چراغ سبز آمریکا به ایران

خبرگزاری آسوشیتدپرس خبر داده «دولت بایدن با ارائه معافیت تحریمی برای بانک‌های بین‌المللی به‌منظور انتقال 6 میلیارد دلار از دارایی های مسدودشده ایران از کره جنوبی به قطر بدون واهمه از تحریم‌های آمریکا، راه را برای آزادی پنج زندانی آمریکایی که در ایران زندانی بودند، هموار کرد».

خبرگزاری آمریکایی خبر داده به‌عنوان بخشی از توافق، دولت بایدن موافقت کرده تا پنج شهروند ایرانی که در آمریکا زندانی بودند، آزاد شوند.

آسوشیتدپرس همچنین خبر داده به اطلاعاتی دست یافته که بر اساس آن، «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا معافیت تحریمی را اواخر هفته گذشته و یک ماه پس از اینکه مقام‌های ایرانی و آمریکایی بر سر این موضوع به توافق رسیدند، امضا کرده بود اما کنگره تا روز گذشته (دوشنبه) از این تصمیم مطلع نشده بود.

مفاد کلی توافق پیش از این اعلام شده بود و انتظار می‌رفت معافیت تحریمی بر این اساس اعلام شود اما در این اطلاعیه، برای اولین بار بود که دولت آمریکا خبر داد پنج زندانی ایرانی را بر اساس توافق با تهران آزاد می‌کند؛ با این حال نام این زندانیان اعلام نشده است.

این معافیت تحریمی به معنای آن است که بانک‌های مستقر در اروپا، منطقه غرب آسیا و همچنین آسیا برای انتقال دارایی‌های مسدودشده ایران از کره جنوبی به بانک مرکزی قطر، درگیر تحریم‌های آمریکا نخواهند شد؛ دارایی‌هایی که به‌منظور «خرید کالاهای بشردوستانه» برای ایران نگهداری خواهد شد.

انتقال 6 میلیارد دلار از دارایی‌های ایران، بخش حیاتی در توافق تبادل زندانیان بود که بر این اساس، ماه گذشته چهار نفر از پنج جاسوس آمریکایی از زندان‌های ایران به حبس خانگی رفتند. پنجمین زندانی نیز در حال حاضر در حبس خانگی است.

پیش از این، خبرگزاری رویترز نوشته بود هم‌زمان با انتقال 6 میلیارد دلار از پول‌های آزاد شده ایران از بانک‌های کره جنوبی به قطر تا هفته بعد، فرایند هماهنگی برای خروج پنج جاسوس آزاد شده از زندان در ایران که اکنون در حبس خانگی به سر می‌برند و بازگشت پنج زندانی ایرانی از آمریکا به ایران آغاز خواهد شد.

آسوشیتدپرس می‌گوید به دلیل تحریم‌های متعدد آمریکا علیه بانک‌های خارجی که با ایران تعامل می‌کنند، چندین بانک اروپایی از مشارکت در این انتقال سر باز زدند و این معافیت تحریمی که از سوی وزارت خارجه آمریکا صادر شده است، با هدف کاهش نگرانی‌های این بانک‌ها درباره هرگونه خطر مواجه‌شدن با تحریم‌های واشنگتن است.

افراد مطلع در روند مذاکرات به آسوشیتدپرس گفته‌اند که انتظار دارند این زندانیان اوایل هفته آینده آزاد شوند.

«سیامک نمازی» در سال 1395 به جرم جاسوسی و همکاری با دولت آمریکا، «عماد شرقی» در سال 1399 به جرم جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات نظامی و «مراد طاهباز» در سال 1396 به جرم جاسوسی از مراکز حساس نظامی در پوشش محیط زیستی، هر کدام به 10 سال حبس محکوم شده بودند. از دو زندانی دیگر که گفته می‌شود یک نفر از آن‌ها زن بوده، نامی آورده نشده است.

