پیامد لغو کنسرت‌ها؛ از شائبه خودزنی تا رواج موسیقی زیرزمینی

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، یکی از چالش های اخیر موسیقی کشور، موضوع لغو کنسرت ها علیرغم برخورداری از مجوز وزارت ارشاد بویژه در برخی شهرستان ها بوده است، که تقریبا به صورت ماهانه شامل چند مورد از آن بوده ایم، این در حالی است که وقتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوزی را صادر می‌کند پیش از صدور مجوز از حراست وزارتخانه، حراست وزارتخانه از وزارت اطلاعات، اداره اماکن و پلیس امنیت استان تاییدیه می گیرد بنابراین وقتی مجوزی لغو می‌شود، لغو مجوز توسط هیچ‌کدام از مراجعی که نام برده شد، صورت نگرفته است چراکه این مراجع، پیش از این تائیدیه‌های لازم را برای برگزاری کنسرت صادر کرده‌اند.

به گزارش ایرنا، لغو خودسرانه کنسرت ها در حالی شکل می گیرد که در دوازدهم اسفندماه سال گذشته، سند ملی موسیقی تصویب و خیلی زود نیز به تمامی استان‌ها و مراکز ذی‌ربط ارجاع داده شد. بر مبنای این سند که مبتنی بر اندیشه، آرا و فتاوای فقهی امام راحل (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی تدوین و بر ارتقای فضای موسیقی انقلاب و پیراستن از آسیب‌های موجود استوار شده است، تنها نهاد تصمیم‌گیر در حوزه موسیقی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دفاتر استانی این نهاد است. بنابراین وقتی یک کنسرت دارای مجوز رسمی و قانونی بوده، چرا گروهی می‌بایست نص صریح قانون را زیر پا گذاشته و هیچ توضیح متقنی راجع آن ارائه ندهد؟

محمدحسین ایمانی خوشخو دبیر شورای هنر هم پس از تصویب سند ملی موسیقی صراحتا اعلام کرد: هیچ شخصیت حقیقی و دستگاه حقوقی حق و اجازه لغو کنسرت را ندارد و صدا و سیما نیز باید همه سازهای موسیقی را نشان دهد. اما گویا باز هم این سند نتوانست اهرم فشاری برای جلوگیری از لغو بی‌مورد کنسرت‌های مجوزدار باشد چراکه 23 آذر امسال باز هم اجرای یکی از گروه های موسیقی سنتی ساز و آواز که پیش از آن در فرهنگسرای ارسباران برگزار و با استقبال گسترده مردم مواجه شده بود در اجرای بعدی که در اصفهان بود به خاطر پوشش یکی از خانم های نوزانده کمانچه لغو شد.

حاکمیت در تمامی ارکان از بالاترین مقام تا پایین ترین رده ها بی شک تداعی کننده یک پیکره و با نام یک دولت و حاکمیت است، پس آنچه مسلم است این ناهماهنگی ها علاوه بر وجهه ناخوشایند عمومی در مورد تعامل مدیران بالادستی و نوعی خودزنی از سوی یک عضو از پیکره حاکمیت به عضوی دیگر، آسیب های آشکار و پنهان زیادی به اذعان هنرمندان موسیقی دارد که در گفت وگوی ایرنا به برخی از آنها می پردازیم.

سخنان وزیر فرهنگ با ضمانت اجرایی و پیگیری قضایی راهگشاست

حمید خزاعی تهیه کننده و خواننده موسیقی اصیل ایرانی درباره سخنان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر اینکه کسی اجازه لغو کنسرت ها را ندارد در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: قطعا سخنان وزیر راهگشاست به شرطی که تضمین اجرایی و پیگیری قضایی وجود داشته باشد. معمولا وزرا تاکید می‌کنند که مرجع قانونی صدور مجوز برای برگزاری کنسرت ها وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، وقتی مجوزی صادر شد همه باید به آن مجوز احترام بگذارند و اجرایی شود چون جلوگیری بعد از صدور مجوز غیرقانونی است.

وی با بیان اینکه وزیر فرهنگ کاملا قانونی و درست می گوید که مرجع صدور مجوز وزارت متبوع است و کسی حق ندارد از آن سرپیچی کند، افزود: اگر عوامل کنسرتی در یک جا با چالش مواجه شوند باید به وزارت فرهنگ مراجعه کنند و درخواست لغو مجوز را بدهند اگر اینگونه باشد این مرجع اعتبار خود را از دست نمی‌دهد اما وقتی مجوزی صادر می شود و هر نهاد، ارگان و شخصیت دیگری به راحتی آن مجوز را لغو می‌کند وجاهت مجوزهای وزارت فرهنگ از بین می‌رود.

خزاعی در پاسخ به این پرسش که با لغو کنسرت های موسیقی گروه‌ها تا چه حد متضرر می‌شوند، توضیح داد: با لغو کنسرت فقط گروه متضرر نمی‌شود بلکه همه عواملی که در برگزاری این رویداد فرهنگی دخیل هستند آسیب می‌بینند. برگزاری کنسرت ها در ایران دچار مشکل است؛ به جز سلبریتی‌ها و افراد صاحب نام که چرخه اقتصادی مشخص دارند چرخه اقتصادی هنر بخصوص موسیقی پاپ بعد از کرونا معیوب شده و به ندرت هنرمندان موسیقی اصیل ایرانی و پاپ می‌توانند به صورت مستقل سرپا بایستند چون هزینه‌های سالن‌ها و اجرا بالا رفته و در مقابل آن امکان بالا رفتن قیمت بلیت وجود ندارد.

وی افزود: در این شرایط اگر کنسرتی لغو شود آسیب بیشتری به بدنه ضعیف موسیقی که شامل اعضای گروه، نور پرداز و سایت فروش بلیت است و از این راه ارتزاق می کنند، وارد می‌شود از سوی دیگر از مردم پول گرفته شده و فرایند عودت مبالغ به مردم سخت و ناراحت کننده است.

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که لغو کنسرت ها چه تاثیر منفی بر فرهنگ موسیقی می گذارد، گفت: لغو کنسرت‌ها اثر منفی جدی بر روی هنرمندان و هنر دوستان دارد. هنرمندان با تمام تلاش یک کار را به روی صحنه می برند و به جز سلبریتی هایی که با شرکت ها و تهیه کنندگان بزرگ همکاری می‌کنند، درآمد دیگر هنرمندان ناچیز است. وقتی یک اجرا لغو شود هنرمندان به شدت سرخورده و دلسرد می شوند و تمایل برای اجرای مجدد را از دست می‌دهند از سوی دیگر اجراها برای مخاطبانی که انتظار می‌کشند بی‌اعتبار می‌شود.

این تهیه کننده موسیقی اضافه کرد: اگر از مردم در مورد اعتبار مجوزهای ارشاد برای برگزاری کنسرت ها سوال بپرسید، می گویند مجوز که داده شده باید دید کنسرت اجرا می شود یا خیر. برخی افراد از قدرت خود برای لغو کنسرت ها استفاده می کنند و نه تنها به کسی پاسخگو نیستند حتی طلبکار هم هستند.

وزیر ارشاد خود را بیشتر وزیر فرهنگ می‌داند تا ارشاد

تجربه نشان داده بسیاری از سخت گیری ها سلیقه ای و بر مبنایی است که پایه مشخص و قابل اتکایی ندارد و حتی به استانداردهای دوگانه و چندگانه ختم می شود و از سوی کسانی بوده که تصور درستی از قدرت مسائل فرهنگی ندارندحامد شکیبانیا یکی دیگر از تهیه کنندگان موسیقی نیز گفت: مسائل فرهنگی کشور متولی واحد ندارد و صداها و قدرت های مختلف می‌توانند بر روی آن تاثیر بگذارد، بسیار خرسندم که وزیر ارشاد خود را بیشتر وزیر فرهنگ می‌داند تا ارشاد و این نشان می‌دهد که حامی اهالی فرهنگ و هنر است. تجربه نشان داده بسیاری از سخت گیری ها سلیقه ای و بر مبنایی است که پایه مشخص و قابل اتکایی ندارد و حتی به استانداردهای دوگانه و چندگانه ختم می شود و از سوی کسانی بوده که تصور درستی از قدرت مسائل فرهنگی ندارند.

وی افزود: از اینکه وزیر فرهنگ اعلام کرد کسی حق لغو کنسرت ها را ندارد و حامی هنرمندان است جای خرسندی است.

