چاپ خاطرات مردم عراق، بحرین و آذربایجان درباره سردار سلیمانی

آیین معرفی کتاب‌های نشر «راهیار» درباره سردار سلیمانی، با حضور یاسر عسکری، محمدرضا جعفری‌نسب و محدثه سادات محسنی در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.

یاسر عسکری؛ مدیرمسئول نشر «راهیار» در ابتدای این نشست بیان کرد: سعی کردیم تا روایت‌های مردمی از ایام شهادت سردارحاج قاسم سلیمانی را در برخی از استان‌ها و شهر‌هایی که پیکر در آن‌ها تشییع شده بود، در قالب کتاب منتشر کنیم. تمرکز اصلی نشر «راهیار» بر ثبت خاطرات و روایت‌های مردمی است. درباره سردار سلیمانی بیش از 130 روایت مردمی وجود داشت. قبل از این واقعه، تجربه‌ای در مورد ثبت خاطرات مردمی در ایام کرونا داشتیم که تجربه خوبی بود و با توجه به محققانی که در شهر‌های مختلف داریم، ثبت تاریخ شفاهی ایام شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی در سبزوار و اهواز کلید خورد و کتاب‌های مربوط به این مناطق زودتر از سایر شهر‌ها و استان‌ها منتشر شد.

وی ادامه داد: تولید علوم انسانی بومی یکی از موضوعاتی است که نشر «راهیار» به آن رسیده است. با توجه به تأملات و تجربه زیستی، ماجرای تشییع پیکر شهید حاج قاسم سلیمانی نیز از این سنخ کارهاست. استقبال از تشییع پیکر این شهید بی‌سابقه بود. البته قبل از این شهید تشییع رهبر کبیر انقلاب را داشتیم، ولی متأسفانه خاطرات مردم در آن زمان ثبت و ضبط نشده است.

عسکری گفت: انقلاب اسلامی یکسری معارفی را ایجاد کرده که کمتر به آن‌ها پرداخته شده است. مجموعه نشر «راهیار» به این نتیجه رسید که این آیین‌های ملی و مذهبی جزو میراث فرهنگی کشور محسوب می‌شوند و یکسری ایام‌الله با خود آورده‌اند که باید ثبت و ضبط شود. خوشبختانه گام‌های اولیه را در این زمینه به‌خوبی برداشتیم. تاکنون 15 کتاب در این زمینه منتشر کردیم و 17 کتاب نیز در دست چاپ قرار دارد.

مدیرمسئول نشر «راهیار» در ادامه اظهار کرد: در ثبت خاطرات این ایام محدود به فضای داخل کشور نشدیم و حتی خاطرات مردم در عراق را نیز ثبت کردیم که ترجمه نیز شده است. ناگفته نماند به‌جز چند استان که خاطرات آن‌ها را ثبت و ضبط کردیم، خاطرات عراق، بحرین و آذربایجان نیز به رشته تحریر درآمد. کتاب «سردار سردارها» خاطرات مردم سبزوار، نخستین کتابی است که از این مجموعه کتاب‌ها به چاپ رسیده است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه خوشبختانه آیین‌های انقلاب دست ما را در ثبت خاطرات باز کرد، افزود: به‌صورت شهودی و اشراقی می‌دیدیم که سردار چقدر مقبولیت داشته، اما این کتاب‌ها به‌صورت عینی نشان می‌دهند که محبوبیت حاج قاسم سلیمانی تا چه حد بوده است. یکی از این کتاب‌ها «اسم پسرم قاسم» است. این کتاب مشتمل بر خاطرات 70 نفری است که بعد از شهادت حاج قاسم سلیمانی اسم فرزند خود را قاسم گذاشتند. مطالعه این کتاب‌ها برای بحث‌های علوم انسانی و مردم‌شناسی بسیار ضروری است.