بلینکن درباره این معافیت تحریمی نوشته است: «به‌منظور تسهیل آزادی آن‌ها (جاسوسان آمریکایی) ایالات متحده متعهد شده است تا پنج شهروند ایرانی که در ایالات متحده حضور دارند را آزاد کند و اجازه انتقال تقریبا 6 میلیارد دلار از وجوه مسدود شده ایران در کره جنوبی به حساب‌های محدودشده در قطر، جایی که این وجوه تنها برای تجارت بشردوستانه در دسترس است، صادر کند».

طبق اعلام وزیر امور خارجه آمریکا، این معافیت تحریمی شامل بانک‌ها و دیگر موسسات مالی در کره جنوبی، آلمان، ایرلند، قطر و سوئیس می‌شود.

بلینکن نوشته است: «معافیت‌های تحریمی شامل تراکنش‌های نهادهایی مانند شرکت ملی نفت ایران و همچنین بانک مرکزی ایران می‌شود که قبلاً مشمول جریمه شده‌اند تا وجوه مسدود شده از حساب‌های کره جنوبی به حساب‌های سوئیس و آلمان و پس از آن به حساب‌های قطر منتقل شود و از آن‌ها برای تراکنش‌های بشردوستانه مطابق با دستورالعمل‌های کتبی دولت ایالات متحده استفاده شوند».

«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز دوشنبه و در کنفرانس خبری هفتگی با خبرنگاران گفت: «موضوع رفع انسداد از دارایی‌های مالی ایران و موضوع تبادل زندانیان دو موضوع جدا از هم هستند و ماهیت آن‌ها متفاوت است. در موضوع تبادل زندانیان همواره اعلام کرده‌ایم که با توجه به ماهیت انسانی موضوع، آمادگی داریم بحث تبادل زندانیان را انجام دهیم و این موضوع مدت‌ها قبل می‌توانست رخ دهد اگر طرف آمریکایی همکاری می‌کرد و این را به موضوعات دیگر از جمله برجام ارتباط نمی‌داد».

این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران همچنین در مورد نحوه مصرف این دارایی‌ها توسط ایران نیز گفت: «جمهوری اسلامی ایران با این دارایی‌ها و منابع مالی رفع انسداد شده، می‌تواند تمامی کالاهای غیرتحریمی را خریداری کرده و از آن به صورت کامل استفاده کند. این مبتنی بر تفاهم صورت گرفته است و هیچ ارتباطی با موضوعات دیگری تحت عنوان غذا و دارو ندارد و اظهارات رسانه‌ای از این دست فاقد هرگونه ارزش است».

اعلام این خبر همانند اعلام خبر توافق در ماه گذشته، با انتقادهایی از سوی جمهوری‌خواهان مواجه شده است.

«تام کاتن» سناتور ایالت آرکانزاس که در ابراز مواضع خصمانه علیه ایران سابقه‌ای طولانی دارد، در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشته است: «در ابتدا، جو بایدن از 11 سپتامبر استفاده کرد تا از افغانستان فرار کند و حالا با پرداخت باج به بدترین کشور حامی تروریسم، به این روز بی‌احترامی می‌کند. شرم‌آور است».

«مایک فلود» قانون‌گذار جمهوری‌خواه آمریکایی نیز سیاست خارجی بایدن را «مایه ننگ» خوانده که «جایگاه آمریکا در جهان را تضعیف می‌کند».

واکنش‌ها به معافیت تحریمی ایران

تام کاتن سناتور جمهوری خواه:

بایدن به مناسبت 11 سپتامبر با پرداخت باج به بدترین دولت حامی تروریسم در جهان، هتک حرمت می‌کند؛ سیاست بایدن شرم آور است.

مایک فلود عضو مجلس نمایندگان آمریکا:

سیاست خارجی بایدن باعث تضعیف جایگاه آمریکا در جهان شده است.

دیوید میلر تحلیلگر بنیاد کارنگی:

هیچ معامله خوبی با ایران وجود ندارد؛ فقط درجات معامله بد، می‌تواند متفاوت باشد.