چالش روانی کرونا
سنندج - ایرنا - کرونا ترس ندارد، این حرفی بود که از ابتدای شیوع این بیماری بارها و بارها شنیدیم ولی خیلی‌هایمان نتوانستیم با این ترس کنار بیاییم، ترسی که حالا به عنوان یک چالش روان ما را تهدید می‌کند.
به گزارش ایرنا، کرونا چند ماه دیگر، یک ساله می‌شود ولی هیچ کس دوست ندارد برایش جشنی بگیرد چون هم برپایی جشن‌ها را تعطیل کرده و هم بسیاری را عزادار عزیزانشان کرده است.
خانم کاوه از جمله کسانی بود که از شدت ترس ابتلا به این بیماری خود را ماهها قرنطینه کرد و حتی برای خرید روزانه هم با وسواس زیاد و آن هم ماهی یک بار برای تامین مایحتاج خانواده‌اش از خانه بیرون می‌رفت، یک ماه قبل در یک جمع حاضر شد، همان وقتی که کرونا به ظاهر آرام گرفته بود، خودش هم ندانست که چگونه به این بیماری مبتلا شد.
با این که همه حواسش بود که مبادا لحظه‌ای غفلت کند، اما بیمار شد و چند روزی را هم در بیمارستان سر کرد، دکترها استرس بیش از حد او را، بستری برای تسهیل ابتلایش به کرونا اعلام کردند، اینها را خودش گفت و حالا توصیه‌اش این است که خیلی مراقب باشد، درد کرونا بدترین دردی است که تا به حال تجربه کرده‌ام.
البته این استرس و نگرانی در دوران بیماریش تشدید هم شد، نگران تنها پسر و همسرش بود که مبادا آنها را هم مبتلا کرده باشد، خود را درون اتاقی محبوس کرده بود.
چند نفری هم حدود دو هفته قبل در یکی از ادارات کردستان به این بیماری مبتلا شدند، کرونا با درد شدید بدن و سردرد علائم خود را در آنان بروز داد و یکی یکی روانه خانه شدند تا تست کرونا بدهند، هر روز تست یکی از آنها مثبت اعلام شد و آنها هم تاکیدشان بر مراقبت بود، کاری که شاید خودشان کمتر به آن توجه داشتند.
یکی از آنها بشدت نگران مادرش پیرش بود، می‌گفت: تا قبل از اینکه نتیجه تستم مثبت شود او به من رسیدگی می کرد و حالا نگرانم که او هم کرونا گرفته باشد.
نگرانی‌های این ویروس تمامی ندارد و قبل و حین و بعد از بیماری همچنان افراد را تهدید می کند، گاهی سلامت جسمی آنان را و گاهی سلامت روحی، تا جایی که حالا آروزی بیشتر افراد این شده که مانند قبل بدون هیچ ترس و دغدغه‌ای بتوانند به زندگی رومزه خود برگردند.
سلامت روان برای همه
دانشگاه علوم پزشکی کردستان مانند همه بخش‌های حوزه سلامت وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی علاوه بر جسم مردم به فکر سلامت روان آنها هم بود.
رییس دانشگاه علوم پزشکی کردستان در این باره اظهار داشت: در دوران اپیدمی کرونا از طریق سامانه 4030 خدمات مشاره آنلاین، ارجاع جهت دریافت خدمات تخصصی، معرفی به نهادهای حمایتی و ارائه خدمات روانشناختی توسط پرسنل بهداشت و درمان صورت گرفته است.
دکتر فرزین رضاعی هدف از این اقدام کم کردن تاثیر منفی نادیده گرفته شدن تاریخی سلامت روان نسبت به سایر حوزه های سلامت دانست و افزود: هر ساله از سوی سازمان بهداشت جهانی، شعاری برای یک سال سرلوحه فعالیت‌های سلامت روان اعلام می‌شود که این شعار امسال «سلامت روان برای همه، سرمایه گذاری بیشتر، دسترسی بیشتر برای همه، همه جا» انتخاب شده است.