عسکری گفت: «سلیمانی‌ها» کتاب دیگری است که در آن از مردم ایران، افغانستان و آرژانتین در مورد تاثیر شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی بر خانواده‌ها پرسش‌هایی شده است. کتاب‌های «سیب آخر» و «مردی که زبان کبوتر‌ها را می‌دانست» به‌تازگی منتشر شده‌اند، اما طی مدت کمی دو چاپ هزار و پانصدتایی از آن‌ها به فروش رسیده و به چاپ سوم رسیده‌اند. سردار شهید حاج قاسم سلیمانی مانند شیشه عطری بود که بعد از شهادتش عطر او عالم را گرفته است. همچنین گفته‌های زندانیان بحرین از زمان شهادت حاج قاسم در قالب 70 خاطره ثبت و ضبط شده است. خاطرات مردمی افغانستان نیز ثبت و ضبط می‌شود.

مدیرمسئول نشر «راهیار» بیان کرد: اقدامات نشر «راهیار» فتح بابی بود که جای کار بسیاری دارد. کار‌های ضربتی نیازمند تحقیق بیشتری است. ازجمله تحولی که در تک تک افراد مشاهده می‌شد. همچنین نام برخی از اماکن ورزشی را به نام شهید حاج قاسم سلیمانی گذاشتند، برخی از مردم اسم این شهید را روی فرزند خود گذاشتند و برخی بعد از شهادت سردار در رعایت حجاب مراعات بیشتری داشتند که اگر این تاثیرات ضبط و ثبت شود، بسیار ارزشمند است.

وی با اشاره به اینکه مردم سبزوار نوعی ایثار و فداکاری مستمر دارند، افزود: این مردم در کار خود استقامت می‌ورزند و روی ایده خود پافشاری می‌کنند. در مسیر اهدافی که دارند، مصر هستند و یا حتی فراتر از آن سلوک و سبک زندگی آن‌ها این‌گونه است. سبزوار در زمینه تربیت نیرو خیلی خوب کار کرده و با توجه به اینکه سبزوار مرکز استان نیست، اما 15 تا 20 عنوان کتاب تاثیرگذار به چاپ رسانده است. اعضای تشکل‌های فرهنگی سطح شهر نیز بسیار فعال بودند.

یاسر عسکری در ادامه در معرفی چند کتاب دیگر درباره سردار سلیمانی، گفت: کتاب «سیب آخر» درباره حضور سردار در سیل خوزستان است. کتاب «سیل و سردار» به خاطرات مردمی در حضور سردار حاج قاسم سلیمانی در خوزستان می‌پردازد. کتاب «مردی که زبان کبوتر‌ها را می‌دانست» به زبان کودکانه ماجرای حضور و نقش‌آفرینی سردار را به رشته تحریر درآورده است.

مدیرمسئول نشر «راهیار» اظهار کرد: این سبک نگارش تاریخ شفاهی موضوعات و افق‌های جدیدی را باز می‌کند که اگر با قوت ادامه پیدا کند، طبیعتا اثرگذارتر خواهد بود. بسیاری از این کتاب‌ها جای تکمیل شدن دارند. نگاه فرهنگی سردار حاج قاسم سلیمانی می‌تواند دست‌آموز باشد. شخصیت فرهنگی که در سطح جهان اسلام تاثیرگذار است، اما از زادگاه خویش غافل نیست. کرمان منطقه جنگ‌زده نبود، اما به همت سردار، اولین موزه دفاع مقدس در آن ایجاد شد.

وی افزود: ثبت خاطرات لشکر ثارالله را ایشان انجام دادند که پندآموز است. این راه شروع شده و باید ادامه پیدا کند و فرهنگ سردار حاج قاسم سلیمانی در زندگی ما باید متجلی شود. احساس غم یا شوق کافی نیست و باید مکتب او که برگرفته از مکتب امام (ره) و حضرت زهرا (س) است، شناخته شود.

