلیون قلم داروی غیرمجاز با سوءاستفاده از نسخه الکترونیکی
این کمبودهای دارویی مسیر بیماران را برای دسترسی به برخی از داروها، دشوارتر و مسیر دلالان برای سودجویی را هموارتر کرده است.
رئیس پلیس فتای پایتخت اخیراً از کشف بیش از 40 میلیون قلم داروی غیرمجاز خبر داده که از طریق سوءاستفاده از کد ملی مردم و صدور نسخه‌های الکترونیکی، از چرخه قانونی توزیع دارو خارج شده و در بازار سیاه و در فضای مجازی به فروش می‌رسیدند!
قاچاق 450میلیون دلاری دارو به کشورهای همسایهدلالان بازار سیاه دارو چگونه داروهای کمیاب را از زنجیره توزیع خارج می‌کنند؟
فارغ از عجیب بودن این خبر، یک علامت سؤال بزرگ، چگونگی خروج داروها از زنجیره رسمی توزیع آنهاست.
گشت و گذاری در داروخانه‌های سطح شهر و گفت‌وگو با صاحبان این داروخانه‌ها، ابعاد این ماجرای عجیب را روشن‌تر می‌کند.
ماجرای فردی که داروی 20 نوع بیماری را دریافت کرده بود!
تکنسین و صاحب یکی از داروخانه بزرگ تهران در این باره به تسنیم می‌گوید: "چند هفته پیش، بیماری را پیدا کردیم که در زمان‌ها و مکان‌های مختلف، داروهای مربوط به بالغ بر 20 نوع بیماری را دریافت کرده در حالیکه سالم بوده و هیچ بیماری نداشته است!
برای مثال وقتی داروهای درمان آسم کمیاب شده بود، این فرد به عنوان بیمار مبتلا به آسم، داروی ضدآسم گرفته و وقتی داروی سرطانی کمیاب شده، این فرد به عنوان بیمار سرطانی، دارو دریافت کرده است! در بررسی‌های بیشتر مشخص شد که در شرایط کمبود برخی داروها، این فرد خود را به عنوان بیمار به داروخانه‌ها معرفی کرده، داروهای کمیاب شده را دریافت می‌کرده و آنها را در بازار آزاد به فروش می‌رسانده است."
ماجرای فرد 60 ساله‌ای که داروی نازایی می‌خواست
صاحب این داروخانه در توضیح علل احتمالی چنین اتفاقی توضیح می‌دهد: برخی احتمالاً مهر پزشک را جعل می‌کنند یا اینکه با دسترسی به نسخه الکترونیک از طریق برخی افراد مانند منشی‌ها، نسخه می‌نویسند و به داروخانه مراجعه می‌کنند و دارو را با پوشش بیمه‌ای دریافت می‌کنند و آن را در بازار آزاد به فروش می‌رسانند؛ مدتی پیش فردی به ما مراجعه کرده بود که در نسخه‌اش، داروی نازایی نوشته شده بود در حالیکه بیمار 60 سال سن داشت! با پزشک در بیمارستان تماس گرفتیم و متوجه شدیم که نسخه الکترونیکی به صورت صوری و بدون اطلاع او نوشته شده است.
وی می‌افزاید: دلالان دارو که داروهای مربوط به بیماری‌های خاص یا داروهای کمیاب شده را در بازار سیاه و فضای مجازی به فروش می‌رسانند، عمدتاً یک شبکه هستند؛ گاهی پزشک نیز برای تجویز این داروها با آنها همکاری می‌کند و در قبال تجویز دارو از آنها پول دریافت می‌کند و گاهی نیز آنها به نحوی با استفاده از نام کاربری و رمز عبور یک پزشک و داشتن کد ملی افراد، نسخه‌های صوری تجویز می‌کنند تا داروهایی که نیاز به نسخه پزشک دارند را با پوشش بیمه‌ای و قیمت بسیار پایین‌تر، از داروخانه دریافت کنند و سپس آن را در بازار سیاه دارو به مردم بفروشند.
راهکار مقابله با نشت دارو به بازار سیاه چیست؟
وی می‌گوید: اگر چه در برخی داروخانه‌ها در صورت عدم تطابق شرایط بیمار با نسخه تجویزشده ممکن است داروخانه‌داران به تخلفات شک کرده و پی ببرند و از ارائه دارو به بیمار امتناع کنند اما حل شدن ریشه‌ای این مشکل، نیازمند نظارت دقیق سازمان‌های بیمه‌گر است.
به گزارش تسنیم، علاوه بر لزوم افزایش نظارت‌های بیمه‌ای، راه حل برطرف شدن معضل خروج دارو از زنجیره رسمی توزیع، توسعه سلامت الکترونیک از نسخه‌نویسی به پرونده الکترونیک سلامت است. در حال حاضر صرفاً نسخ بیماران در سامانه به صورت الکترونیکی نوشته می‌شود و پرونده پزشکی بیمار شامل سابقه بیماری‌ها و سابقه مصرف داروها فعال نیست؛ همین موضوع باعث می‌شود پزشکان و داروخانه‌داران، نتوانند مصرف‌کننده‌های واقعی داروها را از دلال‌ها تشخیص دهند.
استقرار کامل پرونده الکترونیک سلامت برای هر فرد، موضوعی است که اجرای آن سال‌هاست معطل عزم وزارت بهداشت است؛ پرونده‌ای که چندین سال است قرار است اجرایی شود اما فقط بخش مربوط به الکترونیکی شدن نسخ آن اجرایی شده است!
در عین حال تکمیل سامانه "تی‌تک" که با هدف رهگیری، ردیابی و کنترل اصالت فرآورده‌های سلامت‌محور سال‌هاست آغاز به‌کار کرده و قابلیت رصد زنجیره توزیع دارو توسط آن وجود دارد؛ مورد کم‌توجهی مسؤلان سازمان غذا و دارو قرار گرفته و در سایه کم‌توجهی به این سامانه‌ها، بستر فسادهای عجیب و گسترده در حوزه دارو فراهم شده است.