شکیبانیا با بیان اینکه نباید فرایندهای فراقانونی و غیرقانونی در برگزاری کنسرت ها موثر باشد، ادامه داد: اگر چه تقریبا امیدوار نیستم که حتی حمایت وزیر کارساز باشد اما نمی توانم کتمان کنم که بسیار خرسندم از اینکه حداقل در وزارتخانه از وزیر تا کارمندان حامی فرهنگ و هنر هستند نه متولی ممیزی و بگیر و ببند بلکه در درجه اول توسعه فرهنگ و هنر برای آنها اولویت دارد و این به ما قدرت فرهنگی می دهد. در سال های اخیرا تاثیرگذاری ما بر مخاطبان ما از لحاظ قدرت فرهنگی و هنری ضعیف شده است و آسیب آن به خود ما بر می‌گردد.

این تهیه کننده موسیقی گفت: به جز چند برگزار کننده کنسرت مشهور و اسم و رسم دار اغلب هنرمندان موسیقی درآمد آنچنانی ندارند، منظورم کنسرت های هنجار شکن و خارج از قواعد نیست. در دیگر بخش های هنر هم رونقی وجود ندارد و هنرمندان به خاطر ذات هنرمندی خود کار می کنند اما آنها با مشکلات مالی مواجه اند.

شکیبانیا تاکید کرد: هنرمندان برای برگزاری کنسرت ها به سختی و گذر از هفت خان رسم مجوز می گیرند بعد به راحتی اجراها لغو می شود و اندک درآمدی که نصیب نوازنده ها و اهالی فرهنگ و هنر در رشته های مختلف می شود از بین می رود.

وی افزود: برای آخرین کنسرتی که در آبانماه برگزار کردیم یکماه به دنبال مجوز بودیم و زمانی که موفق به اخذ مجوز شدیم به دلیل پر بودن ظرفیت سالن وحدت فرصت تبلیغات را از دست دادیم، به سختی سالن پر شد و فقط پول کنسرت را توانستیم دربیاوریم قبلا وزارت ارشاد حداقل برای واگذاری سالن و تجهیزات ما را حمایت می کرد اما اکنون باید هزینه زیادی را در این خصوص پرداخت کنیم.

وی اضافه کرد: اجرای ما اجرای موفق و پر شور بود، هنرمندان با عشق کار کردند و از سوی مخاطبان بسیار تشویق شدند، اگر هنرمندان را تشویق کنند نان شب هم نمی خواهند.

وقتی مخاطب محصول مورد علاقه خود را پیدا نمی کند اعتماد او به نظام تصمیم گیر و حکمرانی فرهنگ و هنر از بین می روداین تهیه کننده موسیقی در پاسخ به این پرسش که لغو کنسرت ها چه تاثیر منفی بر فرهنگ موسیقی می گذارد، گفت: هنرمند متوقف نمی شود از درون می جوشد لغو کنسرت ها باعث می شود موسیقی زیرزمینی و خارج از هنجارهای جامعه شود، ارتباط موسیقی با مخاطب انبوه قطع و فقط گونه های خاص و محدود از موسیقی ترویج می شود، تنوع موسیقی و سهمی که همه هنرمندان باید در بازار موسیقی داشته باشند از بین می رود، موضوع ابعاد سیاسی پیدا می کند و قدرت فرهنگی را کم می کند. ما دشمن رسانه ای و فرهنگی و هنری کم نداریم وقتی هنرمندان مجبور شوند مخفیانه کار کنند پیاده نظام آن طرف می شوند. چرا باید این کار را بکنیم؟

شکیبانیا در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه لغو کنسرت ها چه تاثیر منفی بر اعتماد مردم به مجوزها هم دارد، توضیح داد: وقتی مخاطب محصول مورد علاقه خود را پیدا نمی کند اعتماد او به نظام تصمیم گیر و حکمرانی فرهنگ و هنر از بین می رود.