وی اضافه کرد: در هشت اه گذشته که جهان و کشورمان با مسائل و مشکلات و همه‌گیری کووید19 مواجه بود، حوزه سلامت روان همچون سایر بخش‌های نظام سلامت در ارائه خدمات به گروه‌های نیازمند تلاش‌های چشمگیری انجام داده است.
رضاعی یادآور شد: این فعالیت‌ها با در نظرگرفتن شعار سال سلامت روان و محدودیت‌های موجود همچون رعایت فاصله فیزیکی بین ارائه دهندگان خدمت (پرسنل بهداشت و درمان حوزه سلامت روان)، از طریق سامانه 4030 انجام گرفته است.
رییس دانشگاه علوم پزشکی کردستان تاکید کرد: مشاوره آنلاین، ارجاع برای دریافت خدمات تخصصی، معرفی به نهادهای حمایتی و ارائه خدمات روانشناختی از جمله اقداماتی بود که در دوران شیوع کرونا در استان انجام گرفته است.
وی گفت: بدون شک یکی از مهمترین تبعات همه‌گیری کرونا علاوه بر آسیب‌های اجتماعی، اقتصادی و مرگ و میر، عوارض روانشناختی است که در گروه‌های مختلف جامعه باعث افزایش استرس، اضطراب و ترس شده است.
فرسودگی و درماندگی رهاورد کرونا
احساس افسردگی و دوری از بستگان، دیدار خیلی ها را به قیامت موکول کرد و همین باعث شده تا افراد احساس درماندگی و فرسودگی کنند.
یک کارشناس ارشد مشاوره خانواده اظهار داشت: همه گیری و شیوع ویروس کرونا شرایط مبهم و غیرقابل پیش‌بینی را ایجاد کرده که منجر به بروز طیفی از افکار ناامید کننده توام با اضطراب و استرس شده و نتیجه آن می‌تواند احساس فرسودگی و درماندگی باشد.
عطاالله شاکریان با بیان اینکه اولین تغییر و باور باید به این سمت باشد که بپذیریم زندگی همیشه بر وفق مراد نیست، افزود: باید پذیرفت که اکنون در بحران هستیم و کرونا آسیب‌هایی را از جهات مختلف ایجاد کرده پس باید با همکاری و همدلی از این شرایط عبور کرد.
وی اضافه کرد: نکته بعدی برای کنار آمدن با شرایط جدید آن است که سعی کنیم با کنترل احساسات و افکار، رفتارهای خود را در جهت معقول سوق دهیم و اولین قدم آن است که باورهای خود را نسبت به بیماری تغییر دهیم و اینکه ویروس کرونا قرار نیست کنترل زندگی را از دست مان بگیرد.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج یادآور شد: با مدیریت ترس، اضطراب و تسلط و کنترل بر جنبه‌های مثبت وجود خود، آنها را در جهت کاهش آسیب‌های روانشناختی که همان غرق شدن در نگرانی‌ها و نشخوارهای ذهنی است هدایت کنیم تا دچار مشکلاتی مانند اختلال در خواب، خشم، اضطراب و ناتوانی در تمرکز و بدبینی نشویم.
دکترای تخصصی تعلیم و تربیت گفت: برای داشتن تاب‌آوری باید قدرت پذیرش بالایی داشت و بپذیریم که زندگی مجموعه‌ای از فراز و نشیب‌ها است و گاهی هم ممکن است با شرایط ناگوار مواجه شویم که باعث می‌شود صبوری را نسبت به خود و دیگران تمرین کنیم و به جای تمرکز بر جنبه‌های هیجانی بر روی عقلانیت متمرکز شویم.
وی افزود: موج‌های کرونا سبک زندگی جدیدی را بدنبال دارد و نباید توقع داشت با سبک زندگی قبلی همخوانی داشته باشد هر چند که بسیاری از شیوه‌های تعامل همچنان حفظ می‌شود.
