پیامبر (ص) به شهادت رسید یا به مرگ طبیعی از دنیا رفت؟
در مورد شهادت یا رحلت به مرگ طبیعی در میان علمای شیعه و اهل سنت، نظرات قابل توجهی وجود دارد. به طوری که در بسیاری منابع مشهور نوشته شده که آن حضرت در اثر سمی که به ایشان خورانده شد، شهید شدند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، امام حسن (ع) فرموده‌اند: «هیچ یک از ما معصومین نیست مگر اینکه مسموم شده باشد یا مقتول.» با این وجود در مورد رسول گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله عنوان «رحلت به مرگ طبیعی» به کار می‌رود. این در شرایطی است که در تاریخ و منابع شیعه و اهل سنت به مطالبی برخورد می‌کنیم که تصریح می‌کنند به پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله سم داده شد؛ یا در آخرین لحظات زندگی ایشان و یا در جریان جنگ خیبر.
در هر حال پیغمبر اسلام صلی‌الله علیه و آله در سن 63 سالگی از دنیا رفتند، در حالی که هنوز جوان بودند و برای تبلیغ اسلام وقت داشتند. اما گویا در تاریخ بنا بوده که ثبت کنند ایشان به مرگ طبیعی از دنیا رفته است!
خبرگزاری تسنیم در گفتگو با حجت‌الاسلام رضا صدر به بررسی موضوع شهادت یا رحلت نبی مکرم اسلام پرداخته است. آن طور که این کارشناس دینی شرح می‌دهد، از نظر شیعیان و اهل سنت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله مسموم شده و از دنیا رفته است. در کتاب المستدرک علی الصحیحین از حاکم نیشابوری ثبت شده است: «به خدا قسم رسول خدا مسموم شد و از دنیا رفت.» همچنین در کتاب دیگری از عبدالله ابن مسعود نوشته شده: «اگر 9 مرتبه قسم بخورم که پیغمبر اکرم کشته شده برای من محبوب‌تر است از اینکه یک بار قسم بخورم که آن حضرت کشته نشده است.» او اعتقاد دارد که رسول خدا صلی الله علیه و آله مسموم و کشته شد. این مطلب نشان می‌دهد که در منابع اهل سنت هم مسموم شدن حضرت قطعی است. در کتاب‌های شیعه هم به عنوان مثال شیخ مفید در کتاب المقنعه نوشته است: «پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله روز دوشنبه در حالی که مسموم شده بود، از دنیا رفت.» همچنین در کتاب تحریر الاحکام شیخ طوسی هم عنوان شده: «رسول خدا در حالی که مسموم شده بود روز دوشنبه در مدینه از دنیا رفت.» از سوی دیگر علامه حلی هم این مسئله را تأیید می‌کند.
نظر علمای شیعه و اهل سنت درباره رحلت یا شهادت پیامبر (ص)
کیفیت دقیق رحلت یا شهادت پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله به چه صورت بوده است؟ در این مورد در میانه شیعیان و اهل سنت چه تفاوت دیدگاه‌هایی وجود دارد؟ به هر حال هنوز هم مشاهده می‌کنیم در سطح اطلاعات عمومی در مورد کیفیت رحلت رسول خدا اطلاعات مشخصی وجود ندارد؛ یعنی در مورد تولد و بقیه مراحل زندگی آن حضرت به وضوح بیشتری وجود دارد تا وفات ایشان. دلیل این موضوع چیست؟
آن طور که در کتاب‌ها و منابع ثبت شده و در میان مردم مشهور است، موضوع رحلت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله است. اما اگر بخواهیم این موضوع را به طور دقیق‌تری بررسی کنیم، در مورد نوع رحلت آن حضرت اختلافاتی وجود دارد.
از نظر شیعیان و اهل سنت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله مسموم شده و از دنیا رفته است. در تاریخ نمونه‌هایی از روایت‌های شیعیان و اهل سنت وجود دارد که عنوان کردند آن حضرت مسموم شده و از دنیا رفتند. به عنوان مثال در کتاب المستدرک علی الصحیحین از حاکم نیشابوری ثبت شده است: «به خدا قسم رسول خدا مسموم شد و از دنیا رفت.»
همچنین در کتاب دیگری از عبدالله ابن مسعود نوشته شده: «اگر 9 مرتبه قسم بخورم که پیغمبر اکرم کشته شده برای من محبوب‌تر است از اینکه یک بار قسم بخورم که آن حضرت کشته نشده است.» او اعتقاد دارد که رسول خدا صلی الله علیه و آله مسموم و کشته شد. این مطلب نشان می‌دهد که در منابع اهل سنت هم مسموم شدن حضرت قطعی است.
