پیشنهادِ یک کارگردان جوان تئاتر به رئیس صدا و سیما: قفلِ تله تئاتر را بشکنید!

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یکی از گلایه‌های هنرمندان خصوصاً تئاتری‌ها به جایِ خالی توجه به تئاتر و ساخت تله‌تئاتر در رسانه ملی است. کارهای فاخری که تا چند سالِ گذشته در تلویزیون ساخته می‌شدند و عمدتاً از شبکه چهار سیما روی آنتن می‌رفت و حالا چند صباحی است هیچ خبری از تله‌تئاتر در تلویزیون نیست. یکی از انتظارهایی که هنرمندان خصوصاً فاطمه عرب کرمانی کارگردان جوان تئاتر دارد همین توجه پیمان جبلی رئیس جدید صدا و سیما و همکارانش به تئاتر و حوزه ساخت تله‌تئاتر و حمایت از ساخت نمایشنامه‌های رادیویی است.

او در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم به جای خالی تئاتر در تلویزیون اشاره کردو گفت: وقتی قدیم‌ترها به قاب‌ِ سیما نگاه می‌کردیم روشنایی تئاتر بیشتر به چشم می‌خورد و حالا مدت‌ها است از تئاتر در تلویزیون خبری نیست. وقتی با آقای اکبرشاهی یکی از خوانش‌گرهای پروژه نمایشنامه‌خوانی «طرز تازه» که مدتی قبل اجرا شد، متن انتخاب می‌کردیم با خودمان می‌گفتیم این نمایشنامه‌خوانی را می‌توان برای تلویزیون هم ضبط کرد که نسبت به تماشاچی‌های تئاتر بازتابِ بیشتری خواهد داشت. اتفاقاً به این سمت هم خواهیم رفت؛ این متن که خارجی بود اما چند متن ایرانی خوب انتخاب می‌کنیم و دنبالِ تلویزیونی شدنِ تئاتر هستیم.

عرب کرمانی اعتقاد دارد که رئیس جدید صدا و سیما می‌تواند تئاتر را مثلِ گذشته به تلویزیون برگرداند؛ او تأکید کرد: جایِ تله تئاتر خالی است و بزرگان تئاتر و هنرمندان خوبمان می‌توانند مثلِ گذشته از بستر صدا و سیما برای کارهای فاخرشان بهره ببرند. علاقه‌مندان زیادی دارد که دوست دارند کارهای فاخر و نمایشنامه‌های جذاب ببینند. خودمان قبل از کرونا قرار بود چند متن کار کنیم که در قالب چند تله تئاتر روی آنتن تلویزیون برود. این اتفاق خوبی است مردم با تئاتر و نمایشنامه‌ها و حوزه اقتباس ادبی بیشتر آشنا شوند. حتی پیشنهادم این است که می‌توان شبکه‌ای مخصوص تله تئاتر داشت که مردم با دیدنِ آن شبکه به یادِ تئاتر و نمایش بیفتند. باید قفلِ تئاتر بعد از مدت‌ها شکسته شود تا فضای رونق به صحنه تئاتر هم برگردد. چرا که به واسطه این تله‌تئاترها، رونق به تئاتر هم برمی‌گردد.

این کارگردان جوان درباره نمایشنامه «طرز تازه» که اجرا شد و حالا قصد دارند نمایشِ صحنه‌ای و حتی رادیویی‌اش را آماده کنند، توضیح داد: بسیاری این سؤال را داشتند که چرا این متن انتخاب شد؛ اول از همه به خاطر نویسنده اثر، لئونارد کوهن بود؛ چون در تمام نقاط جهان مخصوصاً ایران بیشتر به عنوان خواننده شهرت دارد. برای خیلی‌ها جالب بود که نمایشنامه هم نوشته است. دوم اینکه این متن باله درام است و تجربه تبدیل یک باله درام به نمایشنامه‌خوانی برایم جذاب بود. ضمن اینکه این نمایشنامه (طرز تازه) نگاه نو به مقوله زیبایی دارد. همچنین فضای کار مورد علاقه من بود چون فضای دخترانه‌ای داشت. لئونارد کوهن در این متن نگاهی نقادانه به مسئله زیبایی در دنیای مدرن دارد. خوشبختانه اجراهای پرشوری داشتیم مخاطبین اعم از دوستان هنرمند، اصحاب رسانه و منتقدین، ارتباط خوبی برقرار کردند.