شاکریان گفت: در ارتباط با کودکان و نوجوانان نیز اغراق در پرداختن به اخبار و خطرات بیماری کرونا، اضطراب آنها را بالا می‌برد که می‌تواند پیامدهای منفی و حتی اختلال‌هایی را در آینده ایجاد کند که باید در این خصوص با احتیاط برخورد کرد.
وی بر ضرورت توجه جدی به سالمندان با توجه به شکننده‌تر بودن آنان در برابر استرس شد و افزود: باید مراقب سلامت جسمی و روانی افراد سالخورده بود، پس حمایت از آنان برای فراهم کردن شرایط مطلوب روانی توام با برآوردن نیازهای جسمی ضروری است.
استرس معیشتی
بخش دیگری از تهدید روانی کرونا به رکود اقتصادی برمی گردد، این بخش با تحریم‌ها دست بدست هم داده و علاوه بر داروهای بیماران خاص، دیگر بخش های زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده است.
کسب و کارهای زیادی تعطیل و یا نیمه تعطیل شد، صاحبان مشاغل خانه نشین شدند و خیلی ها برای امرار معاش به دیوار بلند کرونا خوردند.
عضو هیات علمی دانشگاه کردستان هم عقیده دارد: طی دو سه سال آینده حتی اگر داروی قطعی این بیماری کشف نشود، آثار آن در اقتصاد درون‌سازی و در زندگی مردم هضم می‌شود.
علی فقه‌مجیدی تاکید کرد: باید این واقعیت را پذیرفت که شرایط به گونه‌ای است که به ناچار در برخی فعالیت‌های اقتصادی، باید به سمت استفاده از سبک‌های جدید گام برداشت.
وی با بیان اینکه از لحاظ اقتصادی به ناچار سبک خرید مردم در آینده تغییر پیدا می‌کند، یادآور شد: مردم باید با این بیماری کنار بیایند و شیوه تهیه و خرید کالا و لوازم ضروری زندگی را به سمتی ببرند که تماس فیزیکی و حضوری کمتر شود.
استاد اقتصاد دانشگاه کردستان اظهار داشت: مردم باید به سمتی بروند که ابتلا به بیماری کرونا کمتر شود، پس چاره‌ای جز استفاده از فضای مجازی و اینترنتی برای برخی فعالیت‌های اقتصادی از جمله خرید و تهیه کالا نیست.
فقه‌مجیدی گفت: در سال‌های آینده مشاغلی که خدمات خود را به سمت غیرحضوری انجام می‌دهند سودآوردی و طرفداران بیشتری خواهد داشت، همچنانکه در چند ماه اخیر به دلیل شیوع کرونا، کسب و کارهای اینترنتی رونق خوبی داشته است و در آینده نیز این رویه ادامه می‌یابد.
عضو هیات علمی دانشگاه کردستان به تغییر سبک زندگی مردم ایران و جهان و استقبال آنان از غذاهای آماده و بیرون‌بر در سال‌های گذشته اشاره و اضافه کرد: در صورت ادامه شیوع ویروس کرونا، اقبال مردم به رستوران‌ها و غذاهای آماده کمتر می‌شود و به طور طبیعی آثار این بیماری بر اقتصاد چنین مشاغلی در آینده نمایان خواهد شد.
رفتار مسوولانه
در این میان خیلی ها هم هستند که بی توجه به سلامت خود و دیگران در کوچکترین فرصت تعطیلاتی که بدست می‌آورند، به گشت و گذار و مسافرت می‌روند و درد و رنج کادر درمان را بیشتر می‌کنند، گویا این عده هیچ بویی از رفتار مسوولانه نبرده‌اند و برایشان مهم نیست که ممکن است سلامت یک جامعه با همین بی توجهی مثلا کوچک آنان به خطر بیفتد.