تکیه تسنیم | تحلیل سلبریتی‌گرایی بر اساس سبک زندگی حسینی + فیلم تکیه تسنیم | اهمیت آینده‌پژوهی و آینده‌سازی در سبک زندگی امام حسین (ع) + فیلم تکیه تسنیم | خطری که خادمان امام حسین (ع) در معرض آن قرار دارند + فیلم تکیه تسنیم | تلألو سبک زندگی اسلامی بر چهره امام حسین (ع) در گودال قتلگاه + فیلمنظر علمای شیعه درباره شهادت یا رحلت رسول خدا صلی‌الله علیه و آله چیست؟
در کتاب‌های شیعه هم به عنوان مثال شیخ مفید در کتاب المقنعه نوشته است: «پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله روز دوشنبه در حالی که مسموم شده بود، از دنیا رفت.» همچنین در کتاب تحریر الاحکام شیخ طوسی هم عنوان شده: «رسول خدا در حالی که مسموم شده بود روز دوشنبه در مدینه از دنیا رفت.» از سوی دیگر علامه حلی هم این مسئله را تأیید می‌کند.
عامل شهادت که بود؟
در نتیجه هم در منابع شیعه و هم در منابع اهل سنت مسموم شدن حضرت عنوان شده است. اما آیا مشخص است چه کسی آن حضرت را مسموم کرد و به شهادت رساند؟
در مورد اینکه چه کسی ایشان را مسموم کرد، شک و تردید وجود دارد. اهل سنت اعتقاد دارند رسول خدا بر اثر سمی که در جنگ خیبر به ایشان داده شد، از دنیا رفت. این مطلب را از قول عایشه نقل می‌کند که حضرت در آخرین لحظات زندگی خود به عایشه فرمود: طعم و مزه آن سمی که در خیبر به من دادند هنوز در دهانم است و در اثر آن سم از دنیا می‌روم.
بررسی یک شبهه تاریخی
اما جنگ خیبر حدود چهار سال قبل از رحلت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله اتفاق افتاده است! چطور سمی که در آن زمان به ایشان خورانده شده، موجب رحلت حضرت شده است؟
در بعضی منابع نقل شده که در روز خیبر زنی یهودی تکه گوشتی را برای رسول خدا صلی الله علیه و آله آورد و ایشان با خوردن آن مسموم شد. هرچند این مطلب در بحارالانوار هم نوشته شده، اما در آن شک وجود دارد. چون از یک سو نقل شده پیامبر صلی الله علیه و آله آن گوشت را نخورد. از سوی دیگر همان‌طور که اشاره کردید این رویداد چهار سال پیش از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله اتفاق افتاد.
بنابراین به دلیل آن گوشت نمی‌تواند باشد. باید دوایی در دوران بیماری به حضرت خورانده باشند. جنگ خیبر سال هفتم اتفاق افتاد اما آن حضرت در ابتدای سال یازدهم از دنیا رفت. پس نزدیک به چهار سال فاصله وجود دارد و همین اشکال وارد می‌شود که چرا در طول این چهار سال رسول خدا هیچ وقت از آن سم ابراز ناراحتی نکرده است. بنابراین اصل موضوع مسموم کردن پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله مورد توافق شیعه و اهل سنت است، اما در مورد اینکه چه کسی حضرت را مسموم کرد اختلاف وجود دارد.
چرا این اندازه در تاریخ آدرس‌های غلط وجود دارد؟ آن هم در مورد نوع وفات رسول خدا؟!
باید دقت شود که در مورد مسائل دیگری هم تردید داریم. چون در تاریخ دخل و تصرف‌هایی اتفاق افتاده و گاهی آدرس‌های غلط عنوان شده است. به عنوان مثال در سال دوم هجری از سوی خداوند دستور رسید که «همه درها را به خانه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله ببندید مگر در خانه امام علی علیه السلام.» اما امروزه در بعضی منابع اهل سنت می‌بینیم که نوشته شده همه درها را ببندید مگر در خانه ابوبکر را!
ما در صحیح بخاری می‌خوانیم که از قول فردی مشخص نقل می‌کند که می‌گوید ما در دوران بیماری رسول خدا صلی‌الله علیه و آله یک دارو به او خوراندیم! یعنی به زور در دهانش ریختیم! در حالی که حضرت مدام اشاره می‌کرد که به من دوا ندهید، اما ما می‌گفتیم چون پیامبر بیمار است و فرد مریض اصولاً دوست ندارد دارو بخورد، ما این کار را با اجبار انجام دادیم. وقتی حضرت به هوش آمد به ما گفت اگر این دوا بود آن را به همه بدهید بخورند.
اگر این مطلب صحیح باشد، مشخص می‌کند که پیامبر می‌خواست اشاره کند چیزی که به من خوراندید، دوا نبود. همین مسئله شکی را برای ما به وجود می‌آورد که در زمان وفات رسول خدا صلی الله علیه و آله چیزی را به ایشان خورانده‌اند. این موضوع در کتاب صحیح بخاری که یکی از معتبرترین کتاب‌های اهل سنت است، نوشته شده.
در میان روایت‌های شیعه هم چنین نظری وجود دارد؟
در منابع شیعه برخورد می‌کنیم به این موضوع که نوشته شده به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در آخرین لحظات زندگی ایشان سم داده شد. امام حسن علیه السلام فرمودند: «هیچ یک از ما معصومین نیست مگر اینکه مسموم شده باشد یا مقتول.»
در هر حال پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در سن 63 سالگی از دنیا رفتند، در حالی که هنوز جوان بودند و برای تبلیغ اسلام وقت داشتند. اما گویا در تاریخ بنا بوده که ثبت کنند ایشان به مرگ طبیعی از دنیا رفته است!