وی در خصوص تفاوت میانِ نمایشنامه‌خوانی یا خودِ نمایش تئاتر، گفت: فکر می‌کنم یکی از تفاوت‌ها و جذابیت‌هایی که وجود دارد در واقع این است که ما در نمایشنامه‌خوانی دستِ تماشاچی را بازتر نگه می‌داریم تا بتواند تصور کند. در واقع نمی‌توان به آن گفت نمایش رادیویی اما مجالی به مخاطب برای تصور و تخیل می‌دهد. ما نمی‌خواهیم مخاطب را مجبور کنیم آن چیزی که می‌خواهیم بداند و دستش باز است تخیل کند که فلان شخصیت چه لباس و گریمی دارد.

عرب کرمانی افزود: من هم کارگردانی تئاتر کردم هم کارگردانی نمایشنامه‌خوانی؛ فکر می‌کنم یکی از جذابیت‌های نمایشنامه‌خوانی در این است که در نمایشنامه‌خوانی ما تخیل تماشاگر را بیشتر به کار می‌گیریم اما در تئاتر یا فیلم وقتی صحنه‌ها را بازسازی می‌کنیم در واقع ذهنیتی را که از طرف کارگردان به عینیت تبدیل شده به مخاطب ارائه می‌دهیم. تخیل هر فرد برای خودش جایگاه ویژه‌ای دارد. مثلاً وقتی در کلام فضای زیبایی را توصیف می‌کنیم زیباترین فضایی که به ذهن هر شخص متبادر می‌شود در نظرش مجسم می‌شود، اما وقتی همان فضا را بازسازی کنیم زیبایی را که کارگردان با توجه به امکانات موجود، ساخته را می‌بیند که شاید پایین‌تر از قدرت تخیل بیننده باشد.

این کارگردان جوان تئاتر در پاسخ به این سؤال که قرار است این نمایشنامه رادیویی هم بشود، خاطرنشان کرد: خیلی پیشنهاد شده این نمایشنامه رادیویی شود. اتفاقاً برخی از دوستان که استودیو دارند به ما گفته‌اند اما راجع به این اتفاق، فکر جدی نکردم. شاید فرصتِ آن پیش نیامده، فعلاً درگیرِ مسائل تئاتر و فیلم کوتاهیم. اما دوست دارم موضوعِ جذابی است و «طرز تازه» نمایشنامه رادیویی می‌شود. ممکن است اتفاق بیفتد و ضبط کنیم. شاید احتمال زیاد سال آینده این نمایشنامه را روی صحنه ببریم.

وی در پایان تأکید کرد: در حال حاضر مشغول نگارش نمایشنامه‌ای هستم که امیدوارم سال آینده برای اجرای صحنه‌ای آماده شود. قطعاً تئاتر را ترجیح می‌دهم و در درجه اول دوست دارم بیشتر تئاتر کار کنم چه بازی و چه کارگردانی.

نمایشنامه‌خوانی «طرز تازه» به نویسندگی لئونارد کوهن و کارگردانی فاطمه عرب‌کرمانی در اواسط دی‌ماه اجرا شد. عوامل نمایشنامه‌خوانی «طرز تازه» به شرح زیر است: خوانش‌گران: غزال نظر، الهه پورجمشید، محمود اکبرشاهی و مهناز کرباسچیان، ملودی، ترانه و خواننده: علیرضا تهرانی، گیتار: احسان کاویانی، گرافیست و ساخت تیزر: وحید مقیمی، دستیار کارگردان: علی لطفی، هستند.