کار‌های فرهنگی در حوزه کتاب در جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی دیده می‌شود

در ادامه این نشست، محمدرضا جعفری‌نسب از گروه تحقیق کتاب «سردار سردارها» در شرح نحوه جمع‌آوری خاطرات این کتاب گفت: طی صحبت‌هایی که با دوستان داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که اگر خاطرات این ایام را ثبت و ضبط نکنیم، ممکن است دچار تحریف شود. تصمیم گرفتیم که به سراغ مردم برویم و خاطرات آن‌ها را ثبت و ضبط کنیم.

وی افزود: سبزوار فاصله نزدیکی با مشهد دارد. در ایام شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی، هزاران نفر به مشهد رفتند تا به تشییع پیکر سردار حاج قاسم سلیمانی برسند. البته در کتاب «سردار سردارها» خاطرات به همراه تصاویر آورده شده است. بعد از صبحِ شهادت حاج قاسم از تمام تشکل‌ها آمدند و شهر را سیاهپوش کردند و ما می‌دانستیم که این جمعیت حاضر خاطرات بسیاری دارند. شاید دو هزار پیام مردمی دریافت کردیم و کل کار در 25 روز به چاپ رسید. در انجام این کار هیچ‌گونه الگویی نداشتیم، سعی می‌کردیم موضوعاتی را اضافه کنیم و در پروسه تحقیق به آن بپردازیم. بعد از گرفتن مصاحبه‌ها، خاطرات خوب را جدا می‌کردیم، به نویسنده می‌دادیم و نویسنده تدوین نهایی را انجام می‌داد.

این نویسنده و پژوهشگر همچنین بیان کرد: اساسا کار‌های فرهنگی سبزوار شاخص هستند. کار‌های فرهنگی در حوزه کتاب در جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی دیده می‌شود. یکی از نکات تاثیرگذار روانشناسی مردم شهر سبزوار است. ما کتاب‌های کمی درباره شهدا داریم. دهکده‌ای برای شهدای شاخص سبزوار ایجاد کردیم. مردم به حسینیه هنر، تنها موسسه فرهنگی هنری شهر اعتماد دارند و این در موفقیت این شهر تاثیرگذار است. کار به صورت تیمی انجام شد و توانستیم 12 کتاب در زمینه معرفی شهدا به چاپ برسانیم.

نوشتن تا چاپ کتاب «بغض البرز» 35 روز طول کشید

محدثه سادات محسنی؛ محقق و گردآورنده کتاب «بغض البرز» نیز در بخش دیگری از این نشست، گفت: این کتاب نخستین کار تاریخ شفاهی من بود. شروع تا به چاپ رسیدن کتاب «بغض البرز» در حدود 35 روز به طول انجامید. برای تحقیق، پیاده‌سازی، حروفچینی و تدوین هر داستان، بیشتر از 24 ساعت وقت نداشتیم. کار فشرده انجام شد، اما تجربه خیلی خوبی بود. برای جمع‌آوری و بقیه مراحل از جایی ایده نگرفتم و ایده خودم بود. در آن محدوده زمانی اطلاعی از چاپ کتاب‌های دیگر نداشتیم.

وی افزود: حجم محتوا متفاوت بود. برخی از خاطره‌ها بلند و برخی کوتاه بودند. فقط خاطرات بعد از شهادت مدنظر بود. برخی از افرادی که خاطره‌هایشان را بازگو می‌کردند، نظامی و همرزم سردار شهید بودند، برخی دیگر در سپاه یا بسیج حضور داشتند و برخی در گذشته در کرمان حضور داشتند و خاطراتشان به آن دوران برمی‌گشت.

محسنی بیان کرد: قالب این کتاب تاریخ شفاهی و اتفاقات بعد از شهادت حاج قاسم سلیمانی بود. زمان مصاحبه با هر فرد 30 دقیقه به بالا بود و سعی کردیم از گفته‌هایشان بیشترین استفاده را بکنیم.

این پژوهشگر در پایان گفت: استان البرز ظرفیت بالایی دارد، چون مراکز فرهنگی زیادی در این شهر فعال هستند که باید با به‌کارگیری نیرو در این زمینه بیشتر فعالیت کنند.