بسیاری از آنها هنوز کرونا را جدی نگرفته‌اند، کرونایی که بیش از 500 خانوار کردستانی را عزادار کرده است.
استاد علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج نیز معتقد است: علیرغم ارزش‌های جهان شمولی که در زندگی بشر وجود دارد برخی از ارزش‌ها و هنجارها در زمان و مکان خاصی اولویت پیدا می‌کنند، همچنانکه سبک زندگی در دوران کرونا باید مبنی بر ملاحظه رفتار و احتیاط باشد.
جلیل سحابی افزود: در دوران شیوع کرونا، پرهیز از رفتارهای خطرناک، کمتر در میان جمع و ازدحام بودن، قید مسافرت و سفر توریستی را زدن و همزمان دوری از مصرف خودسرانه دارو، راهکارهای مناسبی برای روبرو شدن با شرایط جدید است.
وی با بیان اینکه جبر محیط، کاری کرده که هماهنگی بیشتری بین مردم و مسئوولان برای غلبه بر ویروس کرونا را می‌طلبد، اضافه کرد: از طرف دیگر کمک به معیشت افرادی که به اجبار برای طلب رزق و روزی مجبور به ورود به بازار هستند یکی دیگر از راهکارهایی است که می‌تواند حس همدلی را در بین مردم همچنان جاری کند.
این استاد علوم اجتماعی یادآور شد: اغلب مردم به این باور رسیده‌اند که روابط و مناسبات دوران کرونا با قبل از آن دچار تغییرات اساسی شده است، چراکه اگر قبلا مردم از عدم حضور در مراسم ترحیم کاملا گله‌مند می‌شدند امروز برعکس به شیوه خوداظهاری اعلام می‌کنند که مراسم ترحیم نه در منزل و نه در مسجد برگزار نمی‌شود.
وی اظهار داشت: سازگاری با شرایط جدید می‌تواند شامل رعایت پروتکل‌های بهداشتی، فاصله‌گذاری اجتماعی و از همه مهمتر عدم مسافرت در زمان بیماری است.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج به تاثیر کرونا بر زندگی اجتماعی بشر اشاره و تاکید کرد: انسان ساحتی فردی - اجتماعی دارد و بخش عمده‌ای از رفتارهای انسانی ناظر به بعد اجتماعی است و کرونا در واقع این بخش از هویت زندگی اجتماعی را هدف قرار داده است که ناشی از این بیماری، امکان اجتماع اگر نگوییم غیر ممکن، بسیار ضعیف شده است.
خانه مامن دوستی و روابط صمیمانه
با وجود همه فاصله‌هایی که کرونا بین افراد جامعه انداخته است، باید کاری کرد که خانه مامن امن و صمیمی برای عشق ورزی و روابط دوستانه برای اعضا باشد.
علاوه بر آن باید در جهت سبک زندگی مسوولانه و سازگارانه قدم برداشت و نیاز است خود مراقبتی و دیگر مراقبتی به عنوان یک مسوولیت فردی و اجتماعی مورد توجه قرار گیرد.
از سویی رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی هم باید اصل و ضرورتی باشد که فرد تنها بفکر خود بود و باید احساس مسوولیت در قبال همدیگر را تقویت کرد.
در سبک مطلوب زندگی جدید، ضرورت دارد که به نیازهای زیستی مانند خواب، تغذیه و فعالیت‌های بدنی توجه لازم شود و در شرایط شیوع کرونا، متناسب با بیماری باید به همدیگر فضا و اجازه داد تا هر فرد به کارهای خود بپردازد، از این رو لازم است که مرزها در درون خانواده مجددا تعریف شود، چراکه فاصله دادن به هم در درون خانواده کمک بزرگی به حفظ بهداشت روانی افراد می‌کند.
در تقویم ملی کشورمان 18 تا 24 مهر ماه هر سال، هفته سلامت روان نامگذاری شده است.
*س_برچسب‌ها_س*