حرف وزرا در جامعه ما خریدار ندارد

سعید جعفرزاده احمدسرگورابی معروف به پرواز همای نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا درباره سخنان وزیر ارشاد مبنی بر اینکه کسی اجازه لغو کنسرت‌ها را ندارد، اظهار داشت: متاسفانه ما در جامعه ای زندگی می‌کنیم که این دستور خیلی پایدار نیست چون معمولاً شورای تامین در هر شهر تصمیم می‌گیرد که چه اتفاقی آنجا بیفتد و اگر شورای تامین تشخیص ندهد می‌توانند کنسرت را کنسل کنند، اگر دادستان و امام جمعه هم دلش نخواهد می توانند کنسرت را کنسل کنند بنابراین بعضی وقت ها قدرت وزیر ارشاد در یک شهر کارساز نیست، به نظرم خیلی حرف وزرا در جامعه ما خریدار ندارد. قدرت های بالاتر از او وجود دارند که اگر دوست نداشته باشند کنسرت برگزار نمی شود.

مردم برای تامین نیازهای روحی خود به کارهای فرهنگی و هنری همچون موسیقی، تئاتر و سینما نیاز دارند وقتی جلوی فعالیت های هنرمندان گرفته شود نشاط در جامعه از بین می رود و اولین قشری که آسیب می بینند و کارشان تعطیل می شود هنرمندان هستندوی با بیان اینکه با لغو هر کنسرت علاوه بر اهالی ارکستر و خواننده بیش از صدها نفر که در این امر فعالیت دارند از نان خوردن می‌افتند و آسیب می‌بینند، افزود: به خاطر لغو کنسرت ها بلیط های هواپیما که اعضای گروه ها خریداری می کنند باطل و عوامل برگزاری کنسرت ها که از این راه امرار معاش می کنند در بلاتکلیفی قرار می گیرند از سوی دیگر برای بازگرداندن پول های بلیت به مردم با سختی های زیادی مواجه شده ایم.

همای ادامه داد: مردم برای تامین نیازهای روحی خود به کارهای فرهنگی و هنری همچون موسیقی، تئاتر و سینما نیاز دارند وقتی جلوی فعالیت های هنرمندان گرفته شود نشاط در جامعه از بین می رود و اولین قشری که آسیب می بینند و کارشان تعطیل می شود هنرمندان هستند.

براساس حقایق موجود شورای تامین شهرها، نقش پررنگی در لغو برنامه‌هایی از این دست دارند بنابراین یکی از راهکارهایی که سبب کاهش این‌قبیل نارسایی‌ها می‌شود، برگزاری جلسات توجیهی برای شورای تامین شهرها، توسط شورای تامین مراکز استان و استانداری‌ها است تا با توجیه این دوستان و البته آگاهی بیشتر آنها نسبت به مفاد سند ملی موسیقی که یگانه سند قانونی این حوزه است، از تکرار مواردی از این دست که در شان فرهنگ و شخصیت هیچ‌یک از ما نیست، جلوگیری به عمل آید.

همین ابتکار ساده می‌تواند از لغو بسیاری از برنامه‌های حوزه موسیقی بکاهد. اصلا یکی از الزاماتی که سبب تدوین سند ملی موسیقی شد، جلوگیری از تصمیم‌گیری‌های سلیقه‌ای در شهرها و استان‌های کشور بود. لغو کنسرت، زیبنده نظام و سیستم حکمرانی کشور نیست. در روزگاری که دولت چهاردهم، نهایت تلاش خود را برای رفاه بیشتر مردم از طریق گشایش‌های حداکثری به کار بسته، اقدامات نخ‌نمایی چون لغو کنسرت‌هایی که مجوزهای رسمی و قانونی خود را از نهادهای مملکتی اخذ کرده‌اند، فرآیند اعتمادسازی را خدشه‌دار کرده و تلاش‌های دلسوزان و دغدغه‌مندان را زیر سوال می‌برد.

همچنان جای امیدواری بسیار وجود دارد تا مسئولان ذیربط استانی، نسبت به فرآیند آگاه‌سازی نهادهای تابعه خود از سند ملی موسیقی که نمایندگانی از تمام جریان‌ها ازجمله حوزه علمیه، صداوسیما، مجلس و... آن را تائید کرده و رئیس‌جمهور شهید نیز آن را امضا و رئیس‌جمهور کنونی نیز از اجرایی‌شدن آن حمایت کامل می‌کند، حمایت کرده تا ضریب وقوع اتفاق‌های غیرفرهنگی از این دست، در سراسر کشور به صفر برسد